Yapay Zeka pazarında kritik günler: ABD yeni kısıtlamalar ve daha geniş ihracat fırsatları arasında karar alacak

ABD’nin yapay zekâ endüstrisinin kaderinde jeopolitiğin belirleyici hale geldiğine dair şüphe varsa, son günlerde yaşananlar bunu açıkça ortaya koydu. Dünyanın en önde gelen yapay zekâ çip üreticilerinden Nvidia, bir hafta içinde yarım trilyon dolardan fazla piyasa değeri kazandı. Beyaz Saray, bir yandan bir çok müttefikine teknoloji satışı sınırlamalarını gevşetmek, öte yanda Çin ürünlerine ambargo arasında karar aşamasında. Alınacak kararlar dünya çapında çip ve YZ teknolojisi üreten şirketler ve hisseleri için büyük çalkantılar tetikleyecek.

Bu yükseliş, Trump yönetiminin teknoloji şirketlerine avantaj sağlayacak şekilde şekillenen politikalarıyla doğrudan bağlantılı. İlk bakışta ABD yapay zekâ endüstrisi için alım fırsatı gibi görünse de, Trump’ın Beyaz Saray’a dönüşünün ilk aylarında yaşanan dalgalanmalar bu iyimserliği erken kılıyor.

AI Kısıtlamaları Kalktı, Hisseler Uçtu

Nvidia’nın Wall Street’teki yükselişi, Biden döneminin sonlarında açıklanan ve bu hafta yürürlüğe girmesi beklenen AI yayılma kuralının askıya alınmasıyla başladı. Söz konusu düzenleme, en gelişmiş yapay zekâ teknolojilerinin yalnızca 18 müttefik ülkeye satılmasına izin verecek; diğer tüm ülkelere ise sadece sınırlı erişim tanıyacaktı.

Bu sınırlamanın kaldırılması, ABD yapay zekâ şirketlerine hem yeni pazarlara açılma hem de operasyonlarını yurtdışına taşıma esnekliği kazandırıyor.

Çin’e Tarifeler Azaldı, Suudi Arabistan Anlaşması Geldi

Hafta başında Trump yönetimi, geçtiğimiz ay Çin’e uyguladığı sert ithalat tarifelerinde önemli bir indirime gitti. Ardından Trump’ın Orta Doğu ziyaretiyle eş zamanlı olarak Nvidia, Suudi Arabistan’a ileri düzey veri merkezi çipleri satış anlaşması imzaladığını duyurdu. Hisse yeniden büyük sıçrama yaptı.

Ancak tüm bu adımlar, ABD’nin teknoloji politikasının yerleşik ve kalıcı olmaktan uzak olduğunu da gösteriyor. İç çekişmeler ve Başkan’ın ani kararları, politikanın yönünü her an değiştirebilir.

Hangi Ülkeler Ne Alacak? Belirsizlik Sürüyor

Yeni AI ihracat kurallarının nasıl şekilleneceği hâlâ net değil. Suudi Arabistan ve BAE gibi ülkelere kapı aralanmış gibi görünse de, Trump yönetimi hâlâ Çin’e yönelik teknoloji kaçakçılığını önleyecek ek önlemleri değerlendiriyor.

Aynı zamanda yeni bir çip tarife rejimi üzerinde çalışılıyor. Çin’e doğrudan çip satışlarına yönelik ihracat kısıtlamaları da hâlâ değişken.

Nvidia’nın hisse senedi, bir ay önce Çin’e yönelik satış sınırlamaları açıklandıktan sonra 3 işlem gününde 370 milyar dolar erimişti. Ancak Washington’dan gelen olumlu sinyaller bu kaybın ardından fiyatı yeniden %40 yukarı çekti.

ABD, Favori Müttefiklere AI Kapısını Açıyor

Bu hafta Orta Doğu’dan çıkan sinyal net: ABD, favori müttefikleriyle sınırsız yapay zekâ iş birliğine açık. Suudi Arabistan gibi ülkeler hâlâ genel teknoloji altyapısında geri kalsa da, enerji ve para bolluğu sayesinde ilerleme potansiyeli taşıyor.

Ancak diğer pazarlara erişim konusu bu kadar net değil. Yeni ticaret anlaşmaları masadayken, gelişmiş teknolojilere erişim de pazarlık konusu olabilir.

Huawei’ye Uyarı: Ascend Çiplerini Almayın

ABD’li teknoloji yatırımcıları için moral verici başka bir gelişme ise, Washington’un uluslararası müşterilere Huawei’nin yeni Ascend veri merkezi çiplerini satın almamaları yönündeki açık uyarısı oldu.

Şimdilik bu çiplerin Çin dışında gerçek bir pazarı yok. Ancak Çin’in daha gelişmiş AI modelleriyle bu çipleri optimize etmeye başlaması durumunda, bu durum hızla değişebilir.

Bu gerçekleştiğinde asıl soru şu olacak: Washington, kendi AI teknolojisini küresel ölçekte yeterince erken yerleştirebildi mi?

Trump, Çinli Çip Üreticilerini Kara Listeye Almayı Planlıyor

FT’ye göre Trump yönetimi, Çinli çip üreticilerinden oluşan bir grubu ihracat kara listesine dahil etmeyi planlıyor. Bu şirketler arasında hafıza çipi üreticisi ChangXin Memory (CXMT), SMIC ve Yangtze Memory Technologies (YMTC) gibi devler yer alıyor.

Ancak Çin ile geçtiğimiz hafta sonu Cenevre’de yapılan 90 günlük tarife indirimi anlaşması, bu adımın zamanlamasını karmaşıklaştırıyor.

Bazı yetkililer, kritik Çinli gruplara yönelik ihracat kısıtlamalarının müzakereleri tehlikeye atabileceğini savunuyor. Diğerleri ise Biden yönetiminin bu tür adımları geciktirerek “zombi diplomasisi” yaptığını öne sürerek daha sert bir duruş talep ediyor.

Kısacası, ABD’nin Çin’e karşı çip savaşında yeni perde açılıyor. Kara listeye alınan firmalar, ABD’den teknoloji ithal etmek için artık izin belgeleri almak zorunda ve bu belgeler nadiren veriliyor.

ABD güvenlik birimleri, Çin’in Amerikan teknolojisine çok kolay erişmesinin, hipersonik silahlar ve nükleer modellemeler gibi stratejik alanlarda tehlike oluşturduğuna inanıyor.

Kaynak:  FT

Atilla Yeşilada ve Güldem Atabay tarafından kaleme alınan özel raporlarımıza abone olmak ister misiniz? Abonelik koşulları için bize e-mail atın: [email protected]