Özlem Derici Şengül yazdı:  Düzenlemelerin boomerang etkisi…

Hatırlanacağı üzere 23 Nisan 2022 tarihinde TCMB, yeni ekonomi modeli çerçevesinde aldığı makroihtiyati politikalara bir yenisini daha ekledi ve kredileri yönlendirmek ve liralaşmayı desteklemek üzere enteresan bir adım attı. Buna göre KOBİ kredileri, esnaf kredileri, ihracat ve yatırım kredileri, tarım kredileri, ticari kredi kartları ve finans kuruluşlarına kullandırılan krediler ticari krediler hariç tutulmak üzere ticari krediler %10 zorunlu karşılığa tabi tutulurken, 31 Aralık 2021 ile 31 Mayıs 2022 arasında kredi büyüme oranı %20’nin üzerinde olan bankalar 31 Aralık 2021 ile 31 Mart 2022arasındaki kredi bakiyesi farkı için 6 ay boyunca %20 munzam karşılık tutmak zorunda hale geldiler. 10 Haziran 2022’de ise %10’luk zorunlu karşılık oranı %20.0’ye yükseltildi.

Ucuz finansman ile yüksek üretime dayalı olması beklenen yeni ekonomi modeli, modeli yaratanların eliyle kredileri pahalılaştırmakla kalmadı; ekonomi yönetiminin daha az mı yoksa daha çok mu kredi kullandırılmasını istediğine dair kafalarda birçok soru işareti bıraktı. Üstelik kredi faizleri ile ilgili tam da beklenen oldu ve 22 Nisan itibariyle %20,65 civarında olan ortalama ticari kredi faizi oranı 10 Haziran itibariyle %24,7’ye, munzam karşılık oranındaki revizyon ile Temmuz başında %29,6’ya kadar yükseldi.

Yeni ekonomi modelinin uygulanmaya başlandığı günden beri olageldiği gibi yine önceden iyi tasarlanmamış bir politikanın beklenmedik yan etkileri ortaya çıkmış, bu yan etkileri telafi etmek için yeni bir düzenleme ihtiyacı doğmuştu. Sonuç olarak TCMB 20 Ağustos’ta bir başka düzenleme ile %20 munzam karşılığı kaldırıp yerine %30 DİBS’nin teminat olarak tutulmasına, ayrıca bankaların 29 Temmuz 2022 ile 30 Aralık 2022 arasındaki %10’u aşan kredi miktarı kadar DİBS’i bir yıl boyunca tutmalarına karar verdi. Ekonomi yönetimi sadece miktar değil oranlarla ilgili de önlem aldı ve aynı gün TCMB, bankaların referans faiz oranının 1,4 katının (%22,8) üzerinde bir kredi faizi belirlemesi halinde bu kredi tutarının %20’si kadar DİBS, 1.8 katının (%29.4) üzerinde bir kredi faizi belirlenmesi durumunda kredi tutarının %90’ı oranında DİBS bulundurmaları şartı getirdi. Böylece kredi faizlerinde açık açık olmasa da %30 civarında bir üst sınır konmuş oldu. Alınan tedbirler kredi ve tahvil faizlerini hemen etkiledi ve ortalama %30’a yaklaşan ticari kredi faizleri 26 Ağustos itibarıyla %22,15’e geriledi. Bu düşüş büyük bir başarı gibi görünüyor olabilir ancak kredi faizlerine munzam karşılıklarla başlayan tüm bu düzenlemeler silsilesi başlamadan önceki seviyesinin yukarıda belirttiğimiz gibi %20.0’nin hafif üzerinde olduğunu göz önünde bulundurursak kendi elimizle hiç yoktan kredilere munzam uygulaması başlatıp, ticari kredi faizlerini yukarı sürüp, ardından faizleri %22’lerin biraz üzerine düşürmek ne kadar başarı tartışılır.

Selamlar, sevgiler,

Özlem Derici Şengül

Spinn Consulting Founding Partner

Emre ŞİRİN: EKONOMİ BÜYÜYOR, VATANDAŞ KAYBEDİYOR!

OVP analizi: Ey, benim iyimser hâllerim, çabuk aldanışlarım…

Enflasyon da TÜİK de bildiğimiz gibi & Sonbaharda neler olacak? | Güldem Atabay