FÖŞ-ANALİZ: Küresel Büyüme Zayıf Seyrini Haziran’da da Sürdürdü

Derdim çok büyük. YouTube yüzünden yazarlık keyfimi kaybettim. Eskiden her gün orijinal bir makale yazardım. Ne kadar saf günlermiş onlar. Şu anda bildiğimin yarısını bilmeden yorum yapardım. Yaş 64, şunu öğrendim: Ne kadar çok öğrenirsen, kendini o kadar cahil hissediyorsun. Artık yazarken içime düşen şüphelerden makaleyi toparlayamıyorum. YouTube’da tek bir konuya odaklanıp yorum yapmak çok daha basit.

Korkarım, bu bana özel bir sorun da değil. Artık ne ana akım medyada ne de internet medyasında kaliteli ekonomik makale veya Borsa yorumu bulmak zor. Bu ülkenin entelijansiyası esir oldu YouTube’a.

Ama teslim olmayacağım. Yazarlık kariyerimin eskisine kırtasiyelerini sıkı sıkıya sarılıp yeni şeyler üreteceğim. Bu yolculukta artık en büyük dostlarım ChatGPT ve Gemini. Kafamda konu seçip, onlardan tercüme ve analiz istiyorum. Bunlar benim tarafımdan satır satır okunuyor, bazen Yapay Zeka’yla yorum hakkında tartışıyoruz da. Ama nihai sonuç, yazarlığın temel fonksiyonu olan halka bilgi vermekle tutarlı olduğu düşüncesindeyim.

Bugün de dün yayınlanan JP Morgan Global Bileşik PMI’yı satırlarıma taşıyorum. Dünya ekonomisinin nabzını tutan aylık bir anket bu. Maalesef, Türkiye’deki meslektaşlarımın çoğu bu veriyi kullanmıyor. Bazı araştırma kuruluşları küresel imalat sanayi PMI hakkında kaliteli analizler yapıyor, ama bence artık hizmetler, imalat ve bağlantılı iş kollarında daha önemli. Daha da önemlisi, ülke bazında analiz yetersiz. Global ekonomide ivme kaybı/kazancını kısa ve düzenli özetleyen başka veri bulmadım.

Makalenin geri kalanı,  Chat’la üzerinde çalıştığımız Haziran global PMI’ın yorumu. Özeti şu ki; katılıyorum, henüz Tarife Savaşları ve zayıf dolar politikasında yararlanan Gelişmekte Olan Ülkelerde parasal gevşeme veriye yansımadı. Jeopolitik riskler de reel sektör tarafında  doğru fiyatlanmıyor, ama mali piyasaların umurunda değil. Nihayetinde, JP Morgan ekonomistinin görüşüne katılıyorum. Yılın ilk yarısında gözlenen toparlanmanın kalıcı olması zor.

Trump 9 Temmuz’da birçok ticaret partnerine ek gümrük vergisi salacak. Çaresi de yok aslında, yılda $300-400 milyar gümrük vergisi hasılatını bütçeye yazmasa, bütçe açıkları milli gelirin %8’ini geçecek, yeni ihraç edilecek ABD devlet tahvillerine bu faizlerden müşteri bulmak çok zor olacak.

İşte PMI analizimiz:

J.P. Morgan Küresel Bileşik PMI verilerine göre, küresel ekonomik aktivite Haziran ayında ılımlı artış gösterdi. Ancak büyüme hızı uzun vadeli ortalamaların oldukça gerisinde kaldı. Gerek hizmetler gerekse imalat sektöründe toparlanma sınırlı seyrederken, iş dünyasının geleceğe dair güveni de pandemiden bu yana en zayıf seviyelerden birine geriledi.

Haziran’da Toparlanma, Hindistan ve ABD’den Geldi

J.P. Morgan ve S&P Global iş birliğiyle hazırlanan Küresel Bileşik PMI Endeksi, Haziran ayında 51,2’den 51,7’ye yükselerek son üç ayın en yüksek seviyesine çıktı. Ancak bu artışa rağmen ikinci çeyrek ortalaması 51,3 ile 2023’ün son çeyreğinden bu yana en zayıf dönem oldu.

