Trump–Xi Zirvesi’nde Dengeler Yeniden Kuruldu, Sırada Çin-AB Var

Scott Bessent: “Çin nadir elementlerde büyük hata yaptı, ABD iki yıl içinde alternatif kaynaklar bulacak”

ABD Hazine Bakanı Scott Bessent, Güney Kore’de yapılan Trump–Xi Zirvesi’nin ardından yaptığı açıklamada, Çin’in nadir element ihracatına getirdiği kısıtlamaların “büyük bir stratejik hata” olduğunu söyledi.

Bessent’e göre, Çin’in bu adımı hem küresel tepkilere yol açtı hem de ABD’nin kritik madenlerde kendi arz güvenliğini hızla güçlendirmesini tetikledi.

“Çin artık bu silahı kullanamaz, çünkü bizim dengeleyici önlemlerimiz devrede,” diyen Bessent, Çin’in ABD üzerindeki nadir element baskısının en fazla 12–24 ay süreceğini belirtti.

“Silahı masaya koymak bir şeydir, tetiğe basmak başka bir şey,” ifadeleriyle Pekin’in yaptığı hamlenin ters tepeceğini vurguladı.

Ticaret ateşkesi nadir element krizine rağmen korundu

Donald Trump ile Xi Jinping, 2019’dan bu yana ilk kez Güney Kore’nin Gimhae Hava Üssü’nde yüz yüze bir araya geldi. Zirve, iki liderin karşılıklı olarak uyguladığı olağanüstü gümrük vergilerinden altı ay sonra geldi.

Geçen ay Çin’in, ABD’nin yüksek teknoloji ihracat kısıtlamalarına karşılık olarak nadir elementlere yönelik kapsamlı ihracat kontrolleri getirmesi, bu ateşkesi tehdit etmişti.

Bessent, zirveden önce Malezya’da Çin Başbakan Yardımcısı He Lifeng ile yaptığı görüşmelerin anlaşmayı kurtardığını belirtti. “Taraflar, mevcut koşullar altında bir dengeye ulaşıldığı konusunda mutabık kaldı. Bu denge önümüzdeki 12 ay boyunca korunacak,” dedi.

“Xi işbirliğine açık, Trump istikrara odaklıydı”

Bessent, Trump ve Xi’nin görüşmesinde iki liderin “karşılıklı saygı” çerçevesinde hareket ettiğini söyledi. Xi’nin, ABD Başkanı ile işbirliği alanları bulma isteğini açıkça ortaya koyduğunu belirtti.

“Her iki lider de ilişkileri ileri taşımaya odaklanmıştı. İki ülke arasındaki istikrarın hem kendi ekonomileri hem de küresel ekonomi için ne kadar önemli olduğunu biliyorlardı,” dedi.

Görüşmede, Trump’ın Pekin’e olası ziyareti sırasında yaşanan samimi diyalog da dikkat çekti. “Trump, ‘Yıl başında gelmemi istiyorsunuz sanırım’ dediğinde, Xi gülerek, ‘Ocak ve Şubat çok soğuk, Nisan’da gelin’ diye yanıt verdi,” diye aktardı.

Bir yıllık anlaşma: TikTok, soya fasulyesi, fentanil ve nadir elementler

Yeni anlaşmaya göre, Çin nadir element rejiminin uygulanmasını bir yıl ertelemeyi ve büyük miktarda ABD soya fasulyesi alımı yapmayı kabul etti. Ayrıca Amerikalı yatırımcıların TikTok’un ABD operasyonlarında kontrol hissesi almasına da onay verildi.

Bessent, TikTok sürecine ilişkin, “İzinler tamamlandı, işlem çok yakında gerçekleşecek,” dedi.

Washington ise buna karşılık, binlerce Çinli şirketi ticari kara listeye alacak önlemleri erteledi. Ayrıca Trump, Xi’nin fentanil üretiminde kullanılan kimyasallara yönelik denetim sözü vermesi üzerine, bu alandaki gümrük vergilerini %20’den %10’a indirdi.

