Çetin Ünsalan Yazdı: Enflasyon düşerse, alım gücü artar mı?
9 Mayıs 2025TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda sunum yapan Merkez Bankası Başkanı Fatih Karahan, veriler meselesine değinmedi. Verilerin tartışmalı olduğu ortamı görmezden gelerek, öngörülerini ve olasılıkları paylaştı.
Oysa aynı hafta içinde FED Başkanı ABD Başkanı Trump’ın tüm sözlerine karşılık, uygulamalarında Başkan’ın söylediklerinin etki etmeyeceğini, rasyonel olarak davranacaklarını açıkladı. Rasyonellik neye göre olur? Sağlıklı verilere ve onların tarafsız okumasına…
Şayet bir ekonomide veriler sağlıklı bulunmuyorsa, hatta hayatın gerçekleriyle örtüşmüyorsa, ne yaptıklarınızdan kalıcı sonuçlar alırsınız, ne faturanın ağırlaşmasından kurtulursunuz ne de söylemleriniz gerçekçi bulunur.
Nitekim buradaki konuşmasında Karahan, görevlerinin fiyat istikrarı sağlamak olduğunu belirtti. Peki verilerin gerçekçi olmadığı bir ortamda öngörülebilirlik sağlanabilir mi? Ne yazık ki bunun da yanıtı hayır ve bu durum da fiyat istikrarsızlığını sadece besleyen bir unsur haline dönüşür.
Başka ne diyor Merkez Bankası Başkanı? Enflasyonu düşürdüğümüzde alım gücü de kalıcı olarak artar. İlk duyduğunuzda hemen ‘mantıklı’ diyerek yaklaşacağınız bu cümle, gerçeklikle mukayese ettiğiniz de çok da aynı fikri vermiyor.
Çünkü zaten düşen enflasyon değildir. Enflasyonun artış hızıdır. Yani enflasyon rakamı aşağı indiğinde, orada hasarın az olabilmesi için, insanlara daha öncesinde gerçek bir enflasyondan ve onun yıpratmasına karşılık sağlıklı gelir artışlarından söz ediyor olmanız lazım.
Bizde ne yazık her ikisi de yok. Üstelik hedef enflasyon söylemi üzerinden zam verdiğiniz ama açıklanan enflasyonun bile ortalama iki katı üzerinde yaşam maliyeti ile yaşayan insanların, göstermelik enflasyon düştüğünde alım güçleri artmaz.
Bir boyut daha var. Enflasyonun artış hızının azalması, veriler doğru olmak kaydıyla, sadece gelirler üzerindeki yıpranmayı azaltır. Fiyatlar geri gelmeyeceği için, alım gücünün artması da söz konusu olmaz.
Sizin satın alma gücündeki erimeyi ortadan kaldırabilmeniz için, insanlara anlamlı gelir artışları yapmanız, bu sayede aradaki farkı da canlanacak iç piyasadan doğan faaliyete bağlı vergilerden finanse etmeniz gerekir.
Fakat bu yönde de bir eğilim olmadığını biliyoruz. Pandemi döneminde insanlara yardım diye, kredi öneren ve ülkenin zaten sorunlu olan kredi borç batağı yapısını derinleştiren insanların böyle bir hamle yapmayacağını da biliyoruz.
Kamuda tasarrufun adının konduğu ama kendisinin kapıya bile uğramadığı, son derece verimsiz bir yönetim anlayışının ortasında, reel sektörden kamu yönetimine çarpık yapıların oluşturduğu bir fotoğraftan da rahatlama çıkmaz. Yani Merkez Bankası Başkanı ya yanılıyor ya da durumu çarpıtıyor. Zira bu söylediklerimi bilmediğini sanmıyorum.
Tüm Yazarlar
