IMF: Trump’ın Ticaret Savaşı, Gelişen Piyasalar İçin Covid’den Daha Büyük Bir Tehdit

Gopinath: Merkez bankaları bu kez çok daha zor bir sınavla karşı karşıya

Uluslararası Para Fonu (IMF) Başkan Yardımcısı Gita Gopinath, ABD Başkanı Donald Trump’ın yeniden başlattığı ticaret savaşının, gelişen piyasa ekonomileri açısından Covid-19 pandemisinden bile daha büyük bir sınav olduğunu söyledi.

Financial Times’a konuşan Gopinath, gelişmekte olan ülkelerin merkez bankalarının, belirsiz gümrük tarifeleri ve küresel piyasalar üzerindeki etkileri nedeniyle para politikasında hareket alanlarının ciddi şekilde daraldığını ifade etti.

“Pandeminin başında tüm merkez bankaları aynı yönde ilerliyordu; çok hızlı biçimde parasal genişlemeye gittiler. Ancak bu kez yaşanan şokun etkisi ülkeden ülkeye değişiyor,” diyen Gopinath, “Bu nedenle gelişen piyasalar için zorluk bu sefer çok daha büyük,” yorumunda bulundu.

Fed faiz indirimi konusunda temkinli, gelişen piyasalar talep şokuyla karşı karşıya

ABD Merkez Bankası (Fed) yetkilileri, gümrük tarifelerinin enflasyonu artırabileceği endişesiyle faiz indirimine sıcak bakmıyor. Buna karşın, gelişen piyasalar açısından tablo farklı: ABD’nin ithalat kısıtlamaları bu ülkelerde doğrudan talep daralmasına yol açıyor.

Gopinath, “Bu durum gelişen piyasalar için daha çok bir talep şoku anlamına geliyor. Hem büyüme hem enflasyon aşağı çekiliyor,” değerlendirmesinde bulundu.

Pandemide merkez bankaları faiz indirimi ya da varlık alım programlarıyla ekonomileri desteklerken, bu kez politika tepkileri çok daha bölgesel ve farklılık gösteriyor. Gopinath’a göre bu ayrışma, gelişen piyasaları küresel finansal koşullardaki sıkılaşmalara karşı daha kırılgan hale getiriyor.

Gelişen piyasa varlıklarında toparlanma: Ancak kırılganlık sürüyor

Trump’ın 2 Nisan’daki “karşılıklı tarifeler” açıklamasından bu yana geçen iki ayda, gelişen piyasa varlıkları önemli ölçüde toparlandı. Çin hariç MSCI gelişen piyasalar endeksi yaklaşık %20 yükselirken, Meksika pesosu, Güney Kore wonu ve Güney Afrika randı dolar karşısında %5’in üzerinde değer kazandı.

Ancak OECD bu hafta yayımladığı Ekonomik Görünüm Raporu’nda, gelişen piyasa ülkelerinde sermaye akışlarının yön değiştirme riskine dikkat çekti. Paris merkezli kuruluş, bu ülkelerde ekonomik beklentilerin bozulması ve küresel risk iştahındaki düşüşle birlikte para birimlerinde baskı, finansman maliyetlerinde artış yaşanabileceği uyarısında bulundu.

OECD’nin değerlendirmesine göre, “gelişen piyasaların çoğu, küresel piyasa koşullarındaki dalgalanmalara karşı halen kırılgan.”

Trump’tan yeni vergi tehdidi: Küresel belirsizlik tırmanıyor

Geçtiğimiz ay ABD ve Çin, Cenevre’de yapılan görüşmelerin ardından tarifeleri geçici olarak düşürme kararı alsa da, Trump kısa süre sonra Pekin’i ateşkesi ihlal etmekle suçladı.

Cuma günü Pennsylvania’da düzenlenen bir mitingde konuşan Trump, çelik ve alüminyum ithalatına yönelik tarifeleri %50’ye çıkarma sözü vererek ticaret savaşını yeni bir aşamaya taşıdı.

Gopinath bu durumun gelişen piyasalar açısından ciddi sonuçlar doğurabileceğini vurguladı: “Ticaret politikasındaki bu volatilite nedeniyle gelişen ülkeler adeta sis içinde yön bulmaya çalışıyor.”

İkili şok: Zayıf ihracat, pahalı finansman

Gelişen piyasa ekonomileri, zayıf ihracat görünümüne rağmen halen yüksek borçlanma maliyetleriyle karşı karşıya. Natixis Asya-Pasifik Başekonomisti Alicia Garcia Herrero, “Geleneksel olarak zayıf dolar gelişen piyasalar için ihracat kaybı anlamına gelir ama aynı zamanda daha ucuz finansman sağlar. Fakat şu anda bu formül işlemiyor” dedi.

Uzun vadeli ABD tahvillerinin yüksek getiri sunması nedeniyle sermaye gelişmiş ülkelere yönelirken, gelişen piyasa borçlanmaları pahalı kalıyor. Bu da para politikası esnekliğini sınırlıyor.

Kripto paralar yeni risk unsuru

Gopinath, gelişen piyasaların direnç gücünü etkileyen bir diğer faktörün ise banka dışı finansman kaynaklarına olan bağımlılık ve kripto varlıkların artan rolü olduğunu belirtti. Bazı ülkelerde kripto para kullanımının hızla arttığını vurgulayan Gopinath, özellikle stablecoin’lerin (değerleri bir varlık ya da para birimine sabitlenmiş dijital paralar) ciddi riskler taşıdığını söyledi.

“Stablecoin’lerin artışı, yerel finansal kurumların devre dışı kalması, para ikamesi ve para politikası kontrolünün zayıflaması gibi riskleri beraberinde getiriyor.”

Bazı uzmanlar, dolar ya da varlık teminatlı stablecoin’lerin gelişen piyasa para birimlerini istikrarsızlaştırabileceği, yatırımcıların yerel paralardan çıkış yapabileceği uyarısında bulunuyor.

Gopinath: Merkez bankalarının itibarı yükseldi ama riskler hâlâ büyük

Gopinath, son yıllarda birçok gelişen piyasa merkez bankasının enflasyon hedeflemesi gibi çağdaş para politikası çerçevelerine geçtiğini ve bu sayede güvenilirlik kazandığını belirtti. Ancak yine de küresel ekonomik gelişmelerin bu ülkeler üzerindeki etkisinin daha yüksek olduğuna dikkat çekti:

“Gelişmiş ekonomilere kıyasla gelişen ülkelerde küresel faktörlerin etkisi çok daha belirleyici. Ekonomik politikada bu kadar büyük kaymalar yaşanırken, bu durum gelişen piyasalar için ciddi bir zorluk oluşturuyor.”

Atilla Yeşilada ve Güldem Atabay tarafından kaleme alınan özel raporlarımıza abone olmak ister misiniz? Abonelik ücretlidir. Koşulları öğrenmek için bize e-mail atın: [email protected]