“Fentanil konusu Busan’daki görüşmelerin büyük bölümünü oluşturdu. Bu, Başkan için, yönetim için ve Amerikalılar için son derece önemli bir mesele,” dedi Bessent.

“Çin ihracatını Avrupa’ya kaydırıyor”

Bessent, ABD’nin ticaret duvarı inşa etmesinin ardından Çin’in aşırı üretim kapasitesinin yön değiştirdiğini söyledi. “Küresel Güney bu ihracatı absorbe edemez. Şimdi mallar Avrupa Birliği’ne, İngiltere’ye, Avustralya’ya, Kanada’ya ve Japonya’ya gidiyor,” dedi.

ABD Hazine Bakanı’na göre, birçok ülke artık Çin’e karşı kendi tarifelerini devreye sokmaya hazırlanıyor:
“Biz bir standart oluşturduk. ABD’nin açtığı bu yolun başkaları tarafından izlenmesi sürpriz olmaz. ABD’nin Çin’le ticaret açığı bu yıl %25 azaldı; Çin imalat sanayisi ise yedi aydır küçülüyor. Belki de Çin gerekli reform kararını kendisi alacak.”

Trump’ın Asya turu: “ABD hâlâ küresel lider”

Bessent, Trump’ın Asya ziyaretinin ardından elde ettiği ticari başarıların “ABD’nin küresel liderlik konumunu pekiştirdiğini” savundu.

“ABD, dünyanın en güçlü ordusuna, en sağlam ekonomisine ve doların rezerv para olduğu bir finans merkezine sahip. Aynı zamanda teknoloji ve inovasyonda da lider konumda,” diyen Bessent, “Başkan Trump bu avantajları sağlamlaştırıyor ve genişletiyor. Çin bunu çok iyi biliyor,” ifadelerini kullandı.

AB, Çin’e ‘doğal kaynak takası’ tarifesini tartışıyor

Trump–Xi zirvesinin hemen ardından Avrupa Birliği, Çin’in nadir element ihracat kontrollerine karşı ‘mal karşılığı hammadde’ (in-kind tariff) uygulamasını tartışmaya başladı.

Söz konusu düzenleme, Çin’den belirli malları ithal eden firmaların AB’nin stratejik hammadde stoklarına belirli miktarda katkı yapmasını zorunlu kılacak.

AB Komisyonu ayrıca, Çin’in bağımlı olduğu sektörlerde hedefli ihracat kısıtlamaları getirme seçeneğini de değerlendiriyor. Ancak Almanya başta olmak üzere bazı ülkeler, ticaret savaşının tırmanmasından çekindikleri için misillemeye temkinli yaklaşıyor.

Çin’in Nisan’dan bu yana, elektrikli araç bataryalarından savunma sanayine kadar birçok alanda kullanılan nadir toprak mıknatıslarının sevkiyatını kısmaya başlaması, Avrupa sanayisi için ciddi bir tehdit oluşturuyor.

Trump ile Xi’nin anlaşması, Çin’in yeni ihracat kısıtlamalarını duraklatması sayesinde AB’deki tansiyonu bir ölçüde düşürdü. Brüksel, Çinli yetkililerle bu hafta yapılacak görüşmede daha istikrarlı bir tedarik sistemi için uzun vadeli izin mekanizması arayışında olacak.

Sonuç: Kırılgan denge, ama diyalog yeniden başladı

Bessent’e göre, ABD ile Çin arasında imzalanacak anlaşma önümüzdeki hafta içinde resmiyet kazanacak. “Elbette bazı pürüzler olacak, ancak artık iletişim kanallarımız çok daha açık,” dedi.

Atilla Yeşilada ve Güldem Atabay tarafından kaleme alınan özel raporlarımıza abone olmak ister misiniz? Raporlarımız kurumsal müşterilere yöneliktir. Abonelik ücretlidir. Koşulları öğrenmek için bize e-mail atın: [email protected]