YORUM: Trump Powell’ı Kovacak mı?

Trump’tan Powell Tartışmasına Net Yanıt: “Şimdilik Planımız Yok”

Eski ABD Başkanı Donald Trump, Federal Rezerv Başkanı Jerome Powell’ı görevden almayı planladığı yönündeki iddiaları yalanladı. Ancak Oval Ofis’te gazetecilere yaptığı açıklamalarda, ihtimali tamamen dışlamaması ve Powell’a yönelik ağır eleştirilerini sürdürmesi, tartışmaların daha da alevlenmesine neden oldu. Trump’ın yorumları, kapalı kapılar ardında yapılan bir toplantının basına sızmasının ardından geldi.

Söz konusu toplantıda, Powell’ın görevden alınması fikrini Kongre üyelerine sorduğu öne sürülmüştü.

Yasal Engeller ve Belirsizlikler

Federal Reserve Act’in 10. maddesi, Fed Guvernörlerinin “görev ihmali, verimsizlik veya kötüye kullanım” gibi gerekçelerle başkan tarafından görevden alınabileceğini belirtmektedir. Ancak bu maddede yalnızca “guvernörlük” statüsüne dair bir ifade bulunmakta, başkanlık görevinden alınma konusunda açık bir düzenleme yer almamaktadır. Bu nedenle Trump’ın Powell’ı doğrudan Fed Başkanlığı görevinden alması hukuken muğlak bir alana girmektedir.

Wharton School’da profesörlük yapan ve Fed tarihi üzerine uzmanlaşmış Peter Conti-Brown’a göre, başkanlık görevinden alınan bir kişi, guvernör olarak Fed yönetiminde kalmaya devam edebilir. Ayrıca, Powell gibi bir ismin FOMC (Federal Açık Piyasa Komitesi) başkanlığına devam etme ihtimali de tamamen dışlanmış değildir. Zira bu görev, komite üyeleri tarafından belirlenmektedir; Başkan’ın doğrudan müdahale yetkisi bulunmamaktadır.

Renovasyon Krizi: Görevden Alma Girişimine Zemin mi Hazırlanıyor?

Trump’a yakın isimlerin, Powell’ın görevden alınması için gerekçe yaratma çabasında olduğu iddiaları gündeme gelmektedir. Özellikle Washington’daki tarihi Fed binalarının renovasyon süreci, eleştirilerin merkezine oturdu. Fed belgelerine göre, tadilat maliyeti 2023’teki 1.9 milyar dolardan 2025’te 2.5 milyar dolara yükselmiştir. Bu artış, bazı çevreler tarafından israf ve kötü yönetim olarak değerlendirilmiştir.

Fed Başkanı Powell, Kongre’ye yaptığı sunumda bu artışın nedenlerini açıklarken, tasarım değişiklikleri, beklenmedik teknik sorunlar ve sağlık gerekçesiyle yapılan düzenlemeleri öne sürmüştür. Ancak Federal Konut Finansman Ajansı Başkanı Bill Pulte, Powell’ın ifadesini “yanıltıcı” olarak nitelendirmiştir. Benzer şekilde, Trump’a yakın eski Fed yöneticilerinden Kevin Warsh da Fed’de “rejim değişikliğine” ihtiyaç olduğunu savunmuştur.

Başkanlık Baskısı ve Bağımsızlık Sorunu

Trump’ın Powell üzerindeki baskısı yalnızca görevden alma tehdidiyle sınırlı kalmamaktadır. İkinci döneminin ilk haftasında yaptığı açıklamalarda faiz oranlarını kendisinin daha iyi anladığını iddia eden Trump, Fed’in kendi görüşlerini dikkate almasını beklediğini ifade etmiştir. Ayrıca, Fed’in faizleri sabit tutma kararını eleştirerek, bankanın “kendi yarattığı enflasyon sorununu çözemediğini” dile getirmiştir.

