Santander 2026 dünya görünümü: Zayıf büyüme, yapay zeka ve yeniden-küreselleşme

Santander’in 2026 Küresel Ekonomik Görünüm raporu, dünya ekonomisinin 2026’da %3,1 büyümeyle 2025’e benzer bir performans göstereceğini, 2027’de ise sadece %3,2’lik ılımlı bir hızlanma yaşanabileceğini öngörüyor. Bankaya göre küresel ekonomi, yaşlanan nüfus, Çin’in yavaşlaması, jeopolitik gerilimler ve yatırım eksikliği nedeniyle tarihin en zayıf büyüme dönemlerinden birine giriyor. Santander, büyümenin yeniden canlanması için üç yeni motor öneriyor: yeniden-küreselleşme, yapay zekâ temelli verimlilik devrimi ve yatırım dostu akıllı regülasyon.

---

2026: Zayıf büyüme ve sınırlı toparlanma

Santander’in değerlendirmesine göre 2026’da küresel GSYH artışı %3,1, 2027’de %3,2 olacak. Bu oranlar, 2000–2020 ortalamasının (3,7%) belirgin biçimde altında.

Santander şu uyarıyı yapıyor:

“Bu büyüme oranı, karşı karşıya olduğumuz dev sorunları çözmek için yeterli değil.”

Banka, küresel büyümenin yarım puan düşmesi halinde, dünya ekonomisinin 5 yılda 10 trilyon dolar kaybedeceğini hesaplıyor. Bu rakam, Almanya ve Japonya’nın toplam milli gelirine eşit.

---

Yeni tehdit: Küresel büyüme motorlarının kaybı

Santander’e göre, büyümeyi baskılayan ana faktörler şunlar:

• Jeopolitik belirsizlik ve savaşlar (Ukrayna, Orta Doğu)

• Nüfus yaşlanması ile çalışma çağındaki nüfusun azalması

• Çin’in ekonomik yavaşlaması

Dünya nüfus artışı son 50 yılda %2’den %1’in altına düştü. Çin ise 10 yıl önce %8 büyürken, önümüzdeki dönemde %4 büyüme seviyesinde kalacak.

Banka raporu net bir çerçeve çiziyor:

“Çin ve demografi artık büyüme motoru olamayacak. Dünyanın yeni motorlar bulması gerekiyor.”

---

Küresel büyüme nasıl yeniden başlatılabilir? Santander’in önerdiği üç yeni motor

1) “Yeniden-küreselleşme”: Parçalanmış bir dünya yerine işbirliği

Santander, dünyanın jeopolitik bloklara ayrılmasıyla verimliliğin ve ticaret akışının bozulduğunu vurguluyor. Ticaretin yeniden açılması ve kazan-kazan dinamiğinin kurulması gerektiğini savunuyor.

“Dünya, daha istikrarlı bir temel üzerinde yeniden küreselleşmeli.”

2) Yapay zekâ ile verimlilik devrimi

Rapora göre yapay zekâ, büyümeyi hızlandırabilecek en güçlü araç.

IMF tahmini:

Yapay zekâ kaynaklı verimlilik artışı, küresel GSYH’yi önümüzdeki 10 yılda %4 artırabilir.

Bu ivmenin sağlanması için:

• İşgücünün yeniden eğitilmesi,

• Eğitim ve işgücü piyasasında reform,

• Kaynakların daha verimli tahsisi

zorunlu görülüyor.

3) Akıllı regülasyon ve yatırımın önünü açan finansman modeli

2008’den bu yana gerçek yatırımlar gelişmiş ülkelerde trendin %20, gelişmekte olanlarda %30 altında.

Santander’e göre yatırımın yeniden canlanması şart:

• Avrupa’nın rekabet gücünü toparlayabilmesi için yılda +800 milyar € yatırıma ihtiyaç var.

“Finansmana erişimi hızlandıracak, büyümeyi teşvik eden regülasyon gerekiyor.”

---

Son yıllardan ders: İşsizlik dayanıklı kaldı, ekonomiler sert düşüşü atlattı

Santander’e göre küresel ekonomi son 5 yılda iki büyük şok yaşadı:

2022’de merkez bankalarının %80’i aynı anda faiz artırdı, ancak dünya ekonomisi “sert iniş” yaşamadan toparlanmayı başardı.

Santander’in bulgusu kritik:

“İşsizlik oranları faiz artışlarına rağmen yükselmedi; bu da büyümeyi korudu.”

Bugün ABD, Euro Bölgesi, İngiltere, Polonya, Brezilya ve Meksika’da işsizlik tarihi düşük seviyelerde.
Bu da gerektiğinde merkez bankalarına yeni hamle alanı sağlıyor.

---

Faiz indirimleri başlıyor ama riskler devam ediyor

Santander, birçok merkez bankasının faiz indirim döngüsünün sonuna yaklaştığını belirtiyor.
Ancak faizler, pandemi öncesine kıyasla daha yüksek bir denge seviyesine oturuyor.

Ekonomiyi aşağı çekecek başlıca riskler:

• Jeopolitik belirsizlik

• Kamu maliyesinde bozulma ve artan borç/GSYH oranları

• Nüfus yaşlanması

• Çin’in zayıf büyümesi

---

Aşağı yönlü riskler kadar yukarı yönlü fırsatlar da var

Santander’e göre beklentileri yukarı çekebilecek üç senaryo:

1. Savaş ve jeopolitik gerilimlerde hızlı yumuşama

2. Yeni ticaret anlaşmaları ile belirsizliğin azalması
   → Küresel büyüme +%0,4 artabilir

3. Yapay zekâ yatırımlarının daha hızlı genişlemesi
   → Ek büyüme +%0,4

---

Piyasalar: Aynı anda hem risk iştahı hem güvenli liman talebi

Santander’e göre küresel finansal piyasalar dönemin ikili yapısını yansıtıyor:

• Hisse senetleri tarihi zirvelerde

• Altın da tarihi zirvede

Normalde birbirine zıt hareket eden bu iki varlığın aynı anda yükselmesi, dönemin karmaşıklığını gösteriyor:

“Bir yanda yapay zekâ kaynaklı büyüme umutları, diğer yanda savaş ve belirsizlik korkusu.”

Stablecoin ve diğer finansal teknoloji araçlarının da hızla büyümesi, rapora göre yeni bir finansal dönüşümün işareti.

Atilla Yeşilada ve Güldem Atabay tarafından kaleme alınan özel raporlarımıza abone olmak ister misiniz? Raporlarımız kurumsal müşterilere yöneliktir. Abonelik ücretlidir. Koşulları öğrenmek için bize e-mail atın: [email protected]