Dünya Ekonomisi
Burak Köylüoğlu yazdı: Küresel ekonomide tarihi günlere tanıklık ediyoruz
Ekonomide para ve enflasyon kadar çok konuşulan ve üzerinde bu kadar çok mantık hatası yapılan başka bir kavram olduğunu düşünmüyorum.…
Ekonomide para ve enflasyon kadar çok konuşulan ve üzerinde bu kadar çok mantık hatası yapılan başka bir kavram olduğunu düşünmüyorum.
Monetarizm akımının babası sayılan Nobel ödüllü ekonomist Milton Friedman, “Enflasyon her zaman ve her yerde bir parasal olgu olup; para miktarının (tabanının) üretim miktarından (çıktısından) daha hızlı büyümesi ile oluşur.” demişti.
“Inflation is always and everywhere a monetary phenomenon in the sense that it is and can be produced only by a more rapid increase in the quantity of money than in output.”.
Bu söz 1980’lerde Reaganomics veya Thatcherism olarak bilinen neo-liberal politikaların temel taşı olmuştu.
2008 Küresel Ekonomik Krizi ve 2020 Covid-19 Pandemisi için alınan önlemlerin temelinde de büyük ölçüde Friedman’ın öğretileri bulunuyordu.
Bugün ise küresel ölçekte hammadde, enerji, gıda gibi temel girdilerin ve tüketim maddelerinin fiyat artışlarını tartışıyoruz. Bu fiyat artışlarının nedenini basitçe bir arz ve lojistik sorununa bağlayabiliriz. Ancak bu fiyat artışlarının bir nedeni de Green Deal/Environmental Compliance (ya da kötü bir çeviri ile Yeşil Mutabakat) uygulamaları olabilir mi? Sonuçta küresel ısınmanın önünü alabilmek için üretim süreçlerinin çevreye uyumunu sağlamakla, toplam ürün maliyetlerini arttırmış olduk.
Pekala, 11 Eylül 2001 terör saldırıları, 2008 Küresel Ekonomik Krizi ve 2020 pandemi süreci ile devam eden muazzam parasal genişlemenin etkisinin enflasyon üzerindeki etkisi ne oldu? Veya son 20 yılda 6.1 milyar kişiden 7.8 milyar kişiye artmış olan dünya nüfusunun denklemdeki ağırlığını nasıl okumalıyız? Ya da Çin başta olmak üzere gelişmekte olan ülkelerdeki büyük insan topluluklarının vasıfsız ve ucuz emek arz eden işçi sınıfından, üreten ve tüketen bir kimlikte orta sınıfa yükselişinin küresel enflasyona katkısı ne oldu? Bu soruları çoğaltabiliriz.
Friedman’ın öğretileri bugün tartıştığımız küresel enflasyonu açıklamaya yeterli değil. Aslında küresel ekonomi bir uyuşturucu gibi son 20 yıllık parasal genişlemenin bağımlısı olduğu gibi, üzerine arz-talep ve lojistik sorunları da küresel ekonomide fiyat aşırılıkları yaratır duruma geldi. 17 ay önce WTI yani West Texas Intermediate vadeli fiyatları aşırı talep düşüşünün etkisi ile “contango” durumunda iken, bugün Brent petrolünün varili, 80 USD’ın üzerinde. Gerçekten de küresel ekonomide, tarihi günlere tanıklık ediyoruz.
Chief Financial Officer | Executive Board Member | Chief Strategy Officer | and a humble author…
Neden her şey aniden daha pahalı hale geliyor: “Büyük Enflasyon” dönemine hoşgeldiniz!