Şubat 2025’te çıkarılan bir başkanlık kararnamesiyle, Fed Guvernörlerinin bankacılık denetimi ile ilgili düzenlemeleri Beyaz Saray’a sunması zorunlu hale getirilmiştir. Bu karar, para politikası alanında Fed’in bağımsızlığını muhafaza etse de, denetim ve düzenleme alanlarında Başkanlık makamının etkisini artırmaktadır.

Fed’in Yapısı ve Atama Süreci

ABD Başkanı’nın Fed üzerindeki en doğrudan etkisi, Guvernörler Kurulu’na yapacağı atamalardır. Bu atamalar Senato’nun onayına tabidir ve dört yıllık başkanlık görevleriyle 14 yıllık guvernörlük görevlerini kapsamaktadır. Powell, 2018’de Trump tarafından atandı ve 2021’de Biden tarafından yeniden başkan olarak görevlendirildi. Ancak Powell’ın başkanlık süresi 2026’da sona erse de, guvernörlük süresi 2028’e kadar devam etmektedir.

Trump’ın 2025 başlarında yaptığı açıklamalarda Powell’ın yerine “yakında birini atayacağı” ifadeleri, piyasada bir “gölge Fed” oluşabileceği yönünde endişelere yol açmıştır. Zira yatırımcılar, mevcut başkan ile atanması muhtemel yeni başkanın görüşleri arasında belirsizlik yaşayabilir.

Powell’a Açık Eleştiriler ve “Knucklehead” Yakıştırması

Trump, Powell’a yönelik eleştirilerinde önceki söylemlerini yineledi ve Fed Başkanı’nı “knucklehead” (ahmak) olarak nitelendirdi.

Trump, “Bence faizleri düşürmek için çok geç kaldı. Faizleri 3 puan birden indirmeliyiz,” ifadelerini kullandı. Fed’in politika faizini %4,25 ila %4,5 aralığında tutmasını eleştiren Trump, yüksek borçlanma maliyetlerinin ekonomiye zarar verdiğini öne sürdü.

Görevden Alma İddiaları ve Kapalı Kapılar Ardındaki Müzakereler

Trump, Salı akşamı Kongre üyeleriyle Beyaz Saray’da yaptığı özel bir toplantıda Powell’ın görevden alınmasını gündeme getirmişti. Toplantıya katılan bazı isimlerin ifadesine göre, Trump bu konuda görüş almış ve hatta bir görevden alma yazısını gösterdiği iddia edilmişti. Ancak Trump ertesi gün bu iddiaları yalanladı. “Hayır, böyle bir yazı göstermedim,” diyerek kendini savundu. Ancak toplantıdaki milletvekillerinin çoğunun Powell’ın görevden alınmasını desteklediğini de sözlerine ekledi.

Florida’dan Cumhuriyetçi vekil Anna Paulina Luna, sosyal medyada yaptığı paylaşımda “Jerome Powell görevden alınıyor! Güvenilir bir kaynaktan duydum,” ifadelerine yer verdi. Bu tür açıklamalar, tartışmaları daha da büyüttü ve piyasalarda temkinli bir havanın oluşmasına neden oldu.

Trump, gazetecilerin “Powell’ı görevden almayı düşünüyor musunuz?” sorusuna doğrudan “Hayır, böyle bir planımız yok” yanıtını verse de, ardından “Hiçbir şeyi tamamen dışlamam. Yolsuzluk yaparsa bu değişir,” diyerek olası bir gelişmeye kapıyı açık bıraktı.

Tartışmalar, Powell’ın görev süresinin 2026’ya kadar devam etmesi planlanmasına rağmen, Trump’ın başkanlık yarışını yeniden kazanması halinde Fed başkanlığı üzerinde daha fazla baskı kuracağına dair beklentileri artırdı. Trump’ın, “Ekonomi iyi yönetilmiyor ve Powell bunun sorumlusu” yönündeki söylemleri, gelecekte yeni bir krize kapı aralayabilir.