Çetin Ünsalan Yazdı: Fiyatlar neden artıyor?
16 Eylül 2025Sanırım mizah sanatının ustaları bugünün romanı yazmaya kalksaydı, oldukça zorlanırdı. Zira ortadaki dram ve komedinin eş zamanlı yaşanması, buna karşılık yöneticilerin hiçbir şey yokmuş gibi davranması ‘Yaşar ne yaşar ne yaşamaz’ romanını bile aratacak cinsten…
Çünkü ülkede sürekli bir rakam açıklanıyor, bu rakamlar doğrultusunda enflasyonun düştüğünden söz ediliyor ama gerçek bambaşka. Mesela son iki aydır tarımda üretici fiyatlarında düşüş görülüyor.
Fakat bununla birlikte, bilhassa son birkaç aydır, aksine yükselen fiyat grafiği insanları çileden çıkaracak cinsten. Fiyatların ortalama yüzde 30’larda arttığı bir süreci, ekonomi yönetiminin görmüyor olmasına mı, yoksa insanların çaresizliğine mi yanacağız bilemiyorum.
Rafta gıda fiyatları dur durak bilmeden artıyor, semt pazarlarında insanların parası olmadığı için, pos cihazı zorunlu hale getirilip, kişilerin daha çok kredi kartı borçlusu haline gelmesine ortam hazırlanılıyor, ama ülkede Tarım ÜFE düşüyor öyle mi?
Bunun tek bir açıklaması olabilir, o da üretimden vazgeçmiş olma ihtimali. Bizim fiyatları da ithal ürünler arttırıyor olabilir. Çünkü halden perakende satış noktasına kadar herkes maliyetlerin çok yükseldiğinden bahsediyor. Yani ortadaki problemi bir fırsatçı arayışına atmayalım. Fırsatçı varsa yakalamak başka, sorunu fırsatçı kisvesiyle örtmek başka bir şey.
Gelelim ulaştırmaya… İstanbul’da ulaştırma ücretlerine yüzde 30 zam yapıldı. Maliyet analizi yaptığımızda bunun çok da haksız olmadığını tahmin ediyorum. Fakat problem şu ki, sene başında yüzde 35, şimdi yüzde 30, ortalama yüzde 70’lik artış, bırakın gelecek sene olası gelir artışlarını, yılın başında verilen yüzde 30’luk zamların bile ötesine geçti.
Ne yapacağız şimdi, işin kolayına kaçıp belediyenin aşırı kâr peşinde koştuğundan mı söz edeceğiz? Ülkede petrol fiyatı uluslararası piyasada sabit dururken, artan pompa fiyatlarını açıklayamayanlar, bunu da yapar, inanırım.
Fakat dört işlem matematik ile dahi insanların bu işin içinden çıkamayacağı çok açık. Kira fiyatları deseniz yerinde durmuyor. Sonuç itibariyle insanların gelirlerinin yüzde 80’ine yakınını konut, ulaştırma ve gıda için harcadığını dikkate alırsanız, işin içinden çıkamadıkları da, ekonomik olarak işlerin yolunda gitmediği de gözüküyor.
Peki daha bu yıpranmayı bile karşılayamayan insanlara, şimdi gerçekten hedef enflasyon üzerinden zam verip, gelecek sene de ayakta kalabileceklerini düşünüyor musunuz? Dikkatinizi çekerim düşünüp düşünmediklerini merak ediyorum.
Çünkü bu rakamlarla kimsenin ayakta kalamayacağı, borç yükünün artacağı ve bir yerde de sorunlu alacaklar patlarken, ödemeler zincirinin kırılacağı çok açık. Hazine ve Maliye Bakanlığı ise sadece mükellef olandan ya da vatandaş olarak bizlerden daha çok nasıl vergi toplayacağının telaşına düşmüş, yapay zekâ kullanarak kaçakları engelleyeceğinden bahsediyor.
Vatandaşın gündemi, geçim derdi, gerçekle ilgisi olmayan bir fiyat artışı karşısında ezilmesi ve borçlanarak hayatını idame ettirmesi ise gündem dışı. Bu işin böyle gitmeyeceği çok açık.
Tüm Yazarlar
