CHP’den “Topyekûn Gıda Seferberliği” Çağrısı: “Her yıl 18 milyon ton gıda çöpe gidiyor”

CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, dünya genelinde artan açlık riski ve Türkiye’deki gıda israfına dikkat çekerek “tarladan sofraya” tüm zincirde acil önlemler çağrısı yaptı. “Türkiye’nin mutlaka bir seferberliğe ihtiyacı var. Ürün kolay yetişmiyor” diyen Gürer, okullardan kamu kurumlarına, marketlerden restoranlara kadar herkesin sorumluluk alması gerektiğini vurguladı.

“1 milyara yakın insan açlık tehlikesiyle karşı karşıya; bizde ise israf sürüyor”

Tarım ve Orman Bakanlığı verilerine atıf yapan Gürer, dünya nüfusunun 8 milyara yaklaştığını ve 1 milyara yakın insanın açlık tehlikesiyle yüz yüze olduğunu hatırlatarak Türkiye’de derin yoksulluğa rağmen gıda israfının önüne geçilemediğini söyledi. Gürer, “Bakanlık verilerine göre yılda 18 milyon ton gıda çöpe gidiyor. Çöpün yaklaşık yarısı gıda. Bunun mutlaka önlenmesi gerekiyor” dedi.

“Okullarda, kamu kuruluşlarında, özel sektörde israfı önleyecek çalışmalar artırılmalı” çağrısı yapan Gürer, taşıma, raf, lokanta ve restoran gibi kritik aşamalarda israfın ciddi boyutlara ulaştığını belirtti: “Üretilen ürünün taşımada, market satışında, lokantada, restoranda çöpe dönüşmesini önleyecek adımlar, Türkiye’nin gıda arzındaki sorunlarını önemli ölçüde azaltır.”

“Gıda değerli ve kolay üretilmiyor; su fakiri bir ülkeyiz”

“Gıdamızı israf etmemeliyiz. Özellikle ekmeğin çöpe gitmesi kabul edilebilir bir durum değil” diyen Gürer, üretimin her aşamasının maliyetle ve emekle yürüdüğünü hatırlattı: “Su fakiri bir ülkeyiz. Su tüketimi, toprağın yönetimi, gübre, ilaç, tohum, lojistik, işçilik ve nakliye hepsi birer gider. Bir de elde edilen ürünün çöpe gitmesi var. Tarlada israf, sofrada israf, lüks yaşamda israf ile gıdada yaşanan sorunlar daha da artıyor.”

Gürer, 21 üründe ithalatçı konumda olunduğunu, bunun da yurt dışına döviz çıkışı anlamına geldiğini belirtti: “Tüketeceği kadar değil fazlasını alıp atık yapanların yanlışı her kesimi etkiliyor.”

“Türkiye’nin seferberliğe ihtiyacı var”

Gürer, “Ürünün çöpe gitmemesi, israfın önüne geçilmesi için Türkiye’nin mutlaka bir seferberliğe ihtiyacı var. Ürün kolay yetişmiyor” sözleriyle yaygın ve eşgüdümlü mücadele istedi:

• Hasat sonrası kayıplar: “Alım yapılmadığı dönemlerde binlerce ton ürün tarlada çöp oluyor.”

• Depolama ve nakliye: “Sağlıklı depolanmayan, yanlış taşınan ürünler yolda zayi oluyor.”

• Pazar ve raf yönetimi: “Bazı ürünler pazarda, bazıları süre içinde tüketilemediği için veya raf ömrü bittiği için çöpe gidiyor.”

• Toplu tüketim: “Lokanta, yemekhane ve evlerde tabakların yarısında kalan yemekler atığa dönüşüyor.”

“Başta üretilen ürün değer bulmalı. Üretenlerin refah seviyesi yükseltilmeli. Üretilen ürünün ya da tüketilen yemeğin çöpe gitmesini önleyecek politikalar mutlaka geliştirilmelidir” ifadelerini kullandı.

“Tarladan sofraya” israfla mücadele

İklim değişikliği ve tarımda yeni zararlılar nedeniyle ürün kayıplarının arttığını belirten Gürer, hasattan tüketime kadar her aşamada israfın büyüdüğünü söyledi. “Ayrıca toplu tüketim yerlerinde, restoranlarda, otellerde, evlerde pişirilmiş yemeğin de çöpe dönüştüğü bir süreç yaşanıyor” diyen Gürer, çözüm için üç başlık sıraladı:

1. Tüketeceğin kadar kullan: Planlı alışveriş ve porsiyon kontrolü.

2. Zararlılarla etkin mücadele: Tarladan depoya, depodan satış noktasına kadar kayıpları azaltan uygulamalar.

3. Sahiplenme ve koordinasyon: Ürünü koruyan, israfı engelleyen okul–kamu–özel sektör iş birliği.

Gürer, “Tarladan sofraya israfla mücadele, gıdada arz güvenliği açısından kritiktir. İktidar, tutarlı ve etkili bir planlamayla bu sürece müdahil olmalı. Bakanlık 18 milyon ton gıdanın çöpe gittiğini saptadığına göre, ortaya çıkan durumun boyutlarını da biliyor demektir” ifadelerini kullandı.

Politika ve saha için çağrı: Somut adımlar atılsın

Gürer’in mesajında, sistematik ve süreklilik arz eden bir programın gerekliliği öne çıkıyor. CHP’li vekil, şu alanlarda acil eylem çağrısında bulunuyor:

• Eğitim ve farkındalık: Okullarda israf karşıtı müfredat ve kampanyalar; kamu kurumlarında rehberler ve iç denetim.

• Tedarik zinciri verimliliği: Soğuk zincir, uygun depolama ve taşıma standartlarında yaygınlaşma; pazarlama ve stok yönetiminde raf ömrü odaklı planlama.

• Toplu tüketim protokolleri: Lokanta, yemekhane ve otellerde porsiyon–menü optimizasyonu; artan yemeğin güvenli bağışına imkân veren süreçlerin geliştirilmesi.

• Hane düzeyinde israfın önlenmesi: Planlı alışveriş, doğru saklama, son tüketim–tavsiye edilen tüketim tarihi ayrımı konusunda bilgilendirme.

• Üretici refahı ve fiyatlama: Üretimin değer bulması, ürün alım programları ve adil fiyat mekanizmalarıyla tarlada israfın azaltılması.

Gürer’in vurguladığı ortak payda açık: “Gıda değerli, kolay üretilmiyor.” Su kısıtı, girdi maliyetleri ve iklim riski altındaki bir ülkede, her adımın boşa gitmesi hem ekonomik hem sosyal bir kayıp.

“Tok, açın hâlinden anlamıyor” eleştirisi

Gürer, gelir adaletsizliği ve yoksulluk bağlamında da sert bir uyarı yaptı: “Bir yanda geçim sıkıntısı içinde kıvrananlar, bir yanda gıda israfından rahatsız olmayanlar var. Tok açın hâlinden anlamadığı bir sürece geldik.” CHP’li vekile göre, bu tablonun değişmesi yalnızca bireysel değil, kurumsal ve kamusal bir sorumluluk gerektiriyor.

Atilla Yeşilada & Güldem Atabay’ın günlük/haftalık strateji notları, BIST–FX–tahvil–emtia analizleri ve model portföy güncellemeleri için kurumsal abonelik: [email protected]
Not: Ücretli/kurumsal hizmettir. Yatırım tavsiyesi değildir.