Çetin Ünsalan:  Açık makasla kumaş kesmeye çalışanlar

Merkez Bankası Başkan Yardımcısı Cevdet Akçay, EBRD toplantılarında dezenflasyona atıfta bulunarak, sitem etti ve başarısızlık söylemlerinin gerçeği yansıtmadığını ifade etti. Elbette görev başındaki bir ismin tersi söylemleri sürpriz olurdu.

Ayrıca zaten bu kadar daraltılmış bir piyasada, gelirleri de bir taraftan kısarken, insanlar daha az ürünü daha pahalıya alıyor haldeyken, fiktif tüketimi de halen bir talep baskısı olarak görmeyi tartışmıyorum bile. Zaten kabul etseler, gerçek enflasyon tartışmasında da boyut kazanacağız.

Böylesi bir resim içerisinde, enflasyon artış hızında görece düşüş son derece normal. Fakat buna dezenflasyon yorumu yapmak, amacını aşan bir ifadedir. Yani gerçeği yansıtmamayı bir kenara bırakın, sorunu görmemek asıl mesele.

Ayrıca dezenflasyon, yani enflasyon artış hızında gerilemeden söz edeceksek, ‘enflasyon gerçekten ne’ sorusuna da doğru yanıt vermek gerekmiyor mu? Bu nedenle Şimşek göreve geldiğinde ‘rasyonelleşme’ dediğinde, önce verilerin gerçekliğinin sağlanması gerektiğini belirtmiştim.

Bir iktisat ya da istatistik kongresinde değiliz. Bu nedenle teori ve bilim kadar, verilerin gerçekliği ve sahada yaşananları hesaba katarak ekonomiyi yorumlamak gerekiyor. Aksi bir tavır, rakam tutkusundan öte bir anlam taşımaz.

Üç haneli enflasyonda değiliz belki ama, tüketim başlıklarımızın kısıtlandığını dikkate alırsanız, insanların bütçelerinde üç haneli etki yarattığını görürsünüz. Üstelik konu burada da kapanmıyor.

Yani gerçeği yansıtmayan bir enflasyon ve onun üzerinden verilen maaş zamlarını konuşuyor olsaydık, görece daha anlamlı tartışmalar yapabilirdik. Fakat ekonomi yönetimi bununla da yetinmedi.

Şu anda insanlardan istedikleri, piyasadaki enflasyonla yaşayıp, gerçek bulunmayan bir enflasyon oranı açıklayıp, onun üzerinden de hedeflenen enflasyon oranları baz alınarak maaşlarının arttırılması.

Burada sadece fakirleşmeden değil, açılan ve hane bütçesinde şiddetini arttıran bir makas benzetmesinden söz edebiliriz. Bir tarafta insanların hayatını sürekli pahalı hale getirecek, bunun enflasyona etkisi olmadığını savunacak, ama sıra gelirleri arttırmaya geldiğinizde de hayalimdeki enflasyon kriterini baz alacaksınız.

Bu yapıyla ne insanların bütçesini yönetmesi mümkündür; ne de ekonominin hızla kayıt dışına kaymasını önlemek. Yetmediği gibi kayıt dışı ve merdiven altı üretimler sahada şans buldukça, kayıtlı firmaları da haksız rekabetle karşı karşıya bırakıp, kurumsal vergi gelirlerini de riske atıyor, açığı da dolaylı vergilere yüklenerek yapıyorsunuz.

Sözün özü Cevdet Akçay’ın sitemi haksız. Dezenflasyon sürecinin devam ettiği bilgisi de analize muhtaç bir görüntüde. Gerçeği yansıtmayan ‘başarısızlık’ vurgusunun ise tek başına Merkez Bankası ile ilgisi yok. Ekonomi yönetimi, zihniyetten politikaya tamamen başarısız.

[email protected]