Çetin Ünsalan Yazdı: Enflasyondan kim sağ çıkar?
29 Aralık 2025Yeni yılda, hatta ocak ayında enflasyonda 20’li rakamları görecekmişiz. Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz’ın aslında üst merci olarak rakamları sorgulaması gerekirken, kimsenin inanmadığı ve yaşamında karşılığını bulamadığı rakamlar üzerinden algıyı yönetmesi çok tatsız bir durum oluşturuyor.
Rotasını rantiyeye teslim etmiş bir ekonomi yönetimi içinde, görece reel ekonomiye en yakın ismin bile gerzeklere, sokakta yaşananlara sırtını dönmüş görüntüsü, inanın açıklanan rakamlardan bile daha endişe verici bir başlığı oluşturuyor.
Merkez Bankası’nın piyasa katılımcıları anketinde dahi, finansçılardan oluşan piyasa yapıcılarını bir kenara koyarsak, bir sene sonra için reel sektör mensuplarının yüzde 35’e, hane halkının da yüzde 51’e yakın enflasyon tahminlemesi yaptığı bir ortamda, halen rakamlardan söz ediyorsak umutsuzluğu besleyen en önemli faktör de bu olmaya başlıyor.
Ayrıca enflasyon diye ortaya atılan rakamın bir gerçekleşme ya da gerileme olmadığını tekrar hatırlatırım. Kabul edilen ya da edilmeyen oranda yaşanan yıpranmanın üzerine, enflasyon artış oranının getireceği hırpalamanın boyutlarını tartışıyoruz.
Oysa bugünkü haliyle birlikte satın alma gücünün çöktüğü, üretim kabiliyetinin sınırlandığı, Çin gibi dünyanın fabrikası haline gelmiş bir ekonomide bile umutların iç piyasayı güçlendirmeye bağlandığı bir süreçte, içteki tüketimin daha da azalmasından medet umarak enflasyonla mücadele yapıyorsanız, elinizde çok daha büyük bir ekonomik risk var demektir.
İşte bu bakışı, verilen ücretlerin gerçekçi olmayan oranlar üzerinde verilmesi, mevcut yıpranmanın yok sayılıp, sineye çekilmesinin istenmesi, 2026 yılını kayıt dışı ekonominin besleneceği bir sene haline getiriyor.
TÜSİAD’ın son perakende araştırması bile tüketicilerin yüzde 70’inin satın almalarında kalite değil, fiyat önceliği yaptığını ortaya koyuyor. Dikkatinizi çekerim, bu kayıtlı ekonomiden alışveriş yapabilen, bir şekilde perakende zincirine girerek ihtiyaçlarını karşılamaya çalışan, kayıtlı ekonominin tüketicisinin fotoğrafı.
Oysa ülkedeki gelir dağılımına baktığınızda yüzde 20’nin yüzde 48 pay aldığı, geri kalan yüzde 80’nin yüzde 52’yi bölüştüğü, son yüzde 20’nin de sadece yüzde 6,4 oranında pay kaptığı bir alanda, insanlar geçinmek için kayıt dışı bir biçimde ya ikinci bir iş yapmak zorunda kalır ya da merdiven altı üretimin arz ettiği, niteliksiz ve kontrolsüz ürünleri satın alarak, sağlıklarını riske atmak durumuna düşer.
Bunun da kayıtlı ekonomiye daha çok darbe vururken, sağlık harcamalarını arttırıp, vergi gelirlerini azaltacağını, kayıtlı ve nitelikli firmaların rekabet edemeyeceği için daha zor duruma düşeceğini bize gösterir.
Bu durumda da yapay zeka ile zaten kayıtlı olan firmalar arasında denetim yaptığınız bir ortam, yine sadece kayıt dışı çalışan ve merdiven altı üretimlerle alan bulan hattı güçlendirir. Siz bu rasyonelliğini kaybetmiş mücadele ile rakam tutturarak enflasyon artış hızının düşmesini mi umuyorsunuz? Diyelim ki öyle oldu. Bu süreçten kaç kişi ve kaç nitelikli firma sağ çıkar, sonuçları da ne olur hesabını yaptınız mı?
