Çetin Ünsalan Yazdı: ‘Faiz insin istiyoruz ama…’
20 Haziran 2025Merkez Bankası faiz oranlarına dokunmadı. Toplantı öncesinde başta reel sektörden olmak üzere, indirimler konusunda çok ciddi bir talep vardı. Fakat ilk planda karşılık bulmadığı gibi, yakın vadede sıkılaşmanın devam edeceğine ilişkin vurgular, hem bir tercih hem de durum göstergesi niteliği kazanıyor.
Elbette reel sektörü, üreten ekonomiye inanan biri olarak, yüksek faiz oranları benim de onaylayacağım bir başlık değil. Ama hem dünyadaki gelişmeler, hem petrol fiyatlarının yukarı seyri, jeopolitik risklerle birlikte gelen finansman problemleri, gıdadan ulaştırmaya her kalemde artacak maliyetler, hatta son açıklanan konut bedellerindeki yükseliş de, enflasyonda problemin halledilmediğini ve önümüzdeki yukarı yönlü bir seyir ihtimalini ortaya koyuyor.
Öte yandan meseleyi ergen düzeyinde tartışamazsınız. Herkes faizlerin inmesini, maliyetlerin azalmasını ve finansmana erişimin kolaylaşmasını istiyor, ama bir göstergenin yüksek mi düşük mü olduğunu anlamak için baz alınan göstergenin tartışmalı olmasıyla kimse ilgilenmiyor.
Sadece ekonomi yönetimi değil, onun dışındakiler de gerçeği çok farklı yaşıyor olmalarına rağmen, bunu dile getirmiyorlar. Gerçekten ülkede enflasyon yüzde 35,4, hatta üretici enflasyonu yüzde 23 seviyesinde ise politika faizinin yüzde 46 olmasını açıklayamazsınız. Bunun piyasaya çıktığında çok daha yüksek oranlara çıktığını da hepimiz biliyoruz.
Şayet bu rakamlar gerçekse, Merkez Bankası’nın da ekonomi yönetiminin de ‘olası enflasyon yükselmesi’ gibi bir bahane söz konusu olamaz. Çünkü arada bunu yönetebilecek son derece uygun bir marj var.
Geriye tek bir alternatif kalıyor. O da ekonomi yönetiminin de enflasyonun gerçek değerlerinin bu olmadığına dair farkındalığı… Şayet bunun farkında olarak insanları, işletmeleri perişan eden sistemi sürdürüyorsanız da, ona ekonomi yönetmek denemez.
TİM Başkanı Mustafa Gültepe esasen ‘kral çıplak’ dedi. Bu sistemin sadece rantiyeye, paradan para kazandıranlara yaradığını söyledi. Ama yine sözünü yarım bıraktı. Şayet enflasyondaki gerçekliği kabul ederek konuşuyorsanız, ama maliyetlerin çok daha fazla arttığının farkında, satın alma gücünün çok şiddetli düştüğünün bilincindeyseniz, lafın devamını da getirmeniz gerekir.
En baştan beni altını çizmeye çalıştığım buydu. Rasyonelleşme diye başlanan bir yolda, siz enflasyonu gerçek açıklamıyorsanız, ondan sonra yaptıklarınızda hem büyük sapmalar ortaya çıkar, hem ciddi faturalarla karşı karşıya bıraktığınız insanlar, şirketler olur, hem de kamu gelirlerinizden başlayarak büyük açıklara imza atan yapı oluşturursunuz.
Bu fotoğrafın tetikleyeceği kayıt dışı ekonomiyle de, zaten kayıtlı olanlara baskı ve baskın yaparak baş edemez, yaşamaya çalışanları da boğacak bir sistem yaratırsınız. Özetle Merkez Bankası enflasyonun yükselme riskinin de, gerçek değerinin bu olmadığının da farkında.
Muhtemelen Mehmet Şimşek de öyle. O zaman soru şu: Neden dezenflasyonist süreçten, düşecek enflasyondan, iyileşecek rasyolardan bahsediyorsunuz? Açıklayın gerçeği, görelim sorunumuzu ve çözüm için önümüze bakalım. Faturasını zaten ödüyoruz.
Tüm Yazarlar
