Enerji ve madende yeni dönem: Kanun teklifi TBMM’de kabul edildi

Yeni düzenlemeyle, “Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu Kararı” alınmadan hiçbir projeye onay, izin, teşvik ya da ruhsat verilemeyecek; yatırıma başlanamayacak ve ihale gerçekleştirilemeyecek. Ancak bu karar, süreçlere başvuru yapılmasının önünde engel teşkil etmeyecek.

Ruhsat ve Rehabilitasyon Bedelleri Yeniden Tanımlandı

Maden Kanunu’nda yapılan değişiklikle ruhsat bedellerinde yüzde 30 indirim yapılırken, rehabilitasyon bedeli ruhsat bedelinden ayrılarak ayrıca ödenmesi zorunlu hale getirildi. Bu bedel, sadece rehabilitasyon için kullanılacak ve hiçbir şekilde haczedilemeyecek, rehin verilemeyecek.

Kritik ve Stratejik Madenlere Özel Düzenlemeler

Stratejik ve kritik madenlerin tanımı yeniden yapıldı. Bu madenlerin üretiminde arz güvenliği ve ekonomik katkı gözetilerek acele kamulaştırma, stok yükümlülüğü ve özel izin mekanizmaları devreye alınabilecek. Hangi madenlerin bu kapsamda olacağı, ilgili bakanlıkların görüşleri alınarak Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından belirlenecek.

İlgili kurumlardan proje izinleri için 3 ay içinde görüş alınacak. Bu sürede yanıt gelmezse ek 1 ay verilecek. Bu sürenin sonunda hala cevap verilmezse izin verilmiş sayılacak. Çevresel Etki Değerlendirmesi sürecinde de benzer şekilde “sessizlik” onay anlamına gelecek.

Orman ve Koruma Alanlarındaki Faaliyetlere Yeni Kurallar

Devlet ormanlarında yürütülecek madencilik faaliyetleri için 3 ay içinde 24 ay süreyle bedelsiz izin verilecek, talep üzerine bu süre 12 ay daha uzatılabilecek. Diğer koruma alanlarında ise ilgili kurumlardan izin alınacak, ancak izin verilmezse yatırımcıya tazminat ödenecek.

Ruhsat Sonrası Gelen Kısıtlamalar Madenciliği Engellemeyecek

Ruhsatlandırılan alan daha sonra özel koruma statüsüne girse dahi, madencilik faaliyetlerine devam edilebilecek. Ancak kültür varlığı tespit edilen sahalarda Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın uygun görüşü aranacak. Uygun görüş verilmezse yatırımcıya tazminat ödenecek.

Rehabilitasyon Takibi Sıkılaştırılıyor

Ruhsat sahiplerinin rehabilitasyon yükümlülüklerini yerine getirmemesi durumunda üretim faaliyetleri durdurulabilecek. Kamu kurumlarının da rehabilitasyon sorumluluğu olacak; bütçelerinde bu amaçla kaynak ayrılması zorunlu hale getirildi.

Yeni Yasa ile Hedef: Sürdürülebilir ve Kontrollü Madencilik

Yeni düzenlemelerle birlikte, enerji ve maden projelerinde çevresel hassasiyet artırılırken, izin ve ruhsat süreçlerine ilişkin daha net ve hızlı bir çerçeve oluşturulması amaçlanıyor. Yasayla birlikte hem çevresel hem de ekonomik denge gözetilerek daha sürdürülebilir bir madencilik anlayışının temeli atıldı.

Ruhsat Sahiplerine Yeni Yükümlülükler

Yapılan düzenlemeyle işletme ruhsat bedeli kadar rehabilitasyon bedeli ödenmesi zorunlu hale getirildi. Ruhsat bedelinde yüzde 30 indirim yapılırken, devletin gelir kaybını önlemek amacıyla asgari devlet hakkı ise ruhsat bedelinin yüzde 50 fazlasına çıkarıldı.

Zeytinliklerde Madencilik İçin Yeni Kriterler

Elektrik üretimine özel madencilik faaliyetleri, zeytinlik alanlara denk gelmesi ve başka alanda yürütülememesi durumunda, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı izniyle gerçekleştirilebilecek. Ancak bu izin;

• Zeytin ağaçlarının taşınması,
• Taşınamayan ağaçlar için eşdeğer büyüklükte yeni zeytinlikler kurulması,
• Masrafların ruhsat sahibi tarafından karşılanması gibi şartlara bağlı olacak.
• Yeni dikilecek zeytin ağaçları, taşınan ve taşınamayan ağaç sayısının en az iki katı olacak.

Hazine Arazileri Kiralanabilecek

Zeytinliği kamulaştırılan vatandaşlar için Hazine taşınmazları, harcın yüzde 1’i bedelle 20 yıllığına kiralanabilecek. Bakım yükümlülüklerini yerine getirenlerin kira süresi 10’ar yıl daha uzatılabilecek.

Arama Ruhsatlarında Yeni Dönem

Yeni düzenlemeye göre arama ruhsatı almak için:

• Ön inceleme raporu,
• Maden arama projesi,
• Proje yatırımının %5’i kadar teminat,
• Ruhsat bedeli gerekecek.

Faaliyet dönemleri artık ön arama, genel arama ve detay arama olarak ayrılacak. Yükümlülüklerin yerine getirilmemesi halinde ruhsatlar iptal edilecek.

Krom Madeni İçin Yeni Kural

Londra Metal Borsası’nda işlem görmeyen krom madeni, devlet hakkı oranlarının belirlendiği tablodan çıkarılarak genel hükümlere tabi hale getirilecek.

İhale Sistemi Değişti

Terk edilen ya da hükmü düşen sahalar için ihale usulü değiştirilerek, rezerv verisi bulunmayan alanlar genel hükümlerle ruhsatlandırılacak. Bazı gruplardaki maden ruhsatları için ihale sistemi devam edecek.

Cezalar Hafifletildi

Yıllık üretimi düşük kalan ruhsat sahiplerine yönelik idari para cezaları ve tekrarda ruhsat iptali uygulaması kaldırıldı. Üretim faaliyeti makul düzeyde olmayan ruhsatların süresi ise uzatılmayacak.