Ekonomi
Dr Ali Orhan Yalçınkaya: Ocak Ayında Rekor Dış Ticaret Açığı
Ticaret Bakanlığı’nın yayımladığı geçici verilere göre 2022 yılı ocak ayında ihracat bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 17.3 oranında…
Ticaret Bakanlığı’nın yayımladığı geçici verilere göre 2022 yılı ocak ayında ihracat bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 17.3 oranında artarak 17.59 milyar dolara, ithalat yüzde 55.2 oranında artarak 28.03 milyar dolara yükseldi.
Böylece geçtiğimiz yılın ocak ayında 3.06 milyar dolar olan dış ticaret açığı bu dönemde 10.44 milyar dolar ile rekor seviyeye yükselmiş oldu. Daha önce verilen en yüksek dış ticaret açığı 10.24 milyar dolar ile 2013 nisan ayında gerçekleşmişti. İhracatın ithalatı karşılama oranının da söz konusu dönemde yüzde 83.0’ten yüzde 62.8’ye gerilediği görüyoruz.
12 aylık birikimli olarak ise geçtiğimiz yılın ocak ayına göre ihracat yüzde 34.1 oranında artarak 227.88 milyar dolar, ithalat yüzde 28.9 oranında artarak 281.39 milyar dolar olurken, dış ticaret açığı 5.08 milyar dolar yükselerek 53.51 milyar dolara genişledi. 2021 sonunda dış ticaret açığının 46.13 milyar dolar olduğu dikkate alındığında açık aylık bazda 7.37 milyar dolar artış göstermiştir. Nitekim ihracat artış hızı yüzde 1.2’ye yavaşlarken, ithalat yüzde 3.7 artışa hızlanmış bulunuyor.
Benzer şekilde manşet veride bir önceki aya göre ihracat yüzde 21.0, ithalat yüzde 3.6 oranında azalış gösterirken mevsim etkisinden arındırıldığında ihracatın yüzde 0.5 oranında azaldığını, ithalatın ise yüzde 1.5 oranında artış kaydettiğini görmekteyiz.
Yatırım malı ithalatı ocakta bir önceki aya göre yüzde 27.3, tüketim malı ithalatı yüzde 20.1 azalırken, ara malı ithalatı yüzde 2.0 artış kaydetti.
Yeni yılla birlikte bakanlığın bültende fasıllara göre ihracat ve ithalat detayları ile altın ticaretine ilişkin bilgileri açıklamayı bıraktığını görmekteyiz. Enerji verileri hariç tutularak, ihracatın ithalatı karşılama oranından (yüzde 88.3) hareketle net enerji ithalatının ocak ayında 8.1 milyar dolar düzeyinde olduğunu hesaplamaktayım. Bu durumda net altın ticaretinin bir önceki ay düzeyinde kalacağı varsayımı altında enerji ve altın hariç çekirdek dış ticaret dengesinin aralık ayındaki 1.94 milyar dolar açık düzeyinden ocakta 4.32 milyar dolar açığa yükselerek bozulma göstereceğini beklemekteyim.
Önümüzdeki döneme ilişkin olarak Reel Kesim Güven Endeksi (RKGE) alt detaylarında gelecek üç aya yönelik değerlendirmelerde, üretim hacmi, iç piyasa sipariş miktarı ve ihracat sipariş miktarında bir önceki ayda artış bekleyenler lehine olan seyrin güçlendiğini görmüştük.
İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat Satın Alma Yöneticileri Endeksi (PMI) ise fiyat baskılarının, firmaların yeni sipariş almakta güçlük çekmesine neden olmasıyla toplam yeni siparişlerin üst üste dördüncü ay yavaşladığına işaret etmişti. Yeni ihracat siparişleri yedi aylık büyüme sürecinin ardından hız keserken, yurt dışından alınan yeni siparişlerin arttığı sektör sayısı yediden dörde düşmüştü.
Orta Vadeli Programa göre 2022 yılında ihracat 230.9 milyar dolar, ithalat 282.7 milyar dolar olarak öngörülürken, dış ticaret dengesinin 51.8 milyar dolar açık vermesi beklenmektedir.
Sonuç olarak “düşük faiz ortamı ile yatırımların desteklenmesi, büyümenin ve istihdamın sürdürülebilir hale getirilmesi, rekabetçi kur avantajı ve yatırımların artmasıyla ihracatın artırılması ithalatın düşürülmesi ve nihayetinde cari açığın cari fazlaya evrilerek dış borca bağımlılığın ortadan kaldırılması amaçlanarak” çıkılan yolun daha en başında aylık bazda en yüksek dış ticaret açığı vermiş bulunuyoruz.
Güldem Atabay: Ocak dış ticaret verileri – Enflasyonu salınca “rekabetçi” kurla ihracat patlamıyor
ANALİZ: Ekonomi tökezlemeye başlıyor
