Fonlarda Reform Şart: Şimşek’ten Sert Mesaj — “Manipülasyonla Mücadelenin Dozunu Artıracağız”

Borsa İstanbul’da son haftalarda serbest fonlar üzerinden yapılan manipülatif fiyatlamalar ekonomi yönetiminin gündemine oturdu. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, “Bazı fonlar üzerinden manipülasyon yapıldığını biliyoruz. Cezaları ağırlaştıracağız, düzenlemeleri güçlendireceğiz.” diyerek reform hazırlığını duyurdu. Ekonomist Remzi Özdemir ise mevcut yapının yatırımcıyı korumadığını ve serbest fon sisteminin köklü biçimde değişmesi gerektiğini savunuyor.

---

Manipülatif fiyat hareketleri SPK’nın radarında

Borsa İstanbul’da serbest fonların bazı hisselerde agresif fiyat hareketleri yaratması, SPK Başkanı ve Hazine Bakanı Mehmet Şimşek’in dikkatini çekti.

• Kapalı statüde kurulan fonların sonradan halka açılıp fiyat şişirmesi

• Fon kurucularının kendi şirket hisselerinde yoğun pozisyon alması

• Sosyal medya üzerinden “yüksek kazanç” algısıyla küçük yatırımcı çekilmesi

şikâyetlerde en çok öne çıkan başlıklar.

Şimşek’in mesajı net:

“Manipülasyonla mücadelede cezaları artıracağız. Düzenleme eksikliklerini gidereceğiz.”

---

Serbest fonlar finansal sistemde gerekli ama kontrolsüz

Serbest fonların normalde finansal sistemdeki rolü önemlidir:

• Risk transferi sağlar

• Fiyat keşfi yaratır

• Portföy çeşitlendirmesi sunar

Ancak mevcut uygulamada “fon → hisse → manipülasyon → halka açılınca satış” döngüsü oluşuyor.

Ekonomist Remzi Özdemir, yatırımcıyı koruyacak 8 maddelik reform özetini şöyle sıralıyor:

---

📌 1) Kapalı fonların sonradan halka açılması yasaklanmalı

Bugün kullanılan spekülatif model:

Kapalıyken değer şişirme → halka açıldıktan sonra satış.

Bu mekanizmanın tamamen yasaklanması öneriliyor.

---

📌 2) Fonların kendi grubunun hisselerine yatırımına üst sınır

Fon kurucusuna veya hâkim ortağa ait şirket hisseleri için:

En fazla %5 yatırım sınırı getirilmeli.

Mantık: çıkar çatışmasının engellenmesi.

---

📌 3) Düzenlemenin odağı: Şeffaflık ve çıkar ilişkisi

Fonların farklı varlık sınıfına yatırım yapması sorun değil.
Sorun: Kurucunun şirket hissesinde yoğun pozisyon alınması.

Bu nedenle düzenleme, ilişkili taraf işlemleri ve şeffaflık üzerine odaklanmalı.

---

📌 4) Fon büyüklüğü ile şirket sermayesi arasında zorunlu bağ

Büyük fon yöneten şirketlerin:

• Yeterli öz sermaye bulundurması

• Yatırımcı çıkış riskini karşılayacak teminat sunması

zorunlu olmalı.

---

📌 5) Şüpheli işlemler derhal durdurulmalı, fon tasfiye edilebilmeli

SPK’nın gecikmesi “görev ihmali” sayılmalı.

Manipülasyon şüphesi = işlem durdurma + cezai yaptırım.

---

📌 6) Nitelikli yatırımcı tanımı yeniden yapılmalı

Mevcut sınır: 20.000 dolar

Öneri:

En az 100.000 dolar + finansal okuryazarlık kriteri

Yani sadece parası olan değil, riski bilen yatırımcı giriş yapabilmeli.

---

📌 7) Serbest fonlar için ayrı bir tebliğ şart

Bugün mevzuat parçalı.
Sonuç: manipülasyon için açık kapı.

---

📌 8) Sosyal medya reklamları yasaklanmalı

Yüksek riskli fonların TikTok/Reels videosu ile pazarlanması kabul edilemez.

Bu fonlara sadece bilinçli yatırımcı erişebilir.

---

Şimşek: “Manipülasyonla mücadelenin dozunu artıracağız”

Sermaye Piyasaları Kongresi’nde konuşan Şimşek:

“Özellikle bazı fonlar üzerinden manipülasyon yapıldığını biliyoruz. Cezaları ağırlaştıracağız. Manipülasyonla mücadelenin dozunu, kayıt dışı mücadeleden öteye taşıyacağız.”

• Ürün çeşitliliği artırılacak

• Dijitalleşme desteklenecek

• Düzenleyici çerçeve güçlendirilecek

dedi.

Bu açıklama, serbest fonlara yönelik reform sürecinin başladığının işareti olarak görülüyor.

---

Sonuç: Kural olmazsa güven olmaz

Remzi Özdemir’in değerlendirmesi:

“Piyasa kurallar varsa adildir. Kuralsızlık adaleti öldürür.”

Serbest fon reformu:

• Şeffaflık

• Çıkar çatışmasının engellenmesi

• Sermaye yeterliliği

• Yatırımcı koruması

temelleri üzerine kurulmak zorunda.