Yastık altı altın stoğu dudak uçuklatacak

DÜNYA Gazetesi yazarı Erkin Işık büyük bir çabayla vatandaşın yastık altında tuttuğu altın miktarını hesapladı.  Resmi hesaplara göre, vatandaş kredi borçlusu, ama altın da servet hesabına katıldığında. manzara 90 derece değişiyor. Bir de vatandaşın toprak, arsa ve   apartmanlarda tuttuğu serveti hesaplayabilsek?  Neyse, Erkin Işık’ın dudak uçuklatan hesabı şöyle:

Altın yatırım stokunun hesaplanması

Altın yatırımlarının toplam boyutuyla ilgili yayınlanan res­mi bir veri bulunmamakla bir­likte, dış ticaret ve yurt içi üre­tim verileri kullanılarak tahmi­ni bir rakama ulaşılabilmektedir. Bu hesaplama için TÜİK’in aylık olarak yayınladığı dolar bazında­ki altın ithalat/ihracat (işlenmiş ve işlenmemiş) rakamları ile ay­lık ortalama altın fiyatlarını kul­lanarak ton bazında altın verileri hesaplanmaktadır. Buradan he­saplanan net altın ithalat mikta­rına, aylık bazda yayınlanan yurt içi altın üretimi de eklenmiştir.

Bu yöntemle 1984 yılından iti­baren yapılan hesaplamaya göre, yurt içindeki toplam altın stoku 2024 sonunda 4,119 ton (349 milyar do­lar) seviyesindedir. Bu ta­rihten önce de yurt içinde belirli bir miktar altın sto­ku olduğu göz önüne alındı­ğında, gerçek tutarın bunun biraz daha üzerinde olduğu tahmin edilmektedir. Ayrıca kayıt dışı altın ticareti doğal olarak bu hesaplamanın dışında kalmaktadır.

2022 yılında 257 ton olan al­tın stokundaki artış, 2023 yılın­da 361 tona yükselmiştir. Sonra­sında, TL faizlerindeki artışın et­kisiyle ters dolarizasyon eğilimi güçlenmiş ve altın yatırımlarına olan ilgi azalmıştır. Bu doğrultu­da, altın stokundaki artış 2024 yılında 176 tona gerilemiştir.

Yastık altı altın stoku artıyor

Hesaplanan altın stokunun ta­mamı kayıt dışı değildir. 2019 yı­lından sonra, uygulanan ekonomi politikalarının etkisiyle bankalar­daki değerli maden hesaplarında belirgin bir artış yaşanmış ve bu hesaplar Şubat 2021’de 667 tona ulaşmıştır. Ancak sonrasında bu hesaplar azalmış ve 2024 sonun­da 495 ton seviyesine gerilemiştir.

Altın stokunun bir kısmı da ka­munun sahipliğindedir. TCM­B’nin döviz rezervlerindeki altın miktarı geçen yıl 15 ton azalarak 542 tona düşmüştür. Buna karşı­lık, Hazine’nin altın rezervi 11 ton artarak 61 tona yükselmiştir. Böy­lece kamunun toplam altın rezer­vi, 2024 yılında 4 tonluk sınırlı bir düşüşle 603 tona gerilemiştir.

Kamu ve bankaların sahipli­ğinde bulunan altın rezervi dışın­da kalan kısım ise kayıt dışı altın stokunu yansıtmaktadır. Bu doğ­rultuda, yastık altı altın stokunun geçen yıl 144 ton artışla 3,021 to­na yükseldiği hesaplanmaktadır. Bu, mevcut durumda yaklaşık 255 milyar dolarlık bir kayıt dışı yatı­rım anlamına gelmektedir.

Faize rağmen altına ilgi sürüyor

2022 yılındaki 198 tonluk ve 2023 yılındaki 361 tonluk artışlar­la karşılaştırıldığında, altına yöne­lik yatırım ilgisinin önceki yıllara göre azaldığı görülmektedir. An­cak özellikle son aylarda kayıt dışı altın yatırımlarının artmaya baş­ladığı gözlemlenmektedir.

TL faiz seviyeleri hâlen cazip olmakla birlikte, önümüzdeki dö­nemde kademeli faiz indirimleri olacağı dikkate alınırsa, altın yatı­rımlarının yeniden artması muh­temeldir. Bu durum, TCMB’nin yatırımcıların dolarizasyon eği­limleriyle birlikte takip etmesi gereken önemli bir alan olacaktır.