Çetin Ünsalan Yazdı: ‘Virüsü bırak; entübeye bak…’
28 Kasım 2025Merkez Bankası Başkanı Fatih Karahan, canlı yayında Türkiye ekonomisine ilişkin değerlendirmelerini paylaştı. Bilhassa enflasyona yönelik tespitleri uzun uzun konuşulmaya değer.
Ama konuşmasının içerisinde en önemli vurgu virüs metaforunu kullanmasıydı. Enflasyonun virüs gibi olduğunu, sağlıklı reçete uyguladıklarını, zaman içerisinde de sonuç alınmasının kaçınılmaz olduğunu belirtti.
Virüs deyince insanın aklına pandemi dönemi geliyor. O süreçte virüsle mücadeleyi yurtdışına bırakanlar, ülkeyi entübe yatakhanesine çevirmişti. Henüz unutmadık. Her ne kadar görece iyi bir performans sergilense de, bir virüs ile baş etmenin yolu, onu yok etmek, değil, tedavi etmektir.
Çünkü yok ettiğiniz bir virüs, bağışıklık tarafından doğru algılanmıyorsa, yeniden sirayet edebilir. Oysa tedaviyi bağışıklık sistemiyle uyumlu halde yürütürseniz, o virüs gelse bile öldürücü etki yapması, girdiği vücudun koşullarına bağlı olur.
Merkez Bankası Başkanı enflasyonu virüs gibi nitelendirdi ama, koca bir ülkeyi, neredeyse nüfusun yüzde 90’ını entübe haline dönüştürdüklerinden bahsetmiyor. Hastayı öldürüp virüsten kurtulmak bir metot ise, ekonomi yönetimi neredeyse tam da bunu yapıyor.
Ülkede emekli, esnaf, çiftçi, sanayici, çalışan, işsiz, öğrenci herkes satın alma gücündeki yani bağışıklık sistemindeki göçme nedeniyle yatağa düşmüş, entübe edilir hale gelmiş. Şayet tedaviyi bilmiyorsanız, hastanın entübeden çıkması için ya mucize olması ya da ölmesi gerekir.
Hastanın ölmesi de, virüsü ortadan kaldırdığınız anlamına gelmez. Siz bir ülkede insanları yaşayamaz hale getirdikten sonra enflasyonla mücadele etmiyorsunuz. Rakamların hayati ihtiyaçların tüketimi ortadan kaldırdıktan sonra da düzelmesi çok anlam ifade etmiyor.
Ayrıca yine konuşması sırasında Başkan, kiralardan yakınıyor; hizmet enflasyonundan şikayet ediyor; kimsenin ikna olmamasından dert yanıyor; eğitim ücretlerine atıfta bulunuyor ama tüm bunların kaçış noktası varmış ve enflasyona etkisi olmayacakmış gibi dezenflasyon sürecinden söz ediyor.
“Beklenti kanalından biraz daha destek almamız gerekiyor’ ifadesi başlı başına roman yazılacak bir vurgu. Gerçek hayatta yaşanan bir ekonomik tablonun, finansçı kafasıyla beklentilerle şekillendiğini düşünmek, zaten bugün yaşadıklarımızın da özeti gibi oluyor.
2 binli yılların başındaki koşullarla bugünün farklı olduğunu belirtip, bu nedenle mücadelenin uzun sürdüğünü söyleyen Karahan, o dönemde elde avuçta olanları özelleştirme adıyla satıp savdığımızdan niye söz etmiyor.
İnsanları gelirinin üzerinde harcamaya teşvik edip, ithalat ve dolaylı vergilerle geleceklerini satmak uğruna yönettiğimizden ve kamu fotoğrafının böyle şekillendiğinden bahsetmiyor. Doğru koşullar farklı, ama koşulların farkı insanların tüketimini kısmak için ekmeklerinden kesmek anlamına da gelmiyor. Kısacası entübedeki hastalar ölüyor; dönüp oraya bakın.
