Çetin Ünsalan Yazdı: Binayla Merkez Olunmaz!
18 Nisan 2023İstanbul Finans Merkezi, bankalar etabıyla açıldı. Daha doğrusu açılışı yapıldı. Bu ifadeyi özellikle kullanıyorum zira açılan sadece binalar. Merkez Bankası da dahil üç kamu bankasının merkezlerini buraya taşıyacağını biliyoruz.
Bundan sonra konuşacağımız şey, burasının bir Dubai olup olmayacağı. Çünkü Bakan Nebati konuşmasında buna atıfta bulundu. Bir insana çok güzel kıyafetler giydirirseniz, onun kalitesini değiştirir misiniz? Hayır; sadece makyaj yapmış olursunuz.
Bu haliyle açılan İFM sadece bir gayrimenkul projesinden ibarettir. Zaten tüm ekonomi algısı bununla sınırlı olan bir ekonomi yönetiminin para ile ilişkisini al-sat mantığından öteye taşımasını beklemek de iyimserlik oluyor.
Ekonominin, cazibe merkezi olmanın, hatta ürettiğinizin marka değeri olmasından değerine satılmasına kadar tüm başlıklarının bir para değil, değer meselesi olduğunu anlayamıyorlar. Güzel binaları oraya dikerek sadece adres değişikliği yaparsınız.
Şayet sizin ekonomi algınız içinde hukuksal uygulama ve algı sıkıntısı varsa, varlık barışı yapıp ertesi sene getirene vergi çıkarıyorsanız; ihracatçıya kur riski yıkarken, bankaları da gerçekçi olmayan faiz oranlarına zorluyorsanız ve tüm bunları ekonomiyi yönetmeden sadece ‘istediğiniz için olsun’ davranışıyla yönetiyorsanız, oradan bırakın Dubai’yi herhangi bir finans merkezi de çıkmaz.
Önemini ileride anlayacakmışız. Öyle deniliyor. İki temel başlığı var. Bunlardan birincisindeki amaç, katılım bankalarıyla muhtemelen Körfez dünyasının kaynağını buraya çekmek. Bu merkez 2016 yılında açılacaktı. O tarih için bunu söylemek mümkündü.
Ama o tarihten sonra özellikle İngiltere, bölgenin tüm parasını bu modellemeyle çekti. Yani buradan öyle zannedildiği gibi büyük bir beklenti içine giriyorsanız İFM çökmüş demektir. İkinci başlık ise fintech ekosistemi.
Bakın bu konuda ümitliyim. Türkiye’nin çok büyük bir potansiyeli olduğunu düşünüyorum ve doğru hamleler yapılırsa finansın değil, ama finans sektörünün teknolojisinin merkezi olabiliriz. Bunun için de gayrimenkule ihtiyacımız yok. Hatta buraya ayrılan kaynakla, fintech şirketlerimizi destekleseydik, çoktan dünya ölçeğinde söz sahibi bir noktaya gelebilirdik.
Bu yaklaşımdan çıkacaktan çok ümidim olmasa da, yine de fintech strateji belgesinin açıklanmasını bekleyeceğim. Çünkü ben gerçekten bu işin teknolojisinde iyi olabileceğimize ve ülkenin ekonomideki kırılmasını buradan sağlama ihtimalimize inanıyorum. Fakat bunun da İFM ile hiçbir ilgisi yok.
Günün sonunda siz cayır cayır yanan bir ekonominiz varken ‘ekonomide sorun varmış, yoo’ diye bir merkez açıyorsanız, hedeflediğiniz bütçe açığının üçte birden fazlasını yılın ilk çeyreğinde veriyorsanız, uluslararası yatırım pozisyonunuz eksi 267 milyar dolardaysa, yani yeni para bulamıyor ama içeriden para kaçtığını görüyorsanız, Varlık Fonu’ndan gelecek olumsuz sürprizler konusunda kimsenin bir fikri yoksa binalarla merkez olamazsınız.
Önce anlayışı değiştireceksiniz; sonra bakış açınızı ve uygulamalarınızı. Gerisi gayrimenkul.
Tüm Yazarlar
