Çetin Ünsalan Yazdı: ‘Yüksek oran, düşük etki; eğitim…’
8 Aralık 2025Türkiye’nin eğitim harcamalarıyla ilgili 2024 performansı ve harcaması TÜİK tarafından açıklandı. Özel okul fiyatlarının ve devlet okullarında da velilerin gözle görülmeyen harcamalarının miktarını hepimiz yaşayarak görüyoruz.
Açıklanan rakamların çok üzerinde bir maliyetten söz ettiğimiz açık. Defter kalem almaktan değil, sıra yaptırmaktan, okul aile birliklerine yapılan bağışlarla ısınma giderlerinin karşılanmasına kadar temel giderlerden söz ediyorum.
Bu kapsamda baktığınızda herkes gücü oranında servet aktarımı yapıyor. Sonuçta elimizde gerçek bir eğitim adına ne var, çok ciddi bir tartışmayı da beraberinde getireceği herkesin malûmu.
Fakat ben niteliğinden çok niceliğiyle ilgili bir noktaya takıldı. Bu kadar çarpan etkiyle yükselen bir giderin, insanların gelirleri içerisindeki payına baktığınızda göz ardı edilecek miktarlardan söz etmiyoruz.
Yine gücü oranında insanların temel giderleri belirlendi. Kira ve enerji gibi giderlerle konut, gıda, ulaştırma ve eğitim. Fakat enflasyon rakamlarına bakarsak, biz eğlence ve kültür harcamalarına parayı akıtıyoruz.
Sadece bu faktör bile halkın gerçekleriyle TÜİK’in ve bağlantılı olarak da ekonomi yönetiminin sokaktan ne kadar koptuğu açıkça görülüyor. Dönelim kasım ayı enflasyon rakamlarının detayına.
Gıda fiyatlarının düştüğünü iddia eden TÜİK, aylık ortalamada tüm çalışmaların altında kalmasıyla ilgili çelişkisi bir yana, aylık artış hızının altında neredeyse üçte biri oranında bir eğitim enflasyon etkisinden söz ediyor.
Oysa aynı TÜİK, 2024 yılı eğitim harcamalarıyla ilgili bülteninde, bir yıl içerisinde eğitimdeki fiyat artışlarının yüzde 95 olduğunu açıklıyor. 2025 yılı içindeki artışın yüksekliği ve buna karşılık gelirlerin çökmesinin de getirdiği ekstra etkiyi de siz hesaba katın.
Ama enflasyon sepetinin içerisinde eğitimin payı ne? 2024 enflasyon sepetindeki payı yüzde 1,8… 2025 senesinde de bu ağırlık yüzde 2,3’e çıkarılmış. Bu seneyle ilgili rakamları henüz verisi açıklanmadığı için hayal gücünüze bırakıyorum.
Lakin bir gerçek var ki, 2023 yılının başından beri hedef enflasyon üzerinden zam verilen, açıklanan enflasyonun iki ya da üç katı maliyetlerle yaşamaya çalışan insanların, gelirleri içinde aldığı pay artarak devam ediyor.
Peki benim gelirim zaten 3-4 kalemde kısıtlanmışken, bunlardan en vazgeçemeyeceğim eğitim ile ilgili maliyetlerim yüzde 95 artmışken, bunun enflasyon sepetindeki ağırlığı yüzde 1,8 olabilir mi?
Olmaması gerekir dediğinizi duyar gibiyim. Aslında sepeti, gerçekçi bir enflasyon hesabı için en fazla 5 kaleme düşürmek gerektiğinin de farkındayım. Ama bu ülkede oluyor, bunun üzerinden enflasyon açıklayıp, hedef belirleyip, bir de karşılayın deniliyor. Çelişki burada.
