Para Hareketleri: Rezervlerde Artış, DİBS Girişleri ve Dolarizasyon Eğilimleri

Özet:

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) 26 Eylül haftasına ilişkin verileri, swap hariç net rezervlerde 3 milyar $ artış (altın fiyat etkisi hariç 0,5 milyar $) olduğunu ortaya koydu. Yurt dışı yerleşikler yaklaşık 416 milyon $ tutarında DİBS alımı yaparken, döviz tevdiat hesaplarında (DTH) 1,3 milyar $’lık çözülme yaşandı. KKM çıkışları devam ederken TL mevduatlar yükseldi, yabancı para kredilerde sınırlı gerileme görüldü.

Swap Hariç Net Rezervlerde 3 Milyar $’lık Artış

26 Eylül haftasında brüt rezervler 178,9 milyar $’dan 183 milyar $’a çıkarak 4,1 milyar $ arttı. Net rezervler de aynı dönemde 2,3 milyar $ artışla 72,7 milyar $’a yükseldi. Swap hariç net rezervler ise 3 milyar $ artışla 56 milyar $ oldu.

Altın fiyatlarının TCMB rezervlerine pozitif etkisi 2,5 milyar $ seviyesinde gerçekleşti. Bu etki hariç tutulduğunda, swap hariç net rezerv artışı 0,5 milyar $ olarak hesaplanıyor.

1 Ekim itibariyle ilk üç günlük veriler, swap hariç net rezervlerde yaklaşık 1,8 milyar $’lık ek artışa işaret ediyor. Ancak bu dönemde altın fiyat etkisinin 2,8 milyar $ olduğunu ve son altı haftada altın değerlemesinin rezervlere toplam 13,8 milyar $ katkı sağladığını not edelim.

Döviz Tevdiat Hesaplarında (DTH) Çözülme

• Parite etkisinden arındırılmış DTH, son üç haftada 5,5 milyar $’lık artışın ardından 26 Eylül haftasında 1,3 milyar $ geriledi.

• Gerileme, bireysellerin 838 milyon $, kurumsalların 501 milyon $ döviz satışından kaynaklandı.

• Sene başından bu yana döviz mevduatlarındaki toplam artış 16,2 milyar $ seviyesinde.

Kur Korumalı Mevduatta (KKM) Çözülme Devam Ediyor

• KKM hesapları haftalık 27,9 milyar TL (0,7 milyar $) azalışla 292,8 milyar TL’ye düştü.

• Ağustos 2023’teki zirveden bu yana KKM çözülmesi 3,1 trilyon TL’yi (129,8 milyar $) aştı.

• DTH + KKM’nin toplam mevduatlar içindeki payı %39,5’e gerilerken, bu oran Ağustos 2023’te %68,4 seviyesine kadar yükselmişti.

TL Mevduatlar Güçlü Artış Gösterdi

TL mevduatlar haftalık 223 milyar TL yükselerek yaklaşık 15,4 trilyon TL seviyesine çıktı.

Yabancı Para Krediler ve Kredi Büyümesi

• Yabancı para krediler haftalık 0,2 milyar $ azalış gösterdi.

• Mart 2024 sonundan bu yana %44 büyüyerek 194,4 milyar $ seviyesine ulaştı.

• 13 haftalık ortalama kredi büyümesi ticari kredilerde %20,4’ten %21,8’e, tüketici kredilerinde %40,5’ten %41,7’ye yükseldi.

Yabancıların DİBS ve Hisse Senedi İşlemleri

• Yurt dışı yerleşikler 416 milyon $’lık DİBS alımı yaptı; toplam stok 15,6 milyar $’a çıktı.

• Mayıs başından bu yana DİBS girişleri toplam 6,7 milyar $’ı aştı.

• Hisse senetlerinde 159 milyon $’lık net alış görüldü; stok değeri 33,8 milyar $ oldu.

• Hazine eurobondlarında ise yaklaşık 2,7 milyar $’lık giriş yaşandı; stok 81 milyar $’a yükseldi.

Fonlarda Dolarizasyon Oranı Geriliyor

• Para Piyasası Fonu (PPF) büyüklüğü 38 milyar TL artarak 1,2 trilyon TL’yi geçti.

• Serbest Şemsiye Fonu altındaki PPF büyüklüğü ise 40 milyar TL azalarak 1,1 trilyon TL’ye geriledi.

• Döviz fonlarının aktif büyüklüğü 1,8 milyar $ artışla 71,4 milyar $ oldu (2024 başında 25 milyar $ idi).

• Yatırım fonlarını da kapsayan dolarizasyon oranı %42,3’ten %42,2’ye geriledi. Bu oran 2024 başında %59 seviyesindeydi.