Kerim Rota Yazdı; CDS Liginde nasıl küme düştük?

CDS Liginde nasıl küme düştük? 

Bir önceki yazıyı, “Eğer ülke  CDS’i yönetim performansları açısından iyi bir gösterge ise Türkiye yıllar boyunca nasıl bir performans sergiledi?” diye bitirmiştik.

O halde Türkiye, Uluslararası  CDS liginde sezonlar itibarıyla  nereden nereye geldi bakalım. Son 10 seneyi analiz edersek küresel krizin etkili olmaya başladığı 2009 yılını da kapsayabiliriz.

Ben 2009/2011, 2012/2014, 2015/2017 ve 2018/2019  olarak 4 sezon belirledim. Ilk 3’ü 3 yıllık, sonuncusu ise 2 yıllık  günlük verilerin ortalamalarını gösteriyor. Karşılaştırmanın ”Göreceli” ve adil  olabilmesi için de yabancı yatırımcıların Türkiye’ye  yakın bulduğu,  7 “gelişen” ülkeyi ekleyerek 8 takımlı bir lig oluşturdum. Bu ülkeler derecelendirme kuruluşları açısından da Türkiye’ye benzer notlarla yıllarca değerlendirildi.

Gelişen ülke ligine 8 aday  ve “Play off”.

Rakiplerimiz Rusya,Brezilya,Güney Afrika,Hindistan,Malezya,Endonezya,Kolombiya.

Malezya dışında Moody’s kuruluşundan bu tarihler boyunca “A” notuna çıkmış ülke yok. Diğer tüm ülkeler  aynı kuruluş tarafından “Baa1” ile “B1” aralığındaki 7 kademede not almış. Genelde notları beraber aşağı inip yukarı çıkmış. Yani “dış mihrakların” hepsinin üzerinde oynadığı oyunlar benzer.. Bu ligin tepe ülkeleri zaten “Gelişmiş” ülke olmaya aday. O nedenle Ligimiz üst lige aday 8 ülkeden oluştuğu için de  “Play off” olarak adlandırabiliriz.

Görüldüğü gibi Türkiye yıllarca başabaş mücadele ettiği “Gelişen Ülkeler” liginde son 2 senede tabiri caizse açık ara “küme düşmüş” durumda. Daha önce ortalamadan sapmamız %15-%20 seviyesinde iken, 2018’den sonra bu %63’e çıkmış. Baz puan olarak da rakiplerin 25/45 baz puan altında iken 220 altına inmişiz. Belli ki 2018 sonrası  “yönetim kalitesi” açısından bu rakipler bile bize ağır gelmiş.

Şampiyonlar ligi elemelerinden nereye.. 

“CDS bir finansal ürün,piyasada kaçtan geçerse geçsin bize ne.?.” diye düşünülebilir. Oysa CDS’in yüksek olması o ülkenin dış  borcuna o kadar fazla faiz ödediğini ve o faizin de vergi verenlerin cebinden çıktığını gösterir. Tabloda gördüğünüz  “Play off “ liginde biz küme düşerken, sokaklarında akşam yürümeye korkacağınız bazı ülkeler bizden çok daha az faiz vererek borçlanabilir hale gelmiş. CDS bir yönetim kalitesi göstergesi ise, son 2 yılda ekonomimizin iyi yönetilmediğini ve vatandaşın maliyet ödediğini çok açık ortaya koyuyor maalesef.

Yeni küme düştüğümüz  CDS liginde hangi ülkelerin olduğuna bakmak bile moral bozucu.

Risk Primini düşürmek için gerekenler ise dönüp dolaşıp hep konuşulan  güçler ayrılığı, bağımsız yargı,kurumlarda özerklik,şeffaflık,liyakat,tarafsızlık,denetim mekanizmaları vb.

Yani yönetenlerin“Güven” sağlaması . O noktaya gelene kadar da CDS liginde işimiz zor görünüyor.