Çetin Ünsalan Yazdı: ‘Üç kuruş zamma doğru giderken…’
4 Eylül 2025Ağustos ayı enflasyon rakamları açıklandı. Ortada gerçek bir yüzleşme olmadığı için ne rakamların önemi var, ne de ENAG, Tüketici Birliği Federasyonu gibi diğer araştırma yapan kurumların açıklamasının. Çünkü artık rakamlar gerçekliğini yitirdi.
Ekonomi yönetimi de olduğu söylenen ekonomi politikası tamamen vatandaşla, reel sektörle ilgisini kaybetti. Artık insanların muhakeme yeteneği bir zaafa uğradı. Karşısına bir fiyat gelince, eskiden ‘ucuz ya da pahalı’ diye değerlendirme yapabilen vatandaş, artık ‘doğrudur herhalde’ diyerek konuyu geçiştiriyor.
Satın alma gücünü halen tam anlamıyla yitirmemiş olanlar bedeli ödüyor, kredi kartında limit olanlar borçlanıyor, tamamen satın alma gücünü yitirenler de yutkunarak o reyondan ayrılıyor. Ne yazık ki rakamlar yalan, bu gerçek.
Kamu eliyle yapılan zamları, vergilendirmeleri görmezden gelen, sorulduğunda da bunların enflasyona etkisi olmayacağı söyleyen bir zihniyet, sadece insanların gelir ya da fiyat beklentisini yönetmeye çalışıyor. Elbette sonuç almak da mümkün olmuyor.
Geçmiş yıllara göre görece düşen enflasyon artış hızı ise, enflasyonla mücadeleden kaynaklanan bir başarıdan değil, tamamen düşen talep ve daralan iç piyasadan kaynaklanıyor. Bu yapı insanların maliyet enflasyonunu da tam fiyata yansıtmasına engel olduğundan, vatandaş daha çok ödeyerek da az ürün satın alırken, üretici ya da tacir sermayesini eritiyor ve günün sonunda fiyat ve maliyet bazlı artan enflasyon üzerinden de faiz oyunu oynanıyor.
Türkiye ekonomisinin problemlerini sayacak olursam, listeler yetmez. Aynı şekilde önünde fırsatlar olduğunun da altını çizmek isterim. Ama ne yazık ki verilerini çarpıtan, gerçeklerle yüzleşmeyen ve önce insansızlaştırdığı, sonra firmasızlaştırdığı ekonomide ortaya çıkan rakamlarla övünüp, insanları ikna edebileceğini zanneden yaklaşım iflas etmiştir. En kötüsü de bunun farkında değildir.
O kadar farkın değil ki, hamasetine, kendi inandığı rakamlar üzerinden devam edip, ekmeğe muhtaç hale gelenlere satın alma gücü ya da kişi başına düşen gelir artışından bahsederken, icat ettiği hedef enflasyon kavramı üzerinden de zam vereceğinin mesajını sağlamlaştırıyor.
Açıklanan ve artık kimsenin dikkate almadığı enflasyon belki inandırıcılığı yitirdiği için önemsenmiyor olabilir. Ama ne yazık ki umurumuzda olmasa bile karşımıza çıkacağı bir nokta var.
Yılın sonunda asgari ücret, emekli aylıkları belirlenirken gerçekliğini yitirmiş rakamlardan bile değil, onlar baz alınarak oluşturulan hedefler üzerinden artışlar verip, insanların yaşaması istenecek. İşte içinden çıkılması mümkün olmayan durum bu.
Çünkü ne insanların ne firmaların buna dayanacak gücü kalmadı. Ama teoriyle hayallerinin arasına sıkışmış bir ekonomi yönetimi bunu dayatmayı sürdürecek. Rakamı inandırıcı bulmayabilirsiniz, ama bunun gelirlerinizin artışında kullanılacağından emin olun. En güzel örnek, son yapılan memur maaş zam oranlarıdır.
Tüm Yazarlar
