Erol Taşdelen Yazdı: Siyasi Gerginlik Ekonomiyi Geriyor, Reel Sektör Nefes Alamıyor!
5 Haziran 2025Siyasi Kriz + Ekonomik Kriz = Çifte Risk
Türkiye, bir süredir hem siyasi hem de ekonomik açıdan derin bir kriz sürecinden geçiyor. İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu hakkında yürütülen soruşturma ve sonrasındaki gelişmeler, sadece siyasetin gündemini değil, ekonominin istikrarını da sarsmış durumda.
Hukukun üstünlüğü, yargının tarafsızlığı ve demokratik mekanizmaların sağlıklı işlemesi sadece siyasal sistem için değil, ekonomik istikrar için de vazgeçilmezdir. Ne yazık ki yaşanan bu tür siyasi gerilimler, yatırım ortamına zarar veriyor ve reel sektörü doğrudan etkiliyor. Son 5 yıldır Reek Sektörün içinde bulunduğu sıkıntılı süreci üzerine Siyasi Gerilim direkt firmaları da etkilemiş durumda. Siyasi gerilim TCMB Döviz Rezervlerini eritmekle kalmadı örneğin, %46’lara kadar düşmüş olan Ticari Kredi faiz oranları bri ay içinde %60’lar akadar çıkarak firmalara ek yük getirmiş, finans maliyeti artırmış durumda.
Reel Sektör Zaten Zor Durumdaydı
Yüksek faiz oranları, krediye ulaşım zorlukları, daralan iç talep ve artan üretim maliyetleri gibi sorunlarla mücadele eden reel sektör, şimdi bir de siyasi belirsizlik yükünü sırtlanmak zorunda.
Bu durum;
-
Yatırım kararlarının ertelenmesine,
-
Tüketici güveninin azalmasına,
-
Üretim hacminde daralmaya,
-
İstihdam kayıplarına
neden olmaktadır. Özellikle KOBİ’ler, bu belirsizlik ortamında en kırılgan grubu oluşturuyor. KGF Kredileri tekrar gündeme geldi ama orada da iki temel sorun var bir defa dilllendirilen 25 milyar TL limit reel piyasa koşulları düşünüldüğünde çok yetersiz; ikincisi, bu kredileri fırsata çevirecek olan Bnakacılık Sektörü geçmiş deneyimlerd eolduğu gibi Zombi Firmalara ve Zombi Kredilerin kapanmasında kullanılma endişesi şimdiden doğmuş durumda. Reel sektöre gerçek katkısı için bu kaynağın direkt firma ihtiyaçları için kullandırılmalıdır.
Uluslararası Algı ve Risk Primi
Yabancı yatırımcı açısından en önemli kıstaslardan biri öngörülebilirliktir. Siyasi krizler ve kurumların bağımsızlığına yönelik soru işaretleri, Türkiye’nin risk primini artırmakta, CDS oranlarını yükseltmekte, buna bağlı olarak da ülkenin borçlanma maliyetlerini ağırlaştırmaktadır. Bankaların Sendikasyon kredi v efirmaların borçlanma Tahvil alanını darttığı gibi maliyetlerini de ciddi artırmış durumda.
Ekonomi, Sakin Zemin İster
Ekonomik büyüme ve sürdürülebilir kalkınma için ihtiyaç duyulan şey istikrarlı, rasyonel ve öngörülebilir bir yönetim anlayışıdır. Siyasi tansiyonun düşmediği, kutuplaşmanın derinleştiği, toplumsal huzurun tehdit altında olduğu bir ortamda ekonomi nefes alamaz. Ekonomide klasik söylemleri unutmamak gerekir. Bunlardan biri de “sıcak para ürkektir” gerçeğini yaşayarak öğrendik.
“Gerilim, Kalkınmanın Düşmanıdır”
Türkiye’nin siyasi krizden uzak, yargının bağımsız ve ekonominin şeffaf olduğu bir düzleme acilen ihtiyacı var. Aksi takdirde, reel sektör bu kadar baskıya uzun süre dayanamaz. Yüksek maliyetine rağmen daralan Kredi alanı Reel Sektörü bunaltırken; uygulanan Talep Baskılama Ekonomi Programı piyasayı da her geçen gün daratmakta. Başta imalat sektörünü olumsuz etkileyen bu politikanın ısrarla devam etmesi halinde Reel Sektörde ANİ DURUŞ etkisine şaşırmamak gerekir. Önerimiz son iki yıldır sıkı bir şekilde uygulanmasına rağmen beklenen sonucun alınamadığı Talep Baskılama Politikasının terk edilerek Arzı/Üretimi artısıcı politikalara dönülmesidir. Bunun için de tabi halen gerçekleşmeyen ülke Rating notunun Yatırım Yapılabilri Ülke konumuna getirilecek adımların hızla atılmasına bağlı.
Erol TAŞDELEN – Ekonomist www.bankavitrini.com
Tüm Yazarlar
