Çetin Ünsalan Yazdı: Sanayiciyi umursamazsan ne olur?
28 Mayıs 2025Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, ekonomiye bakış açısında el yükseltti. Ekonomiyi nasıl algıladığına ilişkin uygulamaları zaten kaleme aldığımız hususlardı. Temenniler manzumesi gölgesinde önce insansızlaştırılan, şimdi de firmasızlaştırılan bir ekonomi uygulaması, rakam tutkusuna kurban ediliyor.
İnsanların geçimini göz ardı ederek, enflasyon tutturmaya kalkarsanız, üreten bir ülke olmayı gözetmeden, reel sektöre sadece enflasyon unsuru olarak bakarsanız, işlerin kontrolden çıkacağı ve tıkanacağı çok açık. Yani ortada bir sürpriz yok.
Ekonomi yönetmek makro hassasiyetlerle, mikronun uyumunun ahenkli bir şekilde yolculuk yapması halinde söz konusu olabilir. Aksi takdirde sadece rantiyeye hitap ederek, bu gemiyi yüzdüremezsiniz.
Nitekim yaşanan da tam bu. Albayrak ve Nebati döneminin akıl dışı yaklaşımlarıyla, iktisat bilimini reddeden hareketleriyle, salt rakamlara odaklanmış tam tersi uygulamaların sonuç açısından bir farkı olmayacağını defaten dile getirdik. Nitekim geldiğimiz nokta da tam bu.
Yurtdışında yatırımcılarla konuşurken, ‘yerleşikler’ ifadesi zaten, Şimşek’in yurtiçinde tasarruf yapabilme kabiliyeti olanlar dışında kimseyi dikkate almadığının itirafı gibiydi. Fakat bu mesele gözden kaçırıldı, hatta ‘yerliler’ kavramının üzerinde durularak biraz da sulandırıldı. Oysa niyet beyanı gibi, gayri ihtiyari söylenmiş bir sözdü.
Son olarak ne dedi Bakan Şimşek? “İmalat sanayii, ekonominin yüzde 25’ini oluşturuyor. Burada yaşanan olumsuzluklar ekonomiye mal edilmemeli.” Bir ekonomi yönetimi bakış açısını daha net nasıl ortaya koyabilir?
Emeklisinden esnafına, çiftçisinden sanayicisine, işsizinden öğrencisine kadar kimseyi ekonomi yönetirken dikkate almıyorsanız, oradan üreten bir ülke değil, sadece rantiyeye yönelik yaklaşımları olan ve bu amaçla da carry trade parasına bedel ödeyen bir yapı ortaya çıkarırsınız.
Nitekim İstanbul Sanayi Odası Başkanı Erdal Bahçıvan da, İSO 500 açıklanırken, lisanı münasiple bu yaklaşıma dair eleştirisini dile getirdi. Bahçıvan’ın ifadesiyle bir ülkede sanayici kazandığı paranın tamamını finansman maliyetlerine harcıyorsa, ülkedeki çiftçi ayakta kalma mücadelesi veriyorsa, esnaf kan ağlarken, emeklisinden çalışanına kadar herkes açlık sınırının altında yaşar hale geldiyse, kurgulanmış rakamlarla bu işin içinden çıkamazsınız.
Fakat şu ifadeyi özellikle detaylandırmak istiyorum. Şayet sizin ülkenizin üretici gücü, kazandığını finansman maliyetine yatırıyorsa ne olur biliyor musunuz? Öncelikle faaliyet dışı kârlara yönelir.
O yöneldikçe para daha çok kumar ekonomisinin içinde döner. Siz bu ülkenin üreticisinin enflasyonunu, tüketici enflasyonuna yansıtmadan, ikisini de eş zamanlı düşürerek yüzde 100 oranında buhar ettiniz. Ama yapılan sadece kâğıt üzerindeki bir eylemdi.
Çünkü ekonomi yönetimi kabul etse de etmese de, bu ülkede çok yüksek bir enflasyon yaşanıyor, ciddi bir işsizlik var, potansiyel işsizlik kapıda bekliyor; firmalar yatırımlarını ötelerken, kaynaklarını giderlerini harcamak için rant alanlarında değerlendiriyor ve doğal olarak da ödemeler zinciri kırılırken, tahakkuk / tahsilat oranları da yerlerde sürünüyor. Peki yaklaşım bu haldeyse, uygulamalar değişse de siz irrasyoneliteden rasyonelliğe geçtiğinizi düşünebilir misiniz?
Verinin gerçek olmadığı bir yerde göstergeler gerçeği yansıtmaz, büyük sapmalar olur, sorunların üzerini örttüğünüz yerde de sıra çözüme gelmez. Sonuçta da KKM’den kurtarırken, ülkeyi baskılı kur yüksek faiz kıskacında ikinci bir faturaya mahkûm edersiniz.
Tüm Yazarlar
