Türkiye’de doğurganlık dibe vurdu!

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı verilere göre, 2024 yılında canlı doğan bebek sayısı 937 bin 559 olarak kaydedildi. Bebeklerin %51,4’ü erkek, %48,6’sı kız oldu.

Doğurganlık Hızı Yine Düşüşte: 1,48 Çocuk Seviyesiyle Devam
Toplam doğurganlık hızı 2024’te 1,48 olarak ölçüldü. Bu, bir kadının doğurganlık döneminde ortalama sahip olacağı çocuk sayısını gösteriyor. Türkiye’nin doğurganlık hızı, 2014’ten bu yana düşüş trendinde ve sekiz yıldır nüfus yenilenme eşiği olan 2,10’un altında seyrediyor.

Doğum sayısı ve toplam doğurganlık hızı, 2001-2024

Şanlıurfa Zirvede, Bartın ve Eskişehir Dipte

2024’te en yüksek doğurganlık oranı 3,28 çocukla Şanlıurfa’da görüldü. Şırnak (2,62) ve Mardin (2,32) de üst sıralarda yer aldı. En düşük oran ise 1,12 çocukla Bartın ve Eskişehir’de ölçüldü. Ankara (1,15) ve İzmir (1,17) de düşük doğurganlık yaşayan iller arasında.

2017’de sadece 57 ilin doğurganlık hızı yenilenme seviyesinin altındayken bu sayı 2024 itibarıyla 71’e çıktı. Hızı 1,50’nin altına düşen il sayısı da 55’e ulaştı. 3 çocuk ve üzeri doğurganlığa sahip tek il ise yalnızca Şanlıurfa oldu.

Toplam doğurganlık hızının en yüksek ve en düşük olduğu 10 il, 2024

AB Karşılaştırması: Türkiye 9. Sırada
Avrupa Birliği (AB) ülkeleri arasında doğurganlık hızının ortalaması 1,38 çocuk olarak belirlendi. 2024 verilerine göre Türkiye 1,48’lik oranla 9. sırada yer aldı. En yüksek oran Bulgaristan’da (1,81), en düşük oran ise Malta’da (1,06) görüldü.

Eğitim Durumuna Göre Doğurganlık: Üniversiteliler Daha Az Doğuruyor

Yükseköğretim mezunu annelerin doğurganlık hızı 2024’te 1,22 çocuk oldu. Okuma yazma bilmeyen ya da bir okul bitirmemiş annelerde ise bu oran 2,65 olarak ölçüldü. Eğitim düzeyi arttıkça doğurganlık azalıyor.

Kent-Kır Ayrımında Doğurganlık
Yeni mekânsal sınıflamaya göre; 2024’te kır yerleşimlerinde doğurganlık hızı 1,83, orta yoğun kentlerde 1,58, yoğun kentlerde ise 1,39 çocuk olarak kaydedildi.

Kaba Doğum Hızı 2001’den Bu Yana Yarıya Düştü
Kaba doğum hızı 2024’te binde 11,0 olarak gerçekleşti. 2001’de bu oran binde 20,3’tü. Aradan geçen 23 yılda doğum oranı neredeyse yarı yarıya azaldı.

Annelerin Yaşı Artıyor, Genç Doğumlar Azalıyor
2024’te doğum yapan annelerin ortalama yaşı 29,3 oldu. İlk doğum yaş ortalaması ise 27,3 olarak hesaplandı. İlk doğumdaki en yüksek yaş ortalaması Tunceli’de (29,4), en düşük ise Şanlıurfa ve Muş’ta (24,4) görüldü.

Adölesan Doğurganlık Sert Düştü
2001 yılında 15-19 yaş arası her bin genç kadından 49’u doğum yaparken, bu oran 2024’te binde 10’a kadar düştü.

Doğum Aralığı Uzadı
Annelerin doğumları arasındaki ortalama süre 2024’te 4,7 yıl oldu. Şanlıurfa’da bu süre 2,7 yıl ile en kısa olurken, Kırklareli’nde 5,4 yıl ile en uzun aralık yaşandı.

Çoğul Doğumlar %3,3’ü Oluşturdu
2024’te 31 bin 109 çoğul doğum gerçekleşti. Doğumların %3,3’ü çoğul olurken, bunların %97’si ikiz, %2,9’u üçüz ve %0,1’i dördüz ve üzeri doğumlar olarak kayıtlara geçti.

Doğumların %42’si İlk Bebek
2024’te doğumların %41,9’u annenin ilk doğumu olarak gerçekleşti. %30,3’ü ikinci, %16’sı üçüncü ve %11,5’i ise dördüncü ve üzeri doğumlardan oluştu.

İllere göre toplam doğurganlık hızı, 2017

İllere göre toplam doğurganlık hızı, 2024

Annenin eğitim durumuna göre toplam doğurganlık hızı, 2019, 2024