Çetin Ünsalan Yazdı: ‘Eski patron mantığıyla ekonomi yönetimi…’
14 Ekim 2025Dünyada ekonominin dönüşümü, yeni anlayışların gelmesi, veri ekonomisinin verimlilik çıktısının fizibilitenin de ötesine geçmesi gibi birçok faktörle birlikte, şirket hatta esnaf bazında dükkân yönetimi bile değişti.
Bu değişimi göstermeyenler ya eski moda kalan işletmelerin büyük ölçüde rekabet edemez hale geldiğini ve daha da geleceğini göreceğiz. Bu tip işletmelerde genellikle patronculuk oynanır ve yönetimde tek akıldan, kasaya giren her rakamı kendi parası zannetmeye kadar bir dizi hata sıralı olarak yapılır.
Zihniyeti bu olan eski patron diye nitelendirilen kişilerde, genellikle sadece gelire bakılır. Mesela bazıları gelişim gösterdiğini düşünerek ERP sistemlerine geçer, ama sonuçta önüne gelen tablolar içinde sadece ciroya bakar. Dikkatinizi çekiyorum kâra bile değil, ciroya…
Günün sonunda gizli bir iflas içinde olduğunu anlamadığı gibi, sıkıntı dozu yükseldikçe agresifleşir, çalışanlarından başlamak üzere çevresindeki herkesi kırıp dökmeye, umursamamaya ve bencilleşme eğilimine döner.
Artık patrondan çok çalışma arkadaşı haline dönüşen, yetenek yönetimini esas alan, hesap kitap bilen, kendisi de işletmenin sahibi değil, çalışanı gibi çalışan bir yönetimin öne çıktığı devirdeyiz. Aslında yeni kuşakla da başka türlü çalışma olanağı yok.
Bununla birlikte sürekli gelişime açık olan ve rasyonel tutumları kadar, duygusal zekâyı esas alıp, insan odaklı yaklaşımlarıyla şirketin gelişmesine katkıda bulunan müteşebbislerden söz ediyoruz. Bu işletmelerin çoğunda fikir katkısı esastır ve bunun için de hür düşüncenin olduğu zeminler yaratılır.
Bu iki tanımlamayı yaptıktan sonra dönelim ekonomi yönetimine. Çünkü ilişkiyi kuramayanlar olabilir. Aslında doğru okunduğunda ne demek istediğim çok belli ama yine de açık açık söyleyeyim.
Neden eski patron mantığı? Çünkü sadece ciroya bakıyor. Mesela aylık rakamlarla kendi avutuyor. Ama toplamdaki zararını görmüyor. Rakamları tıpkı bankadan kredi başvurusunda bulunurken iyi gözüksün diye düzgün fotoğraf verdirme telaşında. Gerçekten rakamlarla yüzleşme mantığı yok.
İhracattan bahseden, ama dış ticaret açığını görmezden gelen, bu alanda yapılması gerekenleri yok sayan, turizmden söz eden kârlılığın ve doluluk oranlarının düşmesini umursamayan, sektörü sadece gelir kapısı olarak gören, cari açık finansmanını dengelemek ve yönetmek yerine, daha az para bulmak zorunda olduğunu, ama aslında kaynak bulamadığını görmezden gelen, giderleri azalırken, gelirlerinin de buna bağlı olduğunu yok sayan bir ekonomi yönetimi.
İnsanlardan vergi toplamayı hayal eden, ama bireylerin satın alma gücünü çökerten, firmaların maliyetlerini yok sayan, enflasyon üzerinden yıpranmasını görmeyen bir ekonomi yönetimi zihniyetiyle sonuç alınabilmesi bir yana, faturanın ağırlaşarak yükselmesi, gelir / gider dengesizliği içinde de daha yüksek maliyetle kaynak kullanmak zorunda kalacağını düşünmemesi de cabası.
Velhasıl kelam reel sektörde patronculuk oynayanlarla, ekonomi yönetiminde bakanlık oynayanlar arasında hiçbir fark yok. Patronculuk oynayanlar tedarik zincirinde herkesi mağdur ederken, bakanların tek farkı ise, faturayı bize bırakıp gitmeleri.
