Mısır’ın ekonomik modeli krizde

Son dönemde büyük bir ekonomik buhran yaşayan Mısır’ın önünde olası iki yol var. İlki para biriminde yeni bir devaülasyon diğeri Körfez’den yeni bir yatırım dalgası.

Nakit sıkıntısı çeken Mısır, bu ikilemi çözmek ve IMF değerlendirmesi öncesinde kritik öneme sahip finansman sağlamak için zamanla yarışıyor.

Orta Doğu’nun en kalabalık ülkesi, Haziran ayı sonuna dek 2 milyar dolarlık yabancı anlaşma hedefiyle bankalarda enerji santrallerine ve orduya ait benzin istasyonu zincirine kadar çeşitli devlet varlıklarını satmak için her seçeneği değerlendiriyor.

Olası yatırımcılar Suudi Arabistan, Katar ve BAE

Bloomberg’in haberine göre Mısır’ın yaşadığı ekonomik krizi atlatmasına yardımcı olmak için milyarlarca dolar kaynak taahhüdünde bulunan Suudi Arabistan, Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) gibi müttefiklerin olası alıcı olduğu değerlendiriliyor.

Fakat bu yatırımcılar, geçtiğimiz yıl değerinin yaklaşık yarısını kaybetmiş olan Mısır lirasının muslukları açmadan önce daha da zayıflamasını istiyor. Kuzey Afrika ülkesi ise, halihazırda yüzde 30’un üzerinde olan enflasyonu hızlandırabilecek olan para biriminin devalüasyonuna izin vermeden önce, bu anlaşmalardan elde edilecek dövize tampon olarak ihtiyaç duyuyor.

Bu ikilem, Rusya’nın Ukrayna’yı işgaliyle mali durumu krize giren en büyük buğday ithalatçısı Mısır için acil bir durum. Üç milyar dolarlık IMF programının temel koşulları arasında gerçekten esnek bir para birim rejimi uygulamak ve devletin ekonomideki payını azaltmak bulunuyor.

Uzmanlar bu durumun çözülemez olmadığını, Mısır ve Körfez’deki müttefiklerinin zorlu hesaplamalarla anlaşma bazında döviz kurunu belirleyerek yeni anlaşmalar yapabileceklerini ve önümüzdeki ay sonuna dek yapılması beklenen IMF değerlendirmesinin gereklerini karşılamasını ve kredinin ikinci dilimini almasını sağlayabileceğini belirtiyorlar.

Mısır lirası 2022 başından beri üç kez devalüe edildi

Mısır lirası 2022’nin başından bu yana üç kez devalüe edilse de yatırımcılar daha da düşmesi gerektiğini düşünüyor. Para birimi dolar karşısında 30,9’dan işlem görürken, Societe Generale SA, yıl sonunda yüzde 16 düşerek 37’ye düşeceğini öngörüyor. Bu rakam şu anda karaborsada el değiştirdiği seviye civarında.

Enerji zengini üç Arap ülkesi, geçtiğimiz yıl Mısır Merkez Bankası’na 13 milyar dolar yatırarak Mısır’a yardım etmekte hızlı davranmış olsalar da, daha fazla yardımın geri dönüş getiren yatırımlar yoluyla geleceğinin sinyallerini verdiler.

Bu durum son birkaç on yılın en kötü döviz kriziyle mücadele eden Mısır’a cazip anlaşmalar hazırlaması için baskı kuruyor. Ülke toplamda 32 şirketin bazı bölümlerini satışa çıkarırken bu ay kamu sahipli Telecom Egypt şirketinin yüzde 9,5 hissesinin 121 milyon dolar karşılığında büyük oranda ülke içinden olan yatırımcılara sattı.

Bununla birlikte yetkililer kısa bir süre önce, yatırımcıların önünü açmak için bürokrasiyi azaltmayı ve izin ve arazi tahsislerini hızlandırmayı amaçlayan düzenlemeleri onayladı.

Daha fazla devalüasyon beklentisi yatırımcıları frenliyor

Ne var ki Mısır lirasının önümüzdeki aylarda devalue edileceğine dair beklentiler, alıcıların yerel para birimi üzerinden fiyatlandırılan varlıklar için daha uygun bir döviz kurunu beklemelerini ve şu anda harekete geçmek için isteksiz davranmalarına neden oluyor.

Abu Dhabi Commercial Bank PJSC Baş Ekonomisti Monica Malik’e göre, yetkililerin liranın göreli gücünü telafi etmek için devlet varlıklarının değerlemesinde indirim yapması bir çözüm olabilir.

Malik anlaşmalar için ayrı bir döviz kuru belirlemenin başka bir olasılık olduğunu, ancak “daha büyük yatırımlar için lirada daha fazla devalüasyona ihtiyaç olacağını” söyledi.

Para biriminde daha fazla devalüasyona gitmek Mısır için kolay değil. Geçen yıl yaşanan düşüş, gıda fiyatlarının hızla yükselmesine yardımcı olurken 104 milyondan fazla insanın yaşadığı ülkedeki tüketicilerin zorlu günler geçirmesine neden olmuştu.

Bloomberg’in haberine göre yetkililer daha fazla devalüasyondan önce piyasadaki dolar talebini karşılayabilmek ve döviz kurunun hızla yükselmesini önlemek amacıyla yeterli oranda döviz rezervi biriktirmek istiyor.

Bloomberg’e konuşan kaynaklar, bu tür bir likiditenin ithalatçılar ve diğer şirketlerinden gelecek döviz talebini azaltarak lira üzerindeki baskıyı hafifleteceğini ve başarılı bir kur ayarlamasını garanti edeceğini belirtiyorlar.

Bazı işletmeler hala dövize ulaşmakta zorlanıyor

İthalatçıların belirli malları getirmek için akreditif alma zorunluluğunun Aralık ayında iptal edilmesine rağmen, bazı işletmeler hala bankalardan döviz temin etmede zorlanıyor.

Bazı oteller, araba bayileri ve emlak şirketleri fiyatları yükselterek yerel para biriminin değerindeki olası değişiklikleri şimdiden hesaba katmaya başladılar.

Kahire merkezli EFG Hermes Makroekonomik Araştırma Başkanı Mohamed Abu Basha uygulamalarla ilgili, “Tartışılan varlık satışları gerçekleşse bile, düzenli bir döviz geçişini zorlamak için gerekli likiditeyi artıracak kadar büyük olmayabilir” değerlendirmesinde bulundu.

BNP Paribas ise bu ay yaptığı açıklamada yeni bir devalüasyonun daha önce beklenenden daha uzakta olabileceğini ve önümüzdeki dönemde yapılacak herhangi bir kur ayarlamasını yönetmeye yardımcı olmak için Merkez Bankası’na Körfez ülkelerinden yeni bir mevduat yatırımı gözlenebileceğini belirtmişti.