Erol Taşdelen Yazdı: Sanayicinin Başarı Hikayesi mi, Borçla Şişen Balon mu?
29 Temmuz 2025Türkiye’de özellikle son 20 yıldır sanayi yatırımlarına dair anlatılan “başarı hikayeleri”, çoğu zaman banka kredileriyle şişirilmiş birer balondan ibaret. Krediler aktıkça sanayicinin üretimi artıyor, büyüme yaşanıyor, hatta ihracat başarıları anlatılıyor.
Ancak kredi muslukları kapandığında, bu hikâyenin ne kadar kırılgan olduğu net biçimde ortaya çıkıyor.
Kredi Kesilince Panik Başlıyor
Sanayicimiz, finansmana eriştiği sürece üretir, istihdam sağlar ve genişler. Ancak krediler kesildiğinde adeta kafası kopmuş tavuk gibi panik hâlinde sağa sola savruluyor. Çünkü yatırımın büyük kısmı krediyle yapılmış; işin nakit dönüşü, sürdürülebilirliği ise ikinci plana atılmış.
Yatırım mı, Krediyle Şişirilmiş Balon mu?
Birçok sanayi yatırımı, aslında kendi finansal yapısıyla değil, dış kaynakla büyümüş. Bu da şirketlerin öz kaynak-yabancı kaynak dengelerini bozuyor. Banka kredisiyle yapılan yatırım, dönemin faiz ve kur dengesine göre kârlı görünse de; sürdürülebilir olmadığında ilk krizde tepe taklak gitmesi kaçınılmaz oluyor.
Sanayicinin Finansal Körlüğü
Sanayicinin büyük çoğunluğu bilanço okumasını bilmez. Karlılık illüzyonu yaratan finansal tablolar, kısa vadeli başarı algısı yaratır. Oysa:
-
Kredilerin büyük kısmı yatırım yerine borç çevirme için harcanır.
-
Özkaynak oranı düşer, borçluluk oranı yükselir.
-
Nakit akışı kriz döneminde tamamen tıkanır.
Bu tabloda, işletmenin neden battığını çoğu zaman patron bile anlayamaz.
Risk Yönetimi Yapmayan Batar
Krediyle büyüyen sanayici, kur riski, faiz riski, talep daralması gibi olasılıkları senaryolaştırmaz. 3-5 yıllık stratejik planlar yapılmaz. Risk yönetimi yapılmadığı için, ekonomik türbülanslarda her şey altüst olur.
Gerçek Başarı İçin Ne Yapmalı?
Krediyle değil, öz kaynakla büyümeyi hedeflemek.
Finansal okuryazarlığı üst düzeye çıkarmak.
Kurumsallaşma ve profesyonel yönetişim sistemlerine geçmek.
Risk yönetimini iş modeline entegre etmek.
Stratejik planlamayı ‘olmazsa olmaz’ kabul etmek.
Balon Patlamadan Önce Uyanın
Sanayide sürdürülebilir başarı, yalnızca üretmekle değil; finansal yapıyı yönetmekle mümkündür. Borçla şişen her büyüme hikâyesi, aslında balonun patlamasını bekleyen bir zaman bombasıdır. Sanayicinin bu gerçekle yüzleşmesi ve akılcı bir finansal yapıya geçmesi artık bir tercih değil, zorunluluktur. Bazıları için şimdiden geçmiş olsun!
Erol TAŞDELEN – Ekonomist www.bankavitrini.com
Tüm Yazarlar
