İklim Yasası TBMM’de Kabul Edildi: Dönüm Noktası mı, Rant Yasası mı?

AKP tarafından hazırlanan ve TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilen İklim Kanunu, 39 temel kavram tanımı ile Türkiye’nin iklim politikaları açısından yeni bir çerçeve sunuyor. Ancak muhalefet partileri, yasa teklifinin arkasında çevreyi değil şirketleri koruma mantığı olduğunu savunuyor. Yasa, “iklim adaleti”, “net sıfır emisyon”, “emisyon ticaret sistemi (ETS)”, “karbon kredisi” ve “gönüllü karbon piyasaları” gibi kavramları ilk kez mevzuata dahil ediyor.

İklim Değişikliği Başkanlığı Yetkilerle Donatılıyor

Yeni yasayla kurulan İklim Değişikliği Başkanlığı, kamu ve özel sektörden bilgi-belge toplama yetkisiyle donatıldı. Başkanlık, sera gazı emisyonlarının izlenmesi, iklim politikalarının koordinasyonu, karbon fiyatlamasına dayalı mekanizmaların geliştirilmesi gibi stratejik görevleri üstlenecek. Kurum, aynı zamanda Ulusal Coğrafi Bilgi Platformu’nu aktif kullanarak çevresel verileri analiz edecek.

Sınırda Karbon Mekanizması Geliyor

Yasa, ithal ürünlerdeki gömülü karbon emisyonlarını dikkate alan bir Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (SKDM) kurulmasını da öngörüyor. SKDM’nin kapsamı ve uygulama esasları Ticaret Bakanlığı tarafından ilgili bakanlıklarla birlikte belirlenecek.

Sanayiye Ağır Cezalar, Vatandaşa Değil

Ozon tabakasına zarar veren maddeleri ithal eden ya da kullananlara 2,5 milyon TL’ye kadar ceza kesilecek. Etiketleme hükümlerine uymayan firmalara da 120 bin TL’ye varan para cezaları uygulanacak. Ancak yasa, bireylere değil sadece sanayi kuruluşlarına yönelik yaptırımlar içeriyor.

Muhalefet: “Bu Yasayı Meclis Değil, CEO’lar Yazdı”

CHP Grup Başkanvekili Ali Mahir Başarır, yasayı “halkı değil sermayeyi koruyan bir metin” olarak nitelendirdi. Başarır, “86 milyon sıkıntı çekerken, rantı beş şirket yiyor” ifadeleriyle teklifin sermaye çevreleri tarafından şekillendirildiğini iddia etti.

CHP’li İlhami Özcan Aygun ise, karbon piyasası kurarak para kazanmayı hedefleyen bir yaklaşımın benimsendiğini söyledi: “Doğayı korumak değil, karbon ticaretinden kâr elde etmek amaçlanıyor.”

Yeniyol Hatay Milletvekili Necmettin Çalışkan da, yasanın “emperyalist dayatmalarla” yazıldığını, çiftçi ve yerli üreticiyi daha da zor duruma düşüreceğini savundu.

“Piyasa Var, Halk Yok” Eleştirisi

CHP Trabzon Milletvekili Sibel Suiçmez, TBMM İklim Komisyonu’nun 860 sayfalık raporunun ve CHP’nin 28 somut önerisinin yok sayıldığını hatırlattı. Mersin Milletvekili Gülcan Kış ise “Adil geçiş kâğıt üzerinde var ama sahada yok” diyerek tarım ve halk sağlığının korunmadığını savundu.

İYİ Parti’den Şenol Sunat ise karbon dengeleme sistemini eleştirerek, “Batman’da verilen zararı İstanbul’da telafi etmek ne kadar adil?” sorusunu yöneltti. Sürecin şeffaf yürütülmediğini, çifte sayım riskinin sistemin güvenilirliğini zedelediğini belirtti.

Bakanlıktan “Yanlış Bilgi” Uyarısı ve Sekiz Maddelik Açıklama

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, sosyal medyada dolaşan “karbon vergisi geliyor”, “bireylerin hakları kısıtlanıyor” gibi iddiaların gerçeği yansıtmadığını belirtti. Bakanlık şu noktaların altını çizdi:

• Karbon ayak izi düzenlemeleri bireyleri değil, üretim yapan kurumları kapsıyor.

• Karbon vergisi değil, sadece sanayi için ETS sistemi uygulanacak.

• Tarım ve hayvancılık faaliyetlerine sınırlama getirilmiyor.

• Yapay et dayatması ya da hayvancılık yasağı söz konusu değil.

• Bireysel mülkiyet haklarına müdahale yok.

• Fosil yakıtlar yasaklanmıyor; sadece temiz enerji teşvik ediliyor.

• “İklim değişikliği yoktur” demek suç olmayacak.

• Yalnızca sanayiye yönelik idari yaptırımlar öngörülüyor.

Bakanlık, kamuoyunun resmi kaynaklardan bilgi alması gerektiğini vurguladı.

Atilla Yeşilada ve Güldem Atabay tarafından kaleme alınan özel raporlarımıza abone olmak ister misiniz? Raporlarımız kurumsal müşterilere yöneliktir. Abonelik ücretlidir. Koşulları öğrenmek için bize e-mail atın: [email protected]