ANALİZ:  Ekonomi tökezlemeye başlıyor

Türkiye ekonomisi büyüme açısından 2021’i olağanüstü bir performansla kapattı.  Reel GSYH’nın  %11  büyümüş olması bekleniyor. Bu boyutta bir büyümenin  cari açık olarak bedeli geçmişe nazaran daha düşük. Ancak, enflasyon ve gelir dağılımında sınıfta kaldık.

Ocak sonunda açıklanan veriler, 2021 yılında ekonomiyi sırtında taşıyan sanayi üretimi ve ihracatın zorlandığını gösteriyor.

İç tüketim Ocak ayı ücret ve emekli maaş zamları sayesinde bir kaç gün dirildiyse de, Ocak sonunda yeniden yavaşlama eğiliminde.  Özellikle hizmetler sektörü yarı-yıl tatili öncesi daralmaya başladı.

İstanbul enflasyonunun %50’yi aşması ise enflasyon kendiliğinden düşecek tezine şüphe düşürdü.

Aralık dış ticaret:  Kur etkisiz, enerji nedeniyle açık genişliyor

Yazarımız ve ekonomi koçu Dr Fulya Gürbüz Aralık dış ticaret verilerini şöyle yorumladı:

“2021 yılında 225,3 milyar dolar ihracat, 271,4 milyar dolar ithalat, 46,1 milyar dolar dış ticaret açığı kaydedildi. 2021 yılı Aralık ayında ihracat 22,3 milyar dolar, ithalat 29,1 milyar dolar, dış ticaret açığı 6,8 milyar dolar oldu. Aralık ayında dayanıklı tüketim malı ihracatı ve toplam tüketim malı ithalatı önceki aya göre düştü”.

Aşağıdaki grafik, hem ihracat hem de ithalat ivmesinin hız kestiğini gösteriyor. Ancak, ithalat hala ihracatın 1.25 misli olduğu için, bu tempoyla cari açığın daralması zor gözüküyor. Cari açık yanına vadesi gelen ve yeniden borçlanma yerine geri ödenmesi muhtemel dış borçları da eklersek, en azından turizm sezonunun pik yaptığı Temmuz-Ağustos aylarına kadar sistemden döviz kaçağı devam edecek.  Bir başka deyişle, döviz kuru ancak halihazırda yapıldığı gibi TCMB müdahalesiyle sabit tutulabilir.

Sanayi üretimi:  Ocak PMI sorunlar derinleşiyor diyor

İş Yatırım Ocak sanayi PMI’ı şöyle değerlendirdi:

“Elektrik kotası, enerji ve girdi fiyat baskıları imalatçıları zorlamaya başlıyor. Üretim ve yeni siparişlerde aylık daralma, istihdamda istikrarlı büyüme görülüyor.

Büyüme patikası için kritik olan üretim alt endeksinin sektörel detaylarına baktığımızda kimyasal-plastik ürünler grubu hariç tüm sektörlerde aylık daralma görüyoruz. Özellikle dört sektörde (tekstil, makine ve fabrikasyon metaller, elektrikli-elektronik ürünler, metalik olmayan mineraller) aylık daralma sertleşiyor.

Önümüzdeki ayların üretimine dair bilgi veren yeni siparişlerde de aylık daralma mevcut. On ana sektör grubundan dokuzunda daralma var. Sadece kimyasal-plastik ürünler grubunda yeni siparişler artıyor. Bu zayıflık büyük oranda iç talep kaynaklı; yeni ihracat siparişleri hız keserek ve sektörler arası ayrışmayla da olsa artmaya devam ediyor. Konfeksiyon, mobilya ve minerallerde dış talep güçlenirken, demir-çelik, otomotiv ve tekstilde gibi zayıflıyor”.

BloombergHT tüketici güveni önce yükseldi sonra düştü

Bloomberg HT Tüketici Güven Endeksi Ocak ayında bir önceki aya göre yüzde 5,10 artarak 53,24 değerini aldı. Endekste, ön endekse göre yaklaşık 2 puan gerileme oldu..

Yukarda sonuçlarını özetlediğim BloombergHT tüketici güven anketi  Ocak’ta yaşanan coşku ve üzüntüyü en iyi yorumlayan veri. Ayın ilk yarısında ücret ve emekli maaş zammı sayesinde vatandaşın harcama eğilimi yükselmiş.  Fakat ardı ardına gelen zamlar, moralleri 15 gün içinde bozmuş.

YORUM:  Ekonomin önünde yeni engeller beliriyor

Yılın ilk çeyreği için iyimser olmak zor. Sanayi üretimi ve ihracat bir miktar ivme kaybıyla artışını sürdürebilir, fakat cari açığın kapanacağı iddiası artık şüphe götürüyor. Bu cephede en büyük risk bitmeyen enerji zamları.  Bir noktada ihracat pazarında tedarik üstünlüğüyle elde ettiğimiz avantajı şişen maliyetlere kaybedebiliriz.

Hizmetlerde de ise kısa vadede toparlanma çok zor, çünkü halkın tüketim gücü azaldı. SAMEKS Ocak hizmetler anketi sektörün  en güçlü ayda dahi daraldığını gösteriyor:

“Hizmet Sektörü SAMEKS Endeksi de aylık 1,7 puan artışla 49,7 seviyesine yükseldi.

Hizmet sektöründe ise önceki aya göre girdi alımları arttı, tedarikçilerin teslimat süresi kısaldı; iş hacmi ve istihdam azalmaya devam etti, stoklar arttı”.

Stokların artması kaygı verici.

Tüketimde ise yükselen enflasyona paralel yavaşlama değil, daralma bile görmemiz mümkün.  Ekonomide tek ivme sürekli pompalanan kredilerden gelecek. Bu not yazılırken, hükümet TL60 milyar kefalet paketi üstünde çalışıyordu.

FÖŞ

FÖŞ yazdı: Fed bizi nasıl öpecek?

ANALİZ: Ocak PMI detayları 2022 Türkiye ekonomisi hakkında ne anlatıyor?

Enflasyonda işler daha kötüye gidiyor! & Dış finansman ihtiyacımız var | Özlem Bayraktar Gökşen