Kakao Piyasasında Ters Rüzgar; Fiyatlar Yıl Sonu Talebi Öncesi Düştü!

Kakao fiyatlarındaki düşüş ivme kazanıyor. Ocak ayında başlayan gerileme, 2025 yılı başından bu yana %45’e ulaşarak piyasalardaki dengesizliği artırdı.

Öne çıkanlar:

• 45% = Ocak 2025’ten bu yana kakao fiyatlarındaki düşüş
• 5.000 ABD doları = Kakao fiyatının ton başına mevcut seviyesi
• 60% = Fildişi Sahili ve Gana’nın küresel kakao üretimindeki payı

“İki yıllık gerginliğin ardından mevcut düzeltme, kakao fiyatlarını daha makul seviyelere geri getiriyor. Ancak normalleşmeden söz etmek yanıltıcı olur: sektör, yapısal kısıtlar ve çekirdek üretiminin son derece yüksek coğrafi yoğunlaşması nedeniyle kırılganlığını koruyor.” Simon Lacoume, Sektör Ekonomisti

Rekordan Dengeye: Kakao Fiyatlarında Geri Çekilme

2024 yılının sonunda ton başına yaklaşık 12.000 ABD dolarına kadar yükselen kakao fiyatları, bugün 5.000 ABD doları/ton seviyelerine gerileyerek bir yıl içinde %50’nin üzerinde düşüş kaydetti. Bu sert geri çekilmenin arkasında iki temel unsur öne çıkıyor: Fildişi Sahili’nde olumlu seyreden hasat beklentileri ve 2024 yılında fiyat artışını körükleyen spekülatif hareketlerin sona ermesi. Ancak yaşanan bu düşüşe rağmen fiyatlar, 2012–2022 dönemine ait 2.525 ABD doları/tonluk ortalamanın hala iki katı seviyesinde bulunuyor.

Arz cephesinde kırılganlık devam ediyor

El Niño etkisinin ve swollen shoot virüsünün[1]  etkileri azalmış olsa da, arz açığı devam ediyor ve 2024 yılında yaşanan sorunlar büyük ölçüde sürüyor. Kakao plantasyonları yaşlanıyor, yatırımlar yetersiz kalıyor ve üretim coğrafi olarak yüksek derecede yoğunlaşmış durumda. Fildişi Sahili ve Gana, birlikte küresel kakao üretiminin yaklaşık %60’ını karşılıyor. Batı Afrika’nın diğer ülkeleri de eklendiğinde bu oran %70’e kadar çıkıyor. Bu nedenle kakao sektörü, bu bölgeden kaynaklanabilecek herhangi bir arz aksamasına karşı son derece kırılgan bir yapı sergiliyor.

Tüketim cephesinde güçlü seyir

Çikolata tüketimi, Asya pazarları ve premium segmentlerin etkisiyle büyümeye devam ediyor. Etik, organik ve düşü

 

k şekerli çikolatalar ile sertifikali kakao (Fairtrade, Rainforest Alliance) ürünleri hızla yaygınlaşıyor. Aynı zamanda Fildişi Sahili ve Gana gibi üretici ülkeler, daha fazla katma değer yaratmak amacıyla yerel ögütme (grinding) kapasitesinin payını artırmayı hedefliyor.

Tedarik Zincirinde Sürdürülebilir Dönüşüm

Batı Afrika baskın konumunu korurken, Latin Amerika, özellikle Ekvador, 2027 yılına kadar Gana’yı geride bırakmayı ve yıllık 650 bin ton kakao üretimine ulaşmayi hedefliyor. Avrupa Birliği tarafından zorunlu hale getirilen izlenebilirlik uygulamaları ile Gana ve Fildişi Sahili hükümetlerinin hayata geçirdigi İnsan Onuruna Yakışır Gelir İçin Referans Fiyat (PRRD) mekanizması Gana’da üretici için asgari fiyatı (tarla çıkıs fiyatı) 3.408 ABD doları/ton, Fildişi Sahili’nde[2]  ise 2.650 ABD doları/ton olarak belirleyerek ayni anda sürdürülebilir ve şeffaf bir tedarik zinciri üzerindeki baskıyı artırıyor.