Trump’ın Arabuluculuğunda Ateşkes Kırılgan da Olsa Sürüyor: İran’la Barış Görüşmeleri “Ümit Verici”

ABD Başkanı Donald Trump’ın arabuluculuğunda varılan İran-İsrail ateşkesi, tarafların hava saldırılarını sonlandırdıklarını açıklamasının ardından Çarşamba günü itibarıyla büyük ölçüde korunuyor. Ancak ateşkesin kalıcılığına dair soru işaretleri sürerken, ABD’nin Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff, İran ile yürütülen barış görüşmelerinin “ümit verici” olduğunu söyledi.

Fox News’e konuşan Witkoff, “Şu anda sadece doğrudan değil, arabulucular üzerinden de İran’la temas halindeyiz. Görüşmeler olumlu bir seyir izliyor. Amacımız İran’la kapsamlı bir barış anlaşmasına varmak ve bunu başaracağımıza inanıyorum,” dedi.

Trump’ın “Toptan İmha” Söylemine İstihbarat Şerhi

Trump, geçtiğimiz hafta sonu yaptığı açıklamada ABD bombardıman uçaklarının İran’ın nükleer tesislerini “tamamen yok ettiğini” iddia etmişti. Ancak ABD Savunma İstihbarat Ajansı’nın (DIA) ön raporuna göre, yeraltında konumlanan nükleer altyapının önemli bir kısmı zarar görmedi. Washington Post’un aktardığına göre bazı santrifüjler sağlam kaldı, sadece iki nükleer tesisin girişleri mühürlendi.

Beyaz Saray ise istihbarat raporunu “kesinlikle yanlış” olarak nitelendirdi. Ancak ABD’nin BM Güvenlik Konseyi’ne gönderdiği resmi açıklamada bile, İran’ın nükleer kapasitesinin “bozulduğu” ifade edilerek Trump’ın “tamamen yok edildi” sözleri yumuşatıldı.

Netanyahu ve Pezeşkiyan’dan Zafer İddiası

İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu, İran’a yönelik saldırıların “varoluşsal iki tehdidi” bertaraf ettiğini savunarak, “Nükleer yok oluş ve 20 bin balistik füze tehdidini ortadan kaldırdık,” dedi.

İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan ise savaşı “büyük bir zaferle” sonlandırdıklarını belirtti. İran’ın resmi haber ajansı IRNA, Pezeşkiyan’ın Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman’a, ABD ile farklılıkların çözülmesine hazır olduklarını ilettiğini bildirdi.

Ateşkes Sınavı: İlk İhlaller ve Karşılıklı Suçlamalar

Her iki ülke ateşkesi kabul ettiklerini duyurmakta saatlerce beklerken, karşılıklı ateşkes ihlali suçlamaları da hızla geldi. İran, İsrail’in ateşkesin başlamasından bir buçuk saat sonra dahi saldırılarını sürdürdüğünü belirtirken, Netanyahu’nun ofisi İran’ın radar tesisine yönelik bir misilleme saldırısı düzenlendiğini kabul etti. Ancak bu saldırının tam saatine dair net bir açıklama yapılmadı.

Trump, ateşkesin ardından taraflara sert uyarılarda bulundu. Özellikle İsrail’e yönelik eleştirileri dikkat çekiciydi: “İsrail’in sakinleşmesi gerek. Öyle uzun ve sert savaştılar ki artık ne yaptıklarını bilmiyorlar,” dedi.

İsrail Savunma Bakanı İsrael Katz, ABD’li mevkidaşı Pete Hegseth’e ateşkese sadık kalacaklarını söylediğini belirtti. Pezeşkiyan da İsrail saldırmadığı sürece İran’ın da ateşkesi sürdüreceğini kaydetti.

Savaşın Bedeli: Can Kayıpları ve Bölgesel Etkiler

İranlı yetkililere göre İsrail saldırılarında ülkede 610 kişi hayatını kaybetti, 4.746 kişi yaralandı. İran’ın misilleme saldırılarında ise İsrail’de 28 kişi yaşamını yitirdi. Bu, İran füzelerinin İsrail hava savunmasını ilk kez bu denli aştığı bir çatışma oldu.

İran ayrıca Mossad ile işbirliği yaptığı suçlamasıyla üç kişiyi idam ettiğini, İsrail bağlantılı 700 kişiyi tutukladığını açıkladı.

Diplomatik Hareketlilik ve Piyasalara Etki

Trump’ın ateşkesi, Ortadoğu’daki tansiyonun kısa vadeli düşüşüne neden oldu. İsrail ülke genelindeki güvenlik kısıtlamalarını kaldırırken, Ben Gurion Havalimanı yeniden faaliyete geçti. İran da hava sahasını açtı.

Trump’ın Netanyahu ile doğrudan görüştüğü, ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio ve özel temsilci Steve Witkoff’un da İranlı yetkililerle dolaylı temaslarda bulunduğu belirtildi.

Ateşkes haberiyle birlikte küresel piyasalar da olumlu tepki verdi. Petrol fiyatları hafif yükselirken, borsalarda risk iştahı arttı. Ancak bölge uzmanlarına göre, derin güvensizlik nedeniyle ateşkesin sürdürülebilirliği hala belirsiz.

Uzman Görüşü: “Barışa Giden Yol Zorlu”

İsrail Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir, çatışmanın “önemli bir safhasının” sona erdiğini, ancak İran’a karşı mücadelenin bitmediğini söyledi. Zamir, önümüzdeki dönemde odaklarının Gazze’deki İran destekli Hamas’a yöneleceğini ifade etti.

İran askeri komutanlığı ise ABD ve İsrail’i “ezici darbelerden ders çıkarmaya” çağırdı. Uzmanlara göre ateşkesin kalıcılığı büyük ölçüde önümüzdeki günlerdeki diplomatik temaslara bağlı olacak.

Kaynak: Reuters

Atilla Yeşilada ve Güldem Atabay tarafından kaleme alınan özel raporlarımıza abone olmak ister misiniz? Raporlarımız kurumsal müşterilere yöneliktir. Abonelik ücretlidir. Koşulları öğrenmek için bize e-mail atın: [email protected]