Dünya Ekonomisi
Rusya Merkez Bankası Faizi %16’ya İndirdi: Savaş Ekonomisi Artan Baskı Altında
Rusya Merkez Bankası, art arda beşinci faiz indirimine giderek politika faizini %16’ya düşürdü. Enflasyonla mücadelede temkinli bir gevşeme süreci izleyen banka, yüksek askeri harcamaların ekonomide yarattığı baskılara rağmen sıkı para politikasının uzun süre devam edeceği mesajını verdi.
Rusya Merkez Bankası, art arda beşinci faiz indirimine giderek politika faizini %16’ya düşürdü. Enflasyonla mücadelede temkinli bir gevşeme süreci izleyen banka, yüksek askeri harcamaların ekonomide yarattığı baskılara rağmen sıkı para politikasının uzun süre devam edeceği mesajını verdi. Ancak büyüme yavaşlarken, savaş ekonomisinin sürdürülebilirliği ve mali tamponların ne kadar daha dayanabileceği tartışma konusu olmaya devam ediyor.
Rusya Merkez Bankası, Cuma günü aldığı kararla politika faizini 50 baz puan indirerek %16’ya çekti. Bu adım, bankanın 2025 yılı içinde gerçekleştirdiği beşinci ardışık faiz indirimi oldu. Karar, piyasa beklentileriyle büyük ölçüde uyumlu gerçekleşti.
Merkez Bankası, Eylül 2024’te hızla yükselen enflasyonu dizginlemek amacıyla politika faizini yaklaşık 20 yılın zirvesi olan %21’e kadar çıkarmıştı. Enflasyondaki yükselişin temel nedenleri arasında, Ukrayna savaşıyla bağlantılı olarak artan kamu harcamaları ve özellikle savunma sanayine yönlendirilen büyük bütçeler öne çıkıyordu.
Goldman Sachs: Gelişen piyasalar 2025’te sürpriz yaptı, 2026 için beklenti korunuyor
Merkez Bankası: Sıkı Duruş Uzun Süre Korunacak
Faiz kararına eşlik eden açıklamada Rusya Merkez Bankası, önceki mesajlarını yineleyerek “uzun bir süre boyunca sıkı para politikasının sürdürüleceğini” vurguladı. Banka, yüksek borçlanma maliyetlerinin ekonomik aktiviteyi yavaşlattığını kabul etmekle birlikte, enflasyonla mücadelede temkinli davranmaya devam edeceğini belirtti.
Açıklamada, enflasyonun düşürülmesi sürecinde aceleci adımlardan kaçınılacağı ve faiz indirimlerinin kademeli olacağı mesajı verildi. Politika yapıcılar, ekonomik büyümedeki yavaşlamaya rağmen fiyat istikrarının öncelik olmaya devam ettiğini ifade etti.
Enflasyon Hâlâ Hedefin Üzerinde
Resmi verilere göre Rusya’da yıllık enflasyon Aralık ortası itibarıyla %5,8 seviyesinde bulunuyor. Merkez Bankası, enflasyonun yıl sonuna kadar %6’nın altında kalmasını bekliyor. Ancak bu oran, bankanın resmi hedefinin yaklaşık 2 puan üzerinde seyrediyor.
Para politikası yetkilileri, enflasyonun 2026’nın ikinci yarısında yeniden hedef seviyelere dönmesini öngörüyor. Bu beklenti, faiz indirimlerinin neden sınırlı ve temkinli bir çerçevede gerçekleştirildiğini de ortaya koyuyor.
İş Dünyası Uyarıyor: “Mükemmel Fırtına” Riski
Son faiz indirimi, Rusya iş dünyasından gelen artan baskıların gölgesinde gerçekleşti. Sanayi ve ticaret çevreleri, yüksek faiz oranları ile aşırı değerli rublenin birleşiminin yatırım ortamı açısından “mükemmel fırtına” yarattığı uyarısında bulunuyor.
Şirket temsilcileri, bu koşulların hem yeni yatırımları caydırdığını hem de orta vadede ekonomik büyüme üzerinde kalıcı baskı oluşturabileceğini savunuyor. Buna paralel olarak Merkez Bankası’nın önceki projeksiyonlarına göre Rusya ekonomisinin 2025 yılında yalnızca %0,5–1 aralığında büyümesi bekleniyor.
