Asya’nın yeni yıldızı Vietnam olacak

Dünya Hindistan’ın Çin’in yerine geçme hamlesini hayranlıkla seyrederken, sessizce geriden gelen bir Asya Kaplanı daha var:  Vietnam. Ülke elverişli piyasa koşulları sayesinde 2024’te GSYİH’nın yüzde 6,5 oranında büyümesini görme potansiyeline sahip (bizde bu oran %4’ü aşmaz). Gayrimenkul sektöründe sorunlar devam ederken, yeni yasal reformların darboğazları hafifleteceği yönünde umutlar var. Doğrudan yabancı yatırım ve turizm sektörlerinin iyi performans göstererek iyimserliği daha da artıracağı öngörülüyor.

Vietnam, ülkede üretim yapan yabancı şirketlerin sayısında ve turizm sektörünün yeniden parlaması nedeniyle güçlü bir büyüme yılı umuyor.

Vietnam, 2023’te yüzde 5,1 oranında GSYH artışı rapor etti. 2024’te bu oranın yüzde 6-6,5’e kadar yükselmesi bekleniyor; bu da Vietnam’ı Güneydoğu Asya’daki en hızlı büyüyen ekonomilerden biri haline getiriyor.

Bu büyüme, bir çok ekonomik sektörün önünü açacak faktörlerden kaynaklanacak. VinaCapital Fon Yönetimi genel müdür yardımcısı Khanh Vu şunları söylüyor: “GSYİH büyümesindeki artış, artan ihracat ve imalat, turizm ve iç tüketim ile tüketici hissiyatındaki ılımlı toparlanmadan kaynaklanacak. Kamu sektörü maaşları yıl ortasından itibaren artacak, bu da yurt içi harcamaların 2024’te 2023’e göre daha güçlü olmasının nedenlerinden biri.”

Büyüme gevşeyene faiz  ortamıyla da destekleniyor. 2023’te Vietnam Merkez Bankası faiz oranlarını 150 baz puan düşürerek yüzde 4,5’a indirdi.  Bu durum banka mevduat faizlerini etkiledi; 12 aylık mevduat faizleri 2023’ün başındaki yüzde 7-8 seviyesinden bir yıl sonra yüzde 4-5 civarına düştü.

Vu, “Şirketlerin yeniden işletme sermayesi ve sabit sermaye harcamaları için borç alması cesaret verici” diyor. “Bir yıl önce yüzde 9 ila yüzde 11 oranında bir maliyetle borçlanıyorlardı, ancak şimdi  bu yüzde 5 ila yüzde 7’ye kadar geriledi. Mevduat faizleri kredi faizlerinden daha hızlı düştü, dolayısıyla ikincisinin faizlerinin  daha fazla düşmesi muhtemel.”

Sanayi üretimin gücü ihracat akışları üzerinde olumlu bir etki yaratıyor. Vu, “Vietnam’ın ihracatı 2023’ün büyük bölümünde daralmadan  sonra Eylül 2023’te büyümeye geçti. Eylül’deki ufak büyümeden Aralık ayına kadar yaklaşık yüzde 10’luk bir yıllık büyümeye hızlandı” diyor.

Bu  yıl için potansiyel yatırım odak alanları, ülkede  üretime girişen uluslararası üreticilerin artan talepleri ile bağlantılı. Bir uzman, “Endüstriyel gayrimenkul talebi ve yenilenebilir enerji talebi bu yıl çok daha fazla ivme göreceğimiz alanlardır” diye ekliyor.

FT’ye göre, onlarca yıldır umut vaat eden Vietnam’ın sahne ışıklarının karşısına  anı nihayet gelmiş olabilir. Geçen yıl Asya’nın en hızlı büyüyen ekonomisiydi (%8’lik büyüme) ve dünya çapında, Kovid-19 salgınından bu yana üst üste iki yıl güçlü büyüme elde eden az sayıdaki ekonomiden biriydi.

Güneydoğu Asya ülkesi, Pekin ile batı arasındaki jeopolitik gerilimler arttıkça üreticilerin Çin’e maruz kalma risklerini azaltma çabalarından büyük yarar sağlar hale geldi. Doğrudan yabancı yatırım 2022’de on yılın en yüksek seviyesine çıktı. Dell, Google, Microsoft ve Apple gibi büyük isimler son yıllarda tedarik zincirlerinin bir kısmını ülkeye kaydırdı ve “Çin artı bir” kapsamında daha fazlasını yapmak istiyorlar.

Vietnam’ın cazibesi apaçık ortada. 1980’lerin sonlarından bu yana komünist hükümet, kontrollü bir ekonomiden daha açık ve kapitalist bir modele geçişi izin verdi. Buna karşılık, Çin’e olan yakınlığı ve genç, ucuz ve iyi eğitimli iş gücü üreticileri cezbetti. “Made in Vietnam” başlangıçta Nike ayakkabıları gibi giysilerle eşanlamlı olsa da artık giderek Apple’ın AirPod’ları gibi üst düzey elektroniklerle ilişkilendiriliyor.

Vietnam’ın harbi bir Asya Kaplanı ünvanını kapması için daha yapacak çok şeyi var.

Önümüzdeki on yılda Vietnam, üreticilerin yatırım planlarının artan taleplerini karşılamak için elektrik jenerasyon kapasitesini artırmalı. Genç demografi, aralarından seçim yapabileceğiniz geniş bir işçi havuzu sunuyor ancak teknik becerilere yönelik rekabet artıyor. Vietnam’daki okullar dünya ortalamasından daha iyi performans gösteriyor ancak mesleki eğitim ve üniversitelerin desteğe ihtiyacı var.

Merkezi olmayan bir siyasi yapı, yatırım onaylarının alınması için çok sayıda imzanın gerekli olduğu anlamına gelir. Bürokrasi ve rüşvetin önünün kesilmesi gerekiyor. Her şeyden önce ülkenin altyapısının iyileştirilmesi gerekiyor; elektrik şebekesi, artan endüstriyel talebin ağırlığı altında zorlanıyor.