Çin’den Trump’a : “Tarife Savaşı İstemiyoruz Ama Bundan da Korkmuyoruz”

Çin ile ABD arasındaki nadir toprak elementleri gerilimi sürüyor. Çin, ihracat kontrollerinin meşru olduğunu savunurken, ABD Başkanı Donald Trump’tan Çin’e yönelik sert tarife tehditleri gelmeye devam ediyor.

Çin Ticaret Bakanlığı, yaptığı açıklamada, nadir toprak elementleri içinde yer alan ağır ve orta-ağır metallerin askeri uygulamalarda kullanıldığını hatırlatarak, bu ürünlerin ihracatına yönelik kontrollerin yasalara ve düzenlemelere uygun, meşru bir adım olduğunu bildirdi. Açıklamada, küresel istikrarsızlık, zaman zaman ortaya çıkan silahlı çatışmalar ve silahların yayılmasının önlenmesi gibi uluslararası yükümlülüklere işaret edilerek, Çin’in bu doğrultuda sorumlu bir ülke olarak hareket ettiği vurgulandı.

Bakanlık, alınan tedbirlerin bir “ihracat yasağı” değil, “ihracat kontrolü” olduğunu özellikle belirtti. Sivil amaçlı talepler için ise onay süreçlerinde gerekli kolaylığın sağlanacağı ifade edildi.

Trump’ın bu kontrolleri eleştirmesi ise Pekin tarafından “çifte standart” olarak nitelendirildi. Çin tarafı, ABD’nin uzun süredir “ulusal güvenlik” gerekçesini genelleştirerek ihracat kontrollerini istismar ettiğini ve özellikle çipler ile yarı iletken ürünlere yönelik kısıtlamaların sınır aşırı yargı yetkisiyle uygulandığını belirtti. Açıklamada, ABD’nin ihracat kontrol listesinde 3 binden fazla ürün bulunduğuna, buna karşın Çin’in listesinin 900’ün biraz üzerinde olduğuna dikkat çekilerek, Washington’un uygulamalarının küresel tedarik zincirini zedelediği ve uluslararası ticari düzeni olumsuz etkilediği ifade edildi.

“Tarife savaşı istemiyoruz ama bundan da korkmuyoruz”

ABD Başkanı Trump’ın Çin’in mevcut tutumunu sürdürmesi halinde ülkeye yüzde 100 ek gümrük tarifesi uygulanacağı ve tüm kritik yazılımların ihracatının durdurulacağı yönündeki açıklamasına da yanıt veren Pekin yönetimi, “Çin’i sürekli yüksek tarifelerle tehdit etmek doğru bir yaklaşım değil. Tarife savaşı istemiyoruz ama bundan da korkmuyoruz.” ifadelerini kullandı.

Açıklamada ayrıca, Madrid’de eylül ayında gerçekleştirilen tarife müzakerelerinden bu yana geçen 20 günlük süreçte ABD’nin çok sayıda kısıtlayıcı önlemi devreye soktuğu belirtildi. Bu süreçte Çinli şirketlerin ihracat kontrol listesine eklendiği, şirketlere yeni denetim yükümlülükleri getirildiği ve Çin’in denizcilik, lojistik ve gemi inşa sektörlerine yönelik soruşturmalar başlatıldığı kaydedildi.

Kritik hamle: Teknoloji ihracatına kontrol

Çin Ticaret Bakanlığı, 9 Eylül’de nadir toprak elementleri ve üretim teknolojilerinin ihracatına yönelik yeni kontrol önlemleri açıkladı. Bu kapsamda, nadir toprak elementlerinin çıkarılması, işlenmesi, mıknatıs üretimi ve geri dönüşümüyle ilgili teknolojilerin ihracatına sınırlamalar getirilirken, bu tesislerdeki bakım, tamir ve güncelleme gibi teknik destek süreçleri de ihracat iznine tabi tutuldu.

Ayrıca, Çin’de faaliyet gösteren yabancı şirketlerin, sivil ve askeri amaçlarla çift kullanımlı ürünlerin ihracatı için lisans alma zorunluluğu getirildi. Yeni düzenlemeler kapsamında batarya üretiminde kullanılan malzemeler ve süper sert metaller içeren bazı ürünler de kontrol listesine eklendi.

Bu adımlar, ABD ile Çin arasında devam eden ticaret müzakerelerinin sürdüğü ve APEC Zirvesi öncesinde iki liderin yüz yüze görüşmeye hazırlandığı bir dönemde geldi.

Çin, nadir toprak elementlerinde küresel lider

Çin, ABD’nin teknoloji sektörüne yönelik kısıtlamalarına karşılık, küresel arzın büyük kısmını karşıladığı nadir toprak elementlerinde ihracat kontrollerini sıkılaştırarak yanıt veriyor. ABD Jeolojik Araştırmalar Kurumu’na göre 2024 yılında dünya genelinde nadir toprak elementleri üretimi 390 bin tona ulaştı; bunun 270 bin tonu Çin’de üretildi.

Pekin yönetimi, geçmişte ABD’nin çip sektörüne yönelik kısıtlamalarına galyum, germanyum ve antimon ihracatını kısıtlayarak yanıt vermişti. Trump’ın göreve dönüşüyle birlikte başlayan yeni tarife dalgasına karşı ise tungsten, tellür, bizmut, molibden, indiyum gibi elementlerin ihracatı kontrol altına alındı. Nisandaki tarife artışına karşı ise Çin, samaryum, gadolinyum, terbiyum, disprosyum, lütesyum, skandiyum ve itriyum gibi yedi nadir toprak elementini de listeye dahil etti.

Trump: “Çin dünya piyasasını tıkıyor”

ABD Başkanı Donald Trump, sosyal medya üzerinden yaptığı açıklamada, Çin’in nadir toprak elementleri üretim sürecinin tüm aşamalarına ihracat kontrolü getirme niyetini dile getirdiğini belirtti. Bu durumun küresel sanayiye zarar vereceğini savunan Trump, Pekin yönetiminin tutumunu “sinsi” ve “düşmanca” olarak tanımlayarak, “Çin’in dünyayı esir almasına asla izin veremeyiz.” dedi.

Trump, bu adımlara karşılık olarak 1 Kasım’dan itibaren Çin’e yüzde 100 ek gümrük tarifesi uygulanacağını ve tüm kritik yazılımların ihracatının durdurulacağını duyurdu.