Bu oran, Rusya Federal İstatistik Kurumu Rosstat’ın açıkladığı 2024 yılı %4,3’lük büyüme performansına kıyasla keskin bir yavaşlamaya işaret ediyor.
Savaş Ekonomisi Ayakta, Ancak Zayıflıyor
Öte yandan Rusya’nın savaş ekonomisinin genel durumu da giderek daha fazla tartışma konusu oluyor. Edinburgh Üniversitesi öncülüğündeki PeaceRep araştırma grubunun yayımladığı “Against the Clock? Why Russia’s War Economy is Running Out of Time” başlıklı rapor, Rusya ekonomisinin savaşla birlikte giderek daha kırılgan hale geldiğine dikkat çekiyor.
Rapora göre Rusya, savaşı sürdürebilmek için agresif şekilde harcama yapmak zorunda kalırken, gelir yaratma kapasitesi belirgin biçimde geriliyor. Bu durum, özellikle kamu maliyesi ve uzun vadeli büyüme potansiyeli açısından ciddi riskler barındırıyor.
Varlık Fonu Hızla Eriyor
Savaş harcamalarının önemli bir bölümü, Rusya’nın Ulusal Varlık Fonu üzerinden finanse ediliyor. Ancak PeaceRep raporu, bu kaynağın da hızla tükendiğine işaret ediyor. Rapora göre fonun savaş öncesi 148 milyar dolarlık likit varlıklarının yaklaşık %76’sı, savaşın ilk üç yılında harcandı.
Bu durum, Moskova’nın giderek daha fazla iç borçlanmaya ve rezerv kullanımına yönelmesine neden oluyor. Uzmanlara göre bu strateji kısa vadede savaş ekonomisini ayakta tutsa da, uzun vadede mali istikrarı tehdit ediyor.
Putin’in “Hazırlık Ekonomisi” Ne Kadar Dayanabilir?
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, iktidarda olduğu 20 yılı aşkın sürede bütçe fazlaları vermeye, döviz rezervleri biriktirmeye ve Batı finansmanına bağımlılığı azaltmaya odaklanmıştı. Bu hazırlık, savaşın ilk yıllarında Moskova’ya önemli bir manevra alanı sağladı.
Ancak bugün gelinen noktada temel soru, bu tamponların ne kadar daha dayanabileceği. Mevcut tabloda Rusya, savaşı sürdürebiliyor ancak bunu giderek artan şekilde geçmişte biriktirdiği rezervleri tüketerek yapıyor.
Enerji Gelirleri Dayanak Olmayı Sürdürüyor
Tüm baskılara rağmen Rusya’nın enerji gelirleri görece dirençli kalmaya devam ediyor. Ham petrol ihracatında Çin yaklaşık %47, Hindistan %38 ve Türkiye ise %6 payla öne çıkıyor. Bu çeşitlendirme, Batı yaptırımlarına rağmen gelir akışının tamamen kesilmesini engelliyor.
Ancak Avrupa Birliği’nin 2026’da Rus LNG ithalatını, 2027’de ise boru hattı gazı alımını sonlandırma kararı, orta vadede bu gelirlerin de baskı altına girmesine yol açabilir.
Görünürde Dayanıklılık, Gerçekte Gerilim
Savunma sanayine dayalı üretim, Rusya’daki imalat artışının neredeyse tamamını oluşturuyor. Ancak bu durum, sivil sektörlerden iş gücü ve sermaye çekilmesine neden oluyor. Sonuç olarak sivil sanayi yatırımları zayıflarken, yapısal durgunluk riski derinleşiyor.
Uzmanlara göre bugün “direnç” olarak görülen tablo, aslında giderek daha fazla zorlanan bir ekonomik sistemin yansıması. Demografik daralma, iş gücü açığı, mobilizasyon ve göç gibi faktörler de bu baskıyı artırıyor.
Kaynaklar: Moscow Times, the Conversation
Atilla Yeşilada ve Güldem Atabay tarafından kaleme alınan özel raporlarımıza abone olmak ister misiniz? Raporlarımız kurumsal müşterilere yöneliktir. Abonelik ücretlidir. Koşulları öğrenmek için bize e-mail atın: [email protected]
İstersen bir sonraki adımda bunu daha kısa bir “hızlı haber” versiyonuna, ya da grafik eşlikli analiz formatına da dönüştürebilirim.
