Çetin Ünsalan Yazdı: ‘KKM ve TL’ye güven…’
23 Ekim 2025Bir dönem mucize olarak anlatılan, hatta dil dönmeyen ekonomik terimlerle süslenen kur korumalı mevduat, zaman içinde eritilince, şimdi başarı diye anlatılmaya başlandı. İşin ilginç yanı ise başlayanlarla bitirenler, mucize diye anlatanlarla kurtulma müjdesi verenler aynı kişiler.
Fakat aradaki faturadan, neden böyle bir şey yapıldığından, nasıl zararlara yol açtığından çok şükür kimse söz etmiyor. Hatta dönemin ekonomi yönetimini bile çağırıp, bu konuyla ilgili izahat vermesi istenmiyor.
Son olarak Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, KKM’den çıkış müjdesinin bir kez daha altını çizdi ve meselenin Türk Lirası’na olan güveni gösterdiğini söyledi. Bunun da kanıtı olarak mevduatlarda TL oranının yüzde 60’lara vurmasını gösterdi.
O zaman sormak lazım para gerçekten TL mevduatlarda mı, yoksa kur korumalı mevduattaki kazanç kapısını kapatmadan başka bir sistem yaratıp, adını değiştirdiğimiz için, esasen dövize entegre bir yapıda mı?
Kur korumalı mevduatta nasıl kazanç garantisi verildiyse, bugün milyarlarca TL harcayarak sabit tuttuğumuz kur da aynı olanağı sunuyor. Örneğin dolar / TL’nin sabit kalacağını düşünen, ağırlıklı olarak carry trade yatırımcısı ülkeye parayı getiriyor.
Carry trade yatırımcısının getirdiğini de serseri para olarak nitelendirebilirsiniz. Çünkü bu en ufak bir endişede kârını alıp gidecek yapıda bir özellik sergiler. Diyelim ki 42 dolar / TL’den getirdi.
Parasını Türk Lirası’na çevirdi. Eğer kurdaki bu sabitlikten eminse, ki ekonomi yönetiminin açık eğilimi bunu gösteriyor, parasını TL’ye çevirip 32 ya da 45 gün vadeli TL mevduata yatırıp, faizini alıp, bakıyor.
Şayet kurdaki stabilizasyon devam ediyorsa, belki birkaç kere daha aynı operasyonu yapıyor. Bu bakımdan son derece iyi ve esasen özünde dolar bazında para kazandırdığınız bir kesim yarattığınızı görmüyor musunuz?
Çünkü faizini alıyor, çıkarken de bozdurduğu kura yakın bir değerden dolara dönüp gitme şansını elinde bulunduruyor. Bu durumda siz TL’ye güvenin arttığını söyleyebilir misiniz? Yoksa artan güven, TL yakarak, bedeli ne olursa olsun baskılanacağı anlaşılan bir kur gerçeği mi?
KKM’nin başlangıç noktasındaki döviz mevduatlarıyla, bugün çıkışta olduğumuz süreçteki döviz mevduatları arasında taş çatlasın 30 milyar dolar fark olabilir. Biz ise bunun kat be kat fazlasını, yüksek faizle para kullanarak, bütçe açıkları vererek ve insanları fakirleştirerek çoktan ödedik.
Kuru sabit tuttuğunuz, TL’nin dolar karşısında yıpranmadığı anlamına gelmiyor. Sadece aradaki maliyeti düzeltme riskini de üstlenerek, başka enstrümanlarla memlekete ödettiğiniz anlamı çıkıyor.
Yani sözün özü şu. Biz kur ile ilgili sorunumuzu çözerek kuru sabit tutmayı ya da kur korumalı mevduat sorununu aşmayı başarmadık. Sadece adını değiştirdiğimiz bir başka enstrüman ortaya çıkarttık. Ne yazık ki bedelini de ödemeye devam ediyoruz.
Üstelik bu kez vatandaşından ihracatçısına kadar daha geniş kesimleri riske atarak bu faturayı üstleniyor. Sorun çözüldü mü? Hayır… Sizin ucuzdan rezerv doldurmanız problemi ortadan kaldırmaz ve ani düzeltmelerde de elinizi güçlü kılmaz. Bu sanal fotoğrafın TL’ye olan güveni arttırdığına gelince, bu anlam hiç çıkmaz.
