IEA, Küresel Petrol Talebi İçin Yeniden Yükseliş Senaryosunu Gündeme Aldı

Uluslararası Enerji Ajansı (IEA), petrol talebinin bu on yıl içinde zirveye ulaşacağı yönündeki önceki uyarılarını yumuşatarak, küresel tüketimin 2050’ye kadar artmaya devam edeceği bir senaryoyu yeniden raporuna dahil etti. Kuruma göre, elektrikli araçların beklenenden yavaş benimsenmesi petrol talebini önümüzdeki 25 yılda %13 artırabilir.

---

Beş Yıl Sonra Geri Dönen “Mevcut Politikalar” Senaryosu

IEA’nın yayımladığı son rapor, 2018’den bu yana ilk kez “Mevcut Politikalar Senaryosu”nu (CPS) yeniden gündeme taşıdı.
Geçen yıl yayımlanan üç senaryonun tamamında petrol talebinin bu on yıl içinde zirve yapacağı öngörülüyordu. Ancak bu kez, CPS çerçevesinde küresel petrol tüketiminin 2050’ye kadar günlük 100 milyon varilden 113 milyon varile çıkabileceği tahmin ediliyor.
Bu güçlü görünümün temel nedeni, elektrikli araç (EV) kullanımının beklenenden yavaş artması olarak gösteriliyor.

---

Fosil Yakıtlar Yeniden Ön Planda

Paris merkezli IEA’nın raporu, enerji sektörünün genel yöneliminde de önemli bir değişime işaret ediyor.
Ajans, Eylül ayında yayımladığı analizde “iklim hedefleriyle uyumsuz olsa da” yeni petrol ve doğalgaz yatırımlarına yüz milyarlarca dolar harcanması gerektiğini söylemişti. Bu tutum, ajansı önce eleştiren, ardından desteklemeye başlayan Cumhuriyetçi siyasetçilerin ABD Kongresi’ndeki baskısını da hafifletti.
Yeni raporun, bu hafta Brezilya’da düzenlenecek COP30 İklim Zirvesi öncesinde tartışmalara yön vermesi bekleniyor.

---

Elektrikli Araç Satışları Talebi Belirleyecek

IEA Başkanı Fatih Birol, “Petrol talebinin geleceğini belirleyecek en önemli faktör, ulaşım sektöründeki elektrifikasyon hızı olacaktır. Bu tamamen hükümet politikalarına bağlı” dedi.
CPS senaryosuna göre, elektrikli araçların küresel satışlardaki payı 2035 sonrası plato çiziyor ve artış yavaşlıyor.
Buna karşılık “Belirlenmiş Politikalar Senaryosu” (STEPS) kapsamında, EV satış payının 2030’a kadar iki katına çıkması ve 2035’te %50’yi aşması bekleniyor.

CPS senaryosu, rüzgâr ve güneş enerjisinin büyümesini yavaşlatırken, doğalgaz talebinin ise artış eğilimini koruyacağına işaret ediyor.

---

Fiyatlar 2035’te 90 Doları Görebilir

CPS senaryosunda petrol talebinin yüksek kalması, arz fazlasını hızlıca eritebilir. Bu durumda petrol fiyatlarının 2035’te varil başına 90 dolar civarına çıkması öngörülüyor.
IEA’ya göre bu talebi karşılamak için günde 25 milyon varillik yeni üretim kapasitesi gerekecek ve bunun bir kısmı yaptırım altındaki üreticilerden gelebilir.
Ancak bu tablo, net sıfır karbon hedeflerine ulaşma yolunda daha zorlu ve engebeli bir süreç anlamına geliyor. CPS senaryosunda küresel sıcaklık artışının yüzyıl sonunda sanayi öncesi döneme göre yaklaşık 3°C’ye ulaşması bekleniyor — bu da bilim insanlarına göre “yıkıcı düzeyde” bir iklim riski.

---

OPEC ile Yakınlaşan Bir Görünüm

IEA’nın CPS senaryosu, Suudi Arabistan liderliğindeki OPEC’in projeksiyonlarıyla dikkat çekici biçimde örtüşüyor.
OPEC Genel Sekreteri Haitham Al-Ghais, uzun süredir IEA’yı “petrol karşıtı söylem” yürütmekle eleştiriyordu.
Buna karşılık, IEA’nın daha temkinli STEPS senaryosunda bile petrol talebi zirvesinin artık bu on yıl bitmeden değil, 2030 civarında gerçekleşeceği tahmin ediliyor.
IEA, 2050’de ortalama günlük petrol tüketiminin 96,9 milyon varil olacağını öngörüyor — bu da geçen yılki 93,1 milyon varil tahmininin üzerinde.

---

Enerji Güvenliği Yeni Risklerle Karşı Karşıya

Fatih Birol, hangi senaryo gerçekleşirse gerçekleşsin, dünyanın önümüzdeki yıllarda benzeri görülmemiş enerji güvenliği riskleriyle karşı karşıya olduğunu vurguladı:
“Petrol yaptırımları, Rus doğalgazındaki belirsizlikler ve elektrik altyapısına yönelik siber saldırı riski, küresel enerji sisteminin hiç olmadığı kadar kırılgan hale geldiğini gösteriyor.”

Atilla Yeşilada ve Güldem Atabay tarafından kaleme alınan özel raporlarımıza abone olmak ister misiniz?
Raporlarımız kurumsal müşterilere yöneliktir. Abonelik ücretlidir.
Koşulları öğrenmek için bize e-mail atın: [email protected]