Dünya Ekonomisi
ANALİZ: Çin hükümeti çip üretimi için fon oluşturacağını duyurdu? ABD bu yatırımı nasıl karşılayacak?
Kısıtlama getirilen çip üretimi için Çin’de devlet eliyle harekete geçirildi. Çin hükümeti çip üretimi için 40 milyar dolarlık fon oluşturacak.
Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Başkanı Joe Biden’ın, geçtiğimiz Ağustos ayı başlarında imzaladığı kararnamede, aralarında yarı iletkenler ve mikro-elektronik, kuantum bilgi teknolojileri ve belirli yapay zeka sistemlerinin olduğu üç kritik teknoloji alanında Amerikan şirketlerinin girişim sermayesi ve hisse ortaklığı yatırımlarına kısıtlama getirildiği duyurulmuştu.
Çip üretimine işaret edilen kararnameyle ilgili yaptığı açıklamada ABD Başkanı Biden, planı “ulusal acil durum” olarak tanımlarken kısıtlamaların “endişe kaynağı ülkelerin askeri, istihbarat, gözetleme ve siber kapasiteler sağlayan hassas teknoloji ve ürünleri geliştirmesinin yol açacağı tehditle başa çıkmayı amaçladığını” kaydetmişti.
Söz konusu kararnamede, “endişe kaynağı ülke” olarak sadece Hong Kong ve Makau Özel İdari Bölgeleri ile birlikte Çin’in adının anılması dikkat çekmişti.
Yeni kısıtlamalarla beraber Amerikan şirketlerinin söz konusu üç teknoloji alanında birleşme, satın alma, hisse ortaklığı, girişim sermayesi ve diğer yöntemlerle Çinli şirketlere yatırım yapması engellenmişti. Kararnamede zikredilen şirketler, diğer yandan sıfırdan veya ortak girişimle bu sektörlere doğrudan yatırım yapamayacak, ortaklığa dönüşebilecek borç-finansmanı araçları sağlayamayacak.
ABD ÖNCE ÇİN’İ SINIRLAMIŞTI
2022’nin Ekim ayında ABD, Çin’in gelişmiş çip üretim ekipmanlarına erişimini sınırlamaya yönelik geniş kapsamlı bir yaptırım paketini uygulamaya koymuş ve ABD’nin ardından Japonya ve Hollanda da benzer adımlar atmıştı.
ÇİN DEVLETİ ÇİP ÜRETİMİ İÇİN FON OLUŞTURUYOR
ABD Başkanı Biden’ın “çip” üzerinden Amerikan şirketlerine getirdiği kısıtlamanın üzerinden yaklaşık bir ay sonra Çin hükümetinin Çip üretimi için hareket geçtiği ve bunun için özel bir fon oluşturduğu bildirildi.
Çin hükümeti çip sektörüne yönelik olarak ABD ve diğer rakiplerini yakalama gayretinde çıtayı yükseltmiş gibi duruyor. Buna göre Çin, yarı iletken sektörüne yönelik yaklaşık 40 milyar dolar toplamayı amaçlayan devlet destekli yeni bir yatırım fonu kurma gayreti içerisinde.
Söz konusu kurulacak fonun, 300 milyar yuan (40 milyar dolar) değerinde olduğu, Çin hükümet raporlarına göre ise 2014’teki 138 milyar ve 2019’daki 200 milyar yuan değerindeki fonları geride bırakacağı bildirildi. Yeni fon “Büyük Fon” adıyla da tarif ediliyor ve “Çin Entegre Devre Endüstrisi Yatırım Fonu” tarafından başlatılan üç alt fonun en büyüğü olması tahmin ediliyor.
ÇİN DEVLET BAŞKANININ KONTROLÜNDE
Reuters’in aktardığına göre konuyla ilgili yapılan açıklamalarda; fon kapsamındaki yatırımların ana alanlarından birisinin çip üretimi için gerekli olan makine ve ekipmanların olacağı ifade edilirken, Çin Devlet Başkanı Xi Jinping uzun zamandır Çin’in yarı iletkenlerde kendi kendine yeterliliğe ulaşması gerektiğini vurguluyor.
Çin Devlet Başkanı Xi Jinping’nin kontrolünde çip üretimine yönelik atılan adımın ABD’nin nasıl karşılayacağı da merak edilmeye başlandı.
Geçtiğimiz günlerde Çin’in başkanlık düzeyinde Hindistan’daki G20 Zirvesi’ne katılmayacağı açıklanırken benzer kararda Rusya’dan gelmişti. Rus lider Putin’de G20 Zirvesi’ne katılmayacak.
BRICS Bloğu üyesi olan Çin ve Rusya’nın G20’ye katılmaması Batı’ya tepki olarak da değerlendirilmişti.
Bu arada merak edilenler arasında Çin’in çip üretiminde Rusya’nın nasıl bir değerlendirme yapacağı yahut bu projenin neresinde duracağı da yer alıyor.
PARA ANALİZ
