Çetin Ünsalan Yazdı: Hesap hatası mı; ironi mi?
27 Ağustos 2025Türkiye’de elma ile armut iyice birbirine girdi. Bir tarafta kimsenin inanmadığı veriler, öte tarafta bu inanılmayan veriler üzerinden konuşulan ekonomi, daha da fenası hepsinin kendi arasındaki görülmeyen büyük tutarsızlıklar.
Böyle bir fotoğrafta akılların karışması, işlerin zıvanadan çıkması kadar doğal bir şey yok. Sanırım 40 kere söyleyince bir şeyin olacağına ciddi anlamda inanmışlar, ama yoksulluk, geçim sıkıntısı, hayat pahalılığı, düşen alım gücü böyle bir şey değil.
Orada hamaset 24 saatten fazla yaşamaz. Çünkü tava getirip ikna ettiğiniz insan bile, ertesi sabah bakkala gittiğinde gerçeklerle karşı karşıya kalır. Bir an için birbirimizi ikna ettiğimizi kabul edelim. Sonucu değiştiriyor mu? Hayır.
Bundan daha kötüsü ise, o ikna olduğunuz verilerin, büyük sapmalarla önünüze büyük faturaları koyacağı gerçeği. Şayet fizibilitenin esas olduğu iş hayatında bile bu mesele, şirin gözükme amacıyla saptırılmaya başlanırsa, elinize sadece sorunlu şirketler, kırılmış ödeme zinciri ve iflaslar geçer.
İstanbul Ticaret Odası Başkanı Şekib Avdagiç’in son açıklamasına bakalım. Diyor ki, “yıl sonunda enflasyon yüzde 30’un altını görecek, bu nedenle (yüzde 10’luk ya da finansçı jargonuyla) 1000 baz puanlık faiz düşüşü bekliyoruz.”
Şayet bir ülkede taciri temsil eden bir isim, sokağın gerçeklerine sırtını dönerek bu açıklamayı yapıyorsa, buradan iki anlam çıkar. Ya gerçeklerle ilgisini ekonomi yönetimi gibi kendisi de kopartmıştır ya da ciddi ironi yapıyordur.
Çünkü düz mantıkla bakarsanız yemin etseniz başınız ağrımaz. Ülkede sene sonunda enflasyon yüzde 30 olacaksa ve bu oranın arkasındaysanız yüzde 10’luk faiz düşürme marjınız da var demektir. Fakat zorla yüzde 8,5’lara getirilen faizler, gerçeklerle örtüşmediği için yüzde 80 faizli ticari kredileri önümüze bu ülkede koymadı mı?
Zorla ‘faiz düşerse enflasyon da düşer’ gibi bir gariplik, rakamlar gerçekçi olmadığı için ülkede enflasyonu patlatmadı mı? Tüm bu gerçekler ortadayken, İTO Başkanı ya ‘madem rakamlarınız doğru gereğini yapın’ mesajıyla ironi yapıyor ya da daha dramatik olarak kendi işleri de dahil büyük maliyet hataları içerisinde, insanları zor duruma doğru yönlendiriyor.
Zira reel sektörün Merkez Bankası iyimserliğiyle oluşturulan ve onun da gerçekliği tartışmalı olan piyasa beklentileri anketinde bile 2026 Ağustos ayı için enflasyon beklentisi yüzde 37,7… Kaba bir hesapla bunun sene sonu için yüzde 50’ye yakın olması rahatlıkla tahmin edilebilir bir oran olarak konuşulabilir.
Ama üye sayısı itibariyle Türkiye’nin, hatta dünyanın en büyük ticaret odalarından birinin başkanı bu hesap hatasını yapamaz. Bu nedenle ya hesaplarını gözden geçirmelidir ya da neredeyse tamamı KOBİ olan üyelerine, ironi yaptığını en azından ima ederek söylemelidir.
Aksi takdirde hem firmalar düzeyinde, hem de ülke ekonomisi bakımından bu vebal ödenmez. İsim kapalı, kendi üyeleri arasında anket yapsa enflasyon bugünkünün en az iki katı çıkar. Bence herkes temsil ettiği makamda, duruma göre değil, sorumluluğu bilincinde konuşmalı.
Tüm Yazarlar
