Çetin Ünsalan: Bu işte çok para  var

Kendinize itiraf edin bu başlığı okur okumaz aklınızdan ‘hangi işmiş o’ diye aklınızdan geçirdiniz. Yalnız değilsiniz. Koca bir ülkenin meseleye yaklaşımı bu. Kötü bir şey değil, ama büyük sorun.

Temelinde geleceğe olan güvensizlikten başlayıp, acil paraya ihtiyaç duyulan duruma kadar bir çok etkenin motivasyonu var. Fakat dedim ya problemlerimiz tam da bu kırılmada başlıyor.

Zira meseleye böyle baktığımızda, asla proje konuşmuyoruz. Esasen bir işin potansiyeli ile ilgileniyor ve onun sonunda doğal olarak paraya ulaşıyor olmamız gereken bir yaklaşım sergilememiz gerekirken ‘hangi işte para var’ sorusunun yanıtını arıyoruz.

Çıkış noktamız bu olunca, daha eğitim aşamasında tercihler, bilhassa ebeveynler tarafından çocukların meslek seçimine ya da yaptığı meslekle mutlu olması, değer üretmesi üzerine değil, para kazanacağı bir alan adına oluyor.

Bu sefer belki şansı yardım etmişse para kazanan, ama işini sevmeyen insanlar yaratıyoruz. Bu kişiler ardından girdikleri sektörlerde değer üretmek, fayda sağlamak esasıyla değil, kısa vadeli kazanç peşinde koşuyor.

Hatta işletmecilerimizin bile çoğu aynı durumda. Meseleye bu açıdan yaklaştığınızda da, verimli, niteliği esas alan girişimlerden çok, fizibilite yapmayan, projeye odaklanmayan, bir yıl içerisinde yatırdığı parayı geriye almaya çalışan yapılar ortaya çıkıyor.

Reel sektörünüzün durumu bu ağırlıktaki düşünceden oluşunca, günlük satış ya da ihracat rakamları peşinde koşan firmalara sahip oluyorsunuz. Böyle olunca da ar-ge yapan, patent üreten, katma değer hedefleyen, kendi işletmesi kadar sektörünü de kalkındırmayı amaçlayan yapılar ortaya çıkmıyor.

Öylesine zehirli bir kısır döngüden bahsediyoruz ki, bu tip sektörlerden oluşan ülke ekonomisi yatırımları değil, ‘bir koy üç al, hem de kısa vadede’ yaklaşımının eseri haline dönüşüyor. Hatta bu işletmelerin, özelde de bireylerin elde ettiği tasarrufları yönlendirdiği alanlarda da durum değişmiyor.

Dövizden borsaya, altından şimdi mesela kripto varlıklara kadar paralarına para katma duygusuyla hareket ediyorlar. Tüm fotoğraf ve sistematik bunun üzerine kurgulu olunca da genellikle kredinin borç ödemesinde kullanıldığı, tasarrufların da paradan para kazananlar tarafından yutulduğu bir yapı oluşuyor.

Çünkü projeksiyon, doğru bir okuryazarlık, analitik zeka kullanımı gibi hiçbir faktör devreye girmiyor. Bu durumda da tasarrufların yutulmasından, şirketlerin kısa kazançlar peşinde koşan fasonculuktan kurtulmasının imkanı olmuyor.

Para peşinde koşarak hayatını idame ettiren bir anlayışın seçtiği siyaset de, zaten aynı motivasyonda olduğu ya da bunu iyi analiz edip, kullandığı için, ülkede kalkınma, refah, mutluluk ve huzur gibi kalıcı başarılar elde edilemiyor. Şimdi tekrar sorun kendinize: Hangi işte para var?

[email protected]