Haziran ayındaki büyümenin öncüsü Hindistan olurken, onu ABD izledi. Japonya, Birleşik Krallık, Avustralya, Çin ana karası ve Euro Bölgesi’nde de sınırlı büyüme kaydedildi. Ancak Almanya, Rusya ve Brezilya’da ekonomik aktivite daraldı.Hizmetler Sektörü İmalatın Önünde

Küresel Hizmetler İş Aktivitesi Endeksi Haziran’da 51,9’a yükselerek, üst üste dördüncü ayda da imalat sektörünün önünde yer aldı. Finansal hizmetlerde altı ayın en hızlı büyümesi dikkat çekerken, tüketici hizmetlerinde toparlanma hızlandı. Buna karşın iş hizmetlerinde artış hızı yavaşladı.

İmalat tarafında ise Küresel İmalat Üretim Endeksi 51,3’e çıkarak yeniden büyümeye geçti. Bu toparlanma, ara malı ve yatırım malı üretimindeki artıştan kaynaklandı. Ancak tüketim mallarında üretim artışı son dokuz ayın en düşük seviyesine geriledi.

Yeni Siparişlerde Ilımlı Artış, Dış Ticarette Daralma

Yeni siparişlerde artış temposu iki aydır zayıf da olsa hızlanıyor. Ancak dış talep daralmaya devam ediyor. Yeni ihracat siparişleri üçüncü ayda da düşüş gösterdi. Çin, Euro Bölgesi, Japonya ve İngiltere ihracat kaybı yaşarken, ABD ve Hindistan gibi ülkelerde dış siparişlerde artış görüldü.

Küresel İstihdam Artışı Sınırlı Kaldı

Haziran ayında küresel istihdam sınırlı oranda artış gösterdi. Bu artış Ocak ayından bu yana en hızlı tempo olsa da halen zayıf düzeyde. Çin, Almanya, Birleşik Krallık, Fransa ve Rusya’da istihdam azaldı. Küresel hizmet sektöründe beş ayın en hızlı istihdam artışı yaşanırken, imalat sektöründe ise 11. ayda da üst üste işten çıkarmalar devam etti.

İş Dünyasının Güveni Tarihi Diplerde

Haziran ayında iş dünyasının geleceğe dair beklentileri de olumsuz yönde değişti. Genel güven seviyesi, son iki buçuk yılın en düşük seviyelerinden birine geriledi. Euro Bölgesi, Japonya ve Avustralya’da güven artarken; ABD ve Çin’de azaldı.

Enflasyon Baskıları Yavaşladı

Girdi maliyetleri ve satış fiyatlarındaki artış hızları, Mayıs’taki yükselişin ardından Haziran ayında yavaşladı. Ancak imalat ve hizmet sektörlerinde fiyat dinamikleri farklılık gösterdi. İmalat sektöründe maliyet ve fiyat artışları hız kazanırken, hizmet sektöründe artışlar daha ılımlı seyretti.

Gelişmiş ekonomiler genel olarak hem maliyet hem de satış fiyatlarında daha yüksek enflasyon kaydederken, Çin’de her iki göstergede de düşüş yaşandı.

JPMorgan’dan Uyarı: Büyüme Hızı Korunamayabilir

J.P. Morgan Küresel Ekonomisti Maia Crook, “Haziran’da küresel çıktı PMI verisi 0,5 puan artışla 51,7’ye çıkarak yıllıklandırılmış %2,6 küresel büyümeyle uyumlu bir seviyeye ulaştı. Ancak bu artışta imalat ve hizmet sektörlerinin birbirine yaklaşması etkili oldu. Buna rağmen, yılın ilk yarısındaki üretim artışının etkisinin azalması ve ABD’nin uyguladığı tarifelerin küresel ekonomiye etkisi nedeniyle önümüzdeki aylarda yavaşlama bekliyoruz” değerlendirmesinde bulundu.

Atilla Yeşilada ve Güldem Atabay tarafından kaleme alınan özel raporlarımıza abone olmak ister misiniz? Raporlarımız kurumsal müşterilere yöneliktir. Abonelik ücretlidir. Koşulları öğrenmek için bize e-mail atın: [email protected]