Çetin Ünsalan: Adalet görünümlü fakirlik
30 Ekim 2025
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Suudi Arabistan’da Geleceğe Yatırım Girişimi kapsamında yaptığı konuşmada, dünyanın teknoloji şirketlerini ülkemize çekmeye çalıştığını söyleyip, siber güvenlik ve benzeri noktalarda umutlu dolu mesajlar verirken çok önemli bir iki gerçeği göz ardı ettiğinin farkında değil.
Öncelikle sizin ülkenizde kimse yatırım yapmaya yanaşmazken, hatta üretici gücünüz yurtdışına kaçarken, insanların şirketlerinin varlığı ile ilgili tedirginlik yaşanırken, bırakın uluslararası firmaları, orta çaplı şirketler bile ülkenize gelmek için uzun uzun düşünürler.
Kafasında yarattığı saadet zincirinin, ülkede insanı ve firmaları unutarak yürüttüğü bir ekonomiyle hayalperestlikten öte sonuç vermeyeceğini anlayamayan Bakan Şimşek, geliri olmayan insanlara arka arkaya koyduğu haksız vergileri unutmuş olsa gerek ki, dünyadaki gümrük vergileriyle ilgili ‘uzun vadede fayda vermeyeceğine’ şeklinde yorum yapabiliyor.
Öyle bir illüzyon yaratıldı ya da yaratılmaya çalışılıyor ki ülkede, emeklilere yönelik yaklaşım bunun anahtar başlıklarından biri. Kendilerince adaletin tecellisi için çalışanlar, SSK, Bağ-Kur ve memur emeklileri arasında denge kurmaya çalıştıkları izlenimini medya aracılığıyla verme telaşına düşmüş vaziyetteler.
Düşünsenize, enflasyon rakamının zaten tartışmalı olduğu bir ülkede, açıkladıkları enflasyon rakamını baz alıp, kağıt üzerinde bile tutması şüpheli kurdukları hedef hayaliyle insanlara zam vermeye, ama karşılığında da ne olursa olsun vergi toplamaya niyetleniyorlar.
Bunu yaparken de o kadar adiller ki, 2026 senesindeki emekli maaşı artışlarında ortaya çıkacak fark konusunda hassasiyet göstermeye çalıştıkları izlenimini vermeye uğraşıyorlar. Neymiş efendim, gelecek yılın emekli maaş artış oranlarında bir haksızlık ihtimali belirmiş.
Haberin sunuluş biçimini aktarayım önce: “Ekim ayı anketine göre ekonomistler, 2025 yıl sonu enflasyonunu yüzde 31,77 olarak tahmin ediyor. Bu tahmin gerçekleşirse, yılın ikinci yarısındaki enflasyon oranı yüzde 12,94 olacak.
2026 Bütçesi: OVP ile Uyumlu, Ancak Enflasyon Hedefinden Uzak
Bu durumda SSK ve Bağ-Kur emeklilerinin maaş zammı yüzde 12,94, memur emeklilerinin ise yüzde 19,39 düzeyinde gerçekleşecek. Aradaki 6,45 puanlık fark, refah payı uygulamasını yeniden gündeme taşıdı.”
Ben sizin hassasiyetinize kurban olurum. İhtimal o ki, dengesizliği ortadan kaldırmak için refah payı uygulamasıyla herkesi eşitleyecekler ve yüzde 19,39 zam verecekler. Emekli de konuyu kapatıp, arkasını dönüp gidecek öyle mi?
Ortalama emekli maaşını 20 bin TL alsanız, zam oranını da eşit miktarda yüzde 20 yapsanız, en az yüzde 30 açıklanacak bir enflasyon artış hızına rağmen, zamlı maaş ortalaması 24 bin TL yapar. Yani bugünkü açlık sınırının neredeyse 2 bin 500 TL altında. Zamlı maaşın cebe gireceği Şubat 2026’da kim bilir ne kadar altında kalacak?
Elbette buna bir de yeniden değerlemeden, arada yaşam giderlerine yapılacak zamlara kadar satın alma gücü erimesinin etkisini de koyun ve çıkın çıkabilirseniz işin içinden. Gerçek yaşanan enflasyonu hesaba bile katmıyorum.
Fakat adalet sağlama duyarlılığı sergileyerek, sözde eşitlik üzerine kurgulanmış bir yapıyı anlatıp, insanlara alttan alta yüzde 20 zam alıştırması yapıyorlar. Kim, bununla nasıl yaşayacak, o sorunun yanıtı yok.
Sorarsanız zaten ölmüyoruz. Yine sorarsanız çalışan başına emekli sayısı oranı çok yüksek. Ama sorular burada sınırlı kalmak zorunda. Bir fonun nasıl kötü yönetilmiş olabileceğini mesela konuşmuyorlar.
Hatta ortalama ücret ve ortalama prim, vergi oranlarından aylık 40 milyar TL ortalama açık veren bir sisteme karşılık, istihdam oranının yüzde 53’ü neden aşmadığını, insanların çalışacağı bir ekosistemini neden yaratmadıklarını anlatmıyorlar.
Peki siz emeklinize bu muameleyi yaparsanız ne olur biliyor musunuz? Zaten çalışsa ücretleri geçinmeye yetmeyen gençler, ‘emekli olsam ne olur’ diye düşünüp, çalışma hayatından tamamen uzaklaşırlar. Özetle göstermelik adalet arayışınızı bir kenara koyun, bu fakirliğin izahını yapın. Gerisi boş laf.
