ANALİZ:  Konut satışları niye düşüyor? 

Türkiye’de konut satışları Aralık 2023’te bir önceki yılın aynı ayına göre %33,4 düşüş kaydederken aylık bazda ise %48,2 artarak 138.577 adet olarak gerçekleşmişti. İpotekli satışlar 6.042 adet ile zayıf seyrini sürdürürken, yıllık bazda %72,3 azaldı, aylık bazda ise %15,2 arttı. İlk kez satışlar Aralık ayında yıllık bazda %34,2 azalırken, aylık bazda %68,2 artarak durgun görünümünü korudu. Öte yandan, yabancılara yapılan satışlar 2.064 adet olarak gerçekleşti ve sırasıyla yıllık %67,7 ve aylık %11,9 oranında önemli ölçüde azaldı.

2023 yılında toplam 1.225.926 adet konut satılmış olup, bu rakam geçen yıla kıyasla %17,5 daha düşük bir seviyeye işaret etmektedir. Konut satış rakamları 2023 yılında önemli ölçüde gerilediği gözükmektedir.  Şubat 2023’te yaşanan büyük depremlerin olumsuz etkileri, seçim belirsizlikleri ve enflasyondaki hızlı yükseliş yılın ilk yarısında hem iç hem de dış konut talebini baskılamış ve konut satışlarında 2022 yılının aksine sert bir düşüş gözlemlenmiştir. Daha sonra yılınn ikinci yarısında TCMB’nin sıkılaştırma sürecine girmesi ve para politikası duruşunu değiştirmesiyle birlikte konut talebi iki ana nedenden dolayı daha da azaldı.

Birincisi, konut kredisi faiz oranları önemli ölçüde artarak ipotekli konut satışlarının düşmesine neden oldu; ikincisi, finansal baskı ve yüksek enflasyon döneminde konut güvenli liman yatırım fırsatı olarak ortaya çıkmış ve insanları yatırım amaçlı konut alımına yöneltmişti.

Ancak, finansal baskının gevşemeye başlaması ve alternatif yatırım fırsatlarının yeniden gündeme gelmesiyle birlikte, konut bir yatırım seçeneği olarak büyük oranda cazibesini yitirmiş ve dolayısıyla konuta olan talep azalmıştır. Yüksek faiz ortamı devam ettiği sürece konut talebinin canlanmasının zor olduğunu düşünüyoruz.

Konut piyasasında hem üretim hem de talep tarafında belirsizliklerin olduğu görülmektedir. Makroekonomik koşullardaki bozulma ve inşaat maliyetlerindeki artış nedeniyle üreticiler, bulanık bir gelecek projeksiyonu ve zorlu finansman koşulları ile birlikte artan bir maliyet görünümü ile karşı karşıyadır. Öte yandan, başta deprem bölgeleri olmak üzere Türkiye’nin hemen hemen tüm şehirlerinde konut ihtiyacı kendini göstermektedir.

Son olarak, yabancılara yönelik konut satış rakamları yıllık bazda %67,7’lik düşüşle zayıf seyrini sürdürmektedir. Rusya Federasyonu vatandaşlarına yapılan satışlar Aralık ayında da 527 adet ile yabancılara konut satışında açık ara liderliğini sürdürüyor. Genel olarak satış rakamlarında gözlemlenen düşüş, konut piyasasının 2023 yılında hem finansal hem de siyasi gelişmelerden olumsuz etkilendiğine işaret ediyor.

İş Yatırım Araştırma