Vergi Yükü Çalışanın Omzunda: Çalışanlar Patronlardan Daha Fazla Vergi Ödüyor

2025 yılı Ocak-Ekim döneminde stopaj yoluyla tahsil edilen vergilerin toplamı 1 trilyon 90 milyar lirayı buldu. Aynı dönemde şirketlerden toplanan kurumlar vergisi ise 868 milyar 140 milyon lira seviyesinde gerçekleşti. Bu durum, bazı çalışanların tepkisini çekti. “Maaşımız daha elimize geçmeden vergi kesiliyor, oysa patronlar kayıt dışı gelirlerini evde veya kasalarda saklayarak vergiden kaçıyor” yorumları öne çıktı. Son dönemde gelir adaletsizliğine bir de vergide adaletsizlik eklenmiş durumda. Az kazananlardan yüksek, çok kazananlardan ise nispeten düşük vergi alınması, rakamlarla gözler önüne serildi.

Asgari ücretin biraz üzerinde kazanan çalışanlar, aldıkları maaş üzerinden önemli miktarda gelir vergisi öderken, birçok kurumun vergi yükünden kaçtığı dile getiriliyor. Patronların evlerinde nakit kasalarda paralarını sakladığı, kiralık kasa kullananların da bunu tercih ettiği belirtiliyor. Küçük esnafın kendi işini döndürmekte zorlandığı, buna karşın bazı büyük fabrikaların üretimi düşük göstererek veya satış gelirlerini beyan etmeyerek vergi ödemekten kaçındığı çalışanların şikâyetleri arasında yer alıyor. Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın internet sitesinde yayımlanan 2025 yılı Ocak-Ekim dönemi bütçe gerçekleşmeleri de çalışanların patronlara kıyasla daha fazla vergi ödediğini açıkça ortaya koyuyor.

İşçiler ve emekçiler, artan enflasyonla birlikte ağır vergi yükünü taşırken, vergide adalet talebi de giderek yükseliyor. Bu dönemde merkezi yönetim bütçe giderleri 11 trilyon 592,5 milyar lira, bütçe gelirleri ise geçen yılın aynı dönemine göre %48,1 artışla 10 trilyon 152 milyar lira olarak gerçekleşti. Gelir-gider açığı 1 trilyon 440,5 milyar lira olarak kaydedildi. Geçen yıl Ocak-Ekim döneminde gelir vergisi kalemiyle 1 trilyon 176 milyar 283 milyon lira tahsil eden Hazine, bu yıl bu tutarı %91,4 artırarak 2 trilyon 250 milyar 908 milyon liraya çıkardı. Toplanan vergilerin 2 trilyon 90 milyar 596 milyon lirası, yani neredeyse tamamı, çalışanlardan stopaj yoluyla alınan vergilerden oluştu. Çalışanlardan alınan vergiler geçen yıla göre %91,9 artarken, şirketlerden tahsil edilen kurumlar vergisi sadece %26,7 yükselerek 685 milyar 237 milyon liradan 868 milyar 140 milyon liraya ulaştı. Bu rakamın 284 milyar 638 milyon lirası beyana dayalı kurumlar vergisi, 577 milyar 214 milyon lirası ise geçici vergi olarak kayıtlara geçti.

Aynı dönemde KDV ve ÖTV’nin toplam vergi gelirleri içindeki payı %48,44, dolaylı vergilerin payı %63,02, dolaysız vergilerin payı ise %36,98 olarak belirlendi. Stopaj yoluyla alınan gelir vergisi, toplam gelir vergisi içindeki payını %92,87’ye yükseltti.

Tahsilat artışına bakıldığında, Ocak-Ekim döneminde en fazla artış gösteren kalem gelir vergisi oldu ve geçen yıla göre %91,4 yükseldi. Bunu sırasıyla %65,1 artışla harçlar, %64,7 ile dijital hizmet vergisi, %63,7 ile BSMV ve %58,3’erlik artışlarla ÖTV, özel iletişim vergisi ve KDV takip etti. Uzmanlar, dolaysız vergilerin önümüzdeki dönemde daha da artacağını vurguluyor. 2026 yılı bütçe kanun teklifinde dolaylı vergilerin bütçe vergi gelirleri içindeki payı %61,69, dolaysız vergilerin payı ise %37,22 olarak öngörülmüş durumda. Uzmanlara göre, gelir vergisindeki artış dolaysız vergilerin toplam içindeki payını artıracak; gelir vergisi %65,15 oranında artarken, kurumlar vergisinin payı %1,44 azalacak ve 1.613,22 milyar liraya gerileyecek.