“Ozempic Etkisi” Küresel Ekonomiyi Baştan Aşağı Değiştiriyor
14 Eylül 2025GLP-1 bazlı kilo verme ilaçları sadece insanları zayıflatmakla kalmıyor, süpermarketlerden restoranlara, modadan havayollarına kadar pek çok sektörü dönüştürüyor.
Son yıllarda dünya genelinde hızla yayılan kilo verme ilaçları, yalnızca bireylerin sağlığını değil, küresel ekonomik dengeleri de köklü biçimde etkiliyor. Novo Nordisk’in Ozempic ve Wegovy ile Eli Lilly’nin Mounjaro ve Zepbound markaları üzerinden GLP-1 sınıfı ilaçlar, milyarlarca dolarlık satış rakamlarına ulaştı.
İştah bastırıcı etkileriyle bilinen bu ilaçlar, gıda harcamalarından moda tercihlerine kadar birçok tüketici alışkanlığını değiştiriyor. Şirketler, yeni dönemin kurallarına uyum sağlamak için hızla strateji değiştiriyor.
GLP-1 Devriminin Tıbbi Kökeni
Bu ilaçların arkasında, aslında diyabet tedavisi için geliştirilen GLP-1 reseptör agonistleri yer alıyor. İlk olarak ABD’de 2014’te onaylanan Saxenda ile başlayan süreç, 2017’de piyasaya çıkan Ozempic ve 2021’de gelen Wegovy ile küresel patlama yaşadı. ABD’de bu ilaçları kullananların oranı %12’ye ulaşmış durumda. Benzer oranlar İngiltere ve Avrupa’da da görülüyor.
Novo Nordisk ve Eli Lilly Rekabeti
Novo Nordisk, 2024’te GLP-1 ilaçlarından 25,9 milyar dolar gelir elde ederek Danimarka ekonomisine %10 katkı sağladı. Ancak 2025’te rakip Eli Lilly’nin tirzepatid temelli ilaçlarıyla rekabete girmesiyle büyüme yavaşladı.
Eli Lilly, 2024’te %32’lik gelir artışıyla 45 milyar dolarlık ciroya ulaştı. 2025’te büyümenin %34,3’e çıkması beklenirken, Novo Nordisk’in büyüme tahmini %16,4 seviyesinde. Yarışı hızlandıran bir diğer unsur ise ağızdan alınabilen hap formatındaki ilaçlar. Novo Nordisk’in oral Wegovy’si ABD onayı için sırada, Eli Lilly’nin orforglipron hapı ise 2026’ya kalacak gibi görünüyor.
Süpermarketlerden Fast Food Zincirlerine: Yeni Tüketici
Cornell Üniversitesi araştırmasına göre GLP-1 kullanan bireyler, ilk altı ayda market harcamalarını ortalama %5,5 oranında azaltıyor. Yüksek gelirli bireylerde bu oran %8,6’ya çıkıyor. Özellikle tuzlu atıştırmalıklarda %10’u aşan harcama düşüşleri kaydedildi.
Nestlé ve Conagra gibi gıda devleri, GLP-1 kullanıcılarına uygun “yüksek protein, düşük kalorili” ürünlere yöneldi. Örneğin, Nestlé geçen yıl Vital Pursuit adında GLP-1 kullanıcıları için özel dondurulmuş yemek serisini piyasaya sürdü. Conagra ise bazı ürünlerine “GLP-1 Dostu” etiketi ekledi.
Restoranlar ve Alkollü İçecek Sektörü Kan Kaybediyor
GLP-1 ilaçları yalnızca iştahı değil, alkol tüketimini de azaltıyor. Bu durum özellikle restoran ve bar sektörünü olumsuz etkiliyor. McDonald’s ABD’de yıllık 28 milyon müşteri kaybı yaşayabileceği tahmin ediliyor.
İçki satışlarına bağımlı bar ve restoranlar gelir kaybını önlemek için alkolsüz ve düşük kalorili alternatifler sunmaya başladı. Örneğin, Dallas’taki bir şarap barı bu yıl kapandı ve işletmeci bunu Ozempic kullanıcılarındaki düşen tüketimle açıkladı.
Fitness ve Moda Sektörlerinde Karmaşık Etkiler
Spor salonları, GLP-1 kullanıcılarına kas kaybını önlemek için özel egzersiz programları sunarak yeni müşteri kazanıyor. Ancak genç nesilde “ilaçla zayıflama” eğilimi, genel salon katılımını azaltıyor.
Moda sektörü ise büyük bir dönüşüm geçiriyor. Büyük beden kıyafet satışı düşüyor, bazı zincir mağazalar kapanıyor. ABD’li büyük beden markası Torrid, 180 mağazasını kapatma sürecinde. Öte yandan, kilo veren bireyler gardıroplarını yenilemek için alışverişe yöneliyor. Özellikle athleisure ve bedeni saran kıyafetler rağbet görüyor.
Estetik ve Cilt Bakımı Patlaması
GLP-1 kullanıcıları hızlı kilo kaybı sonrası cilt sarkmalarıyla karşılaşıyor. Bu durum, estetik cerrahiye ilgiyi artırdı. “Ozempic Face” olarak bilinen zayıf ve çökük yüz görünümünü düzeltmeye yönelik cilt bakımı ürünleri ve kolajen destekleri piyasaya sürüldü.
Nestlé, bu alanda da varlık göstererek özel formül kolajen takviyeleri piyasaya sundu. Estetik klinikler yüz gerdirme, yağ transferi ve göğüs dolgusu işlemlerinde talep patlaması yaşıyor.
Diyet Sektörü ve Seyahat Sektöründe Yeniden Yapılanma
Geleneksel diyet programları cazibesini yitiriyor. WeightWatchers, Oprah Winfrey’in GLP-1 ilaçları kullandığını açıklaması ve yönetim kurulundan ayrılması sonrası büyük darbe aldı. Şirket borç yapılandırması için iflas başvurusunda bulundu, ancak şimdi GLP-1 kullanıcılarına özel dijital klinikler üzerinden geri dönüş yapmayı hedefliyor.
Seyahat sektöründe ise yolcuların kilo vermesi havayolu yakıt maliyetlerini düşürüyor, bu da bilet fiyatlarında gerilemeyi beraberinde getirebilir. Öte yandan, “her şey dahil” oteller ve kruvaziyer şirketleri, daha az tüketim nedeniyle maliyet avantajı sağlayabilir.
Eğlence ve Temalı Parklar Tüketim Daralmasından Etkileniyor
Sinemalar, eğlence parkları gibi alanlar, büyük ölçüde yiyecek-içecek satışlarından gelir elde ediyor. GLP-1 kullanıcıları mısır kovalarını ve gazlı içecekleri es geçerken, firmalar yeni gelir yolları arıyor. Bilet fiyatlarını artırmak, hızlı geçiş hizmetleri ve perakende satışlar ön plana çıkabilir.
Ekonomik Etki Derinleşiyor
Kilo verme ilaçlarının dolaylı etkileri de azımsanmayacak düzeyde. Daha sağlıklı bireylerin iş gücüne katılımı artıyor, sağlık sistemleri üzerindeki baskı azalıyor, toplum genelinde üretkenlik yükseliyor.
Küresel pazarın 2030 yılına kadar 100 milyar doları aşması bekleniyor. Yeni jenerasyon ilaçlar, yan etkisi daha az olan formlarla piyasaya sürülüyor. Uyarlanabilir olan sektörler kazanacak, direnç gösterenler ise zayıflayacak.
Tüm Yazarlar
