Genel
Düşük Ücret Döngüsü: Gençlerin Geliri Yetmiyor, Umudu da Tükeniyor
Yeni yayımlanan kapsamlı saha araştırması, gençlerin büyük bölümünün ya işsiz ya da düşük ücretli ve güvencesiz işlere sıkıştığını; gelir yetersizliği, umutsuzluk ve göç düşüncesinin gençler arasında normalleştiğini gösteriyor.
Türkiye’de gençlerin önemli bir bölümü çalışıyor, ancak geçinemiyor. OECD verilerine göre Türkiye, ne eğitimde ne istihdamda olan genç nüfus oranında (NEET) birinci sırada. Yeni yayımlanan kapsamlı saha araştırması, gençlerin büyük bölümünün ya işsiz ya da düşük ücretli ve güvencesiz işlere sıkıştığını; gelir yetersizliği, umutsuzluk ve göç düşüncesinin gençler arasında normalleştiğini gösteriyor.
Türkiye’de gençlerin en büyük problemi iş bulmak değil; iş bulsa bile geçinememek.
TÜİK’e göre 15–24 yaş arasında yaklaşık 13 milyon genç bulunuyor. Yaş aralığı 29’a çıkarıldığında bu sayı 20 milyona yaklaşıyor. OECD verileri, 15–29 yaş grubundaki gençlerin %26,4’ünün ne eğitimde ne istihdamda olduğunu (NEET) gösterirken, Türkiye’yi OECD birincisi yapıyor. Bu oran, yaklaşık 5,3 milyon gencin ne okula ne işe bağlı olduğu anlamına geliyor.
Yeni yayımlanan “Türkiye’de NEET Gençler” araştırması (Prof. Dr. Emre Erdoğan), bu gençlerin portresini ortaya koyuyor.
Gençler çalışıyor, ama gelirleri yetmiyor
Araştırmaya göre 18–29 yaş aralığındaki gençlerin:
-
%46’sı çalışıyor
-
%54’ü işgücüne dahil değil (yani işsiz veya ev içi sorumluluklar nedeniyle çalışamıyor)
Çalışan gençlerin gelir dağılımı çarpıcı:
| Gençlerin geliri | Oran |
|---|---|
| 27.000 TL altında | %65 |
| Geliri ihtiyacını karşılamayan | %44,6 |
| Sadece temel ihtiyaçları karşılayan | %42,3 |
| Geliri kebutuhanını karşılayan / artan | %11 |
Yani çalışan gençlerin yüzde 89’u, çalışmasına rağmen geçinemiyor.
Rapor, gençlerin iş yaşamını “ekonomik bağımsızlık değil, geçim mücadelesi” olarak tanımlıyor.
https://www.youtube.com/watch?v=Is6e7p2XmIU
NEET gençlerde tablo daha karanlık: Kadınlar iki buçuk kat daha risk altında
NEET gençlerde toplumsal cinsiyet farkı keskin:
-
Kadınların NEET olma ihtimali erkeklerden 2,5 kat daha yüksek.
-
Kadınlar için ana neden: bakım yükü
-
Erkekler için ana neden: iş bulamamak
Bu bulgular, genç kadınların ekonomik hayata katılımının hâlâ yapısal engellerle karşı karşıya olduğunu gösteriyor.
“Tanıdık olmadan iş bulunmaz” algısı yayılıyor
Gençler, iş bulmak için hâlâ eğitimin önemli olduğuna inanıyor — ama sistem onlara başka bir şey söylüyor.
-
%50,9 → iyi eğitim gerekli
-
%38,8 → beceri gerekli
-
%45,2 → “Tanıdık olmadan iyi iş bulunmaz”
Meritokrasi inancının yerini, ağ temelli işe alım algısı alıyor.
Gençlerin üçte ikisi umutsuz
Çalışmayan gençlerin %65’i aktif olarak iş aramayı bıraktığını söylüyor.
Gençlerin %82’si, iş bulmanın zor hatta imkânsız olduğuna inanıyor.
Gelecek planı: Türkiye’den gitmek
Göç motivasyonları çok boyutlu:
| Gitme nedeni | Oran |
|---|---|
| Daha iyi iş olanakları | %67,8 |
| Ülkenin kötüye gittiğine inanma | %28,9 |
| Kişisel özgürlük isteği | %22,5 |
İşsiz gençlerde “kesinlikle gitmek istiyorum” diyenlerin oranı %13,1 ile en yüksek grup.
Gelirsizlik, umutsuzluk ve sağlık sorunları
Gençlerin:
-
%36,6’sı sürekli yorgun
-
%33,5’i uykusuzluk yaşıyor
-
%29,2’si mutsuz ve kaygılı
En çarpıcı veri ise şu:
Gençlerin %67,9’u “Hayatımın kontrolü bende değil” diyor.
Bu tablo, meselenin birkaç CV eğitimi ya da kısa süreli staj programıyla çözülemeyeceğini gösteriyor.
Kaynak: Özancan Özdemir / T24
