Çin ve ABD, Cenevre Ticaret Uzlaşısının Uygulanması İçin Çerçeve Anlaşmasına Vardı

Londra’daki ikinci gün görüşmeleri sonrasında iki taraf uzlaştı

ABD ve Çin, Cenevre’de geçtiğimiz ay varılan ticaret uzlaşısını uygulamak üzere bir çerçeve anlaşma üzerinde uzlaştıklarını duyurdu. İki ülkenin ticaret temsilcileri, Londra’daki iki günlük yoğun müzakerelerin ardından anlaşmaya varıldığını açıkladı. Altın ve petrol uzlaşıya henüz tepki vermedi. Asya hisseleri alıcılı.

ABD Ticaret Bakanı Howard Lutnick, gazetecilere yaptığı açıklamada, “Cenevre uzlaşısını ve iki liderin telefon görüşmesinde mutabık kaldığı çerçeveyi hayata geçirecek bir uygulama planı üzerinde uzlaştık,” dedi. Çin Ticaret Bakan Yardımcısı ve uluslararası ticaret temsilcisi Li Chenggang da benzer bir açıklama yaparak çerçevenin “prensipte” kabul edildiğini bildirdi.

Liderlerin Görüşmesi Süreci Hızlandırdı

ABD Başkanı Donald Trump ve Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, geçen hafta sonunda yaptıkları telefon görüşmesiyle gerginleşen ilişkilerde tansiyonu düşürmüştü. İki lider, Mayıs ortasında İsviçre’nin Cenevre kentinde gerçekleştirilen yüz yüze toplantının ardından, karşılıklı nisan ayında başlatılan misilleme tarifelerine 90 günlük ara verilmesi ve bazı kısıtlamaların geri çekilmesi konusunda uzlaşmıştı.

Bu görüşmelerin ardından Londra’daki teknik heyet görüşmelerinde taraflar, uygulama adımlarını netleştiren bir çerçeve metni üzerinde uzlaştı. Lutnick ve ABD Ticaret Temsilcisi Jamieson Greer, Washington’a dönerek çerçeveyi Başkan Trump’a sunacak. Çin tarafı da metni Devlet Başkanı Şi’nin onayına götürecek.

Nadir Element İhracatı Anlaşmanın Merkezinde

Görüşmelerde Çin’in ABD’ye yönelik nadir toprak elementleri ve mıknatıs ihracatına getirdiği kısıtlamalar önemli bir başlık oldu. Lutnick, bu kısıtlamaların çözümünün anlaşmanın temel parçalarından biri olduğunu söyledi. Çin’in bu kaynakları yeniden ihracata açması karşılığında, ABD’nin son haftalarda Çin’e uyguladığı yüksek teknoloji ürünleri ihracat yasaklarının “dengeleyici şekilde” kaldırılacağı ifade edildi.

Lutnick, “Nadir element ihracatında yaşanan tıkanmalar nedeniyle alınan bazı önlemler vardı, bunların da aşamalı olarak kaldırılmasını beklemelisiniz,” dedi.

Çin: “Liderlerin Mutabakatını Hayata Geçireceğiz”

Çin tarafı da Londra’daki müzakerelerin ardından resmi bir bilgilendirme yaptı. Çin Ticaret Bakan Yardımcısı Li Chenggang, “5 Haziran’daki liderler görüşmesi ve Cenevre’deki toplantıda ulaşılan mutabakatların uygulanması için prensipte bir çerçeve üzerinde uzlaşıya varılmıştır,” dedi.

Her iki taraf da anlaşmanın liderlerce onaylanmasının ardından uygulamaya geçileceğini açıkladı.

Asya Piyasaları Olumlu Tepki Verdi

Umut verici bu gelişme, Asya-Pasifik piyasalarında da olumlu bir hava yarattı. Çarşamba sabahı Japonya’nın Nikkei 225 endeksi %0,25 yükselirken, Güney Kore’de KOSPI %0,98, KOSDAQ ise %1,22 artış kaydetti. Avustralya’nın ASX 200 endeksi de %0,44 yükselerek tarihi zirvesini yeniledi.

Hong Kong’un Hang Seng vadeli işlemleri ise zayıf bir açılışa işaret etti ve 24.111 seviyesinden işlem gördü.

Petrol Fiyatlarında Sakin Seyir

Ticaret uzlaşmasına dair haberler, enerji piyasalarında da etkisini gösterdi. ABD ham petrolü (WTI), önceki günkü %0,5’lik düşüş sonrası 65 dolar seviyesinde yatay seyretti. Brent petrolü ise 66 doların üzerinde sabit kaldı. Analistler, Washington ve Pekin arasındaki yeni çerçeve anlaşmanın enerji talebi ve küresel ticaret üzerinde olumlu etkiler yaratabileceğini belirtiyor.

Uzlaşıya Giden Yol: Cenevre’den Londra’ya

Bu çerçeve anlaşma, Cenevre görüşmeleriyle başlayan ve Londra’da devam eden diplomatik sürecin sonucu olarak ortaya çıktı. Cenevre’de, taraflar karşılıklı olarak %100’e yaklaşan tarifeleri yumuşatma yönünde bir niyet beyanında bulunmuştu. Ancak Çin’in stratejik maden ihracatına getirdiği sınırlamalar ve ABD’nin yüksek teknolojiye yönelik kısıtlamaları, sürecin tıkanmasına yol açmıştı.

Londra görüşmeleri, bu tıkanıklığı aşmak için kritik bir zemin sundu. Hem teknik düzeyde hem de bakanlar arasında yürütülen temaslarda, uzlaşı metninin detayları üzerinde çalışıldı. ABD Hazine Bakanı Scott Bessent, müzakerelerin ikinci gününde ülkesine dönerek Kongre’de ifade vermek üzere ayrıldı. Ancak Lutnick ve Greer, görüşmeleri sürdürdü. Gerekirse Çarşamba gününe uzatılması planlanan müzakerelerin başarıyla sonuçlandığı açıklandı.

Uygulama Kritik Aşama Olacak

Yetkililer, şu an sadece çerçeve üzerinde uzlaşıldığını ve nihai adımın liderlerin onayı sonrası atılacağını belirtiyor. Her iki tarafın da kısa sürede siyasi düzeyde onay sürecini tamamlaması halinde, karşılıklı tarifelerin azaltılması, ihracat kısıtlamalarının kaldırılması ve ticarette normalleşmenin başlaması mümkün olacak.

Bu gelişme, küresel ticaret dengeleri açısından kritik önemde. Özellikle ABD’nin Çin’e yönelik teknoloji satışlarını yumuşatması ve Çin’in kritik mineralleri yeniden ihraç etmesi, yarı iletkenler ve savunma sanayi başta olmak üzere birçok sektörde rahatlama sağlayabilir.

Sonuç: İyimserlik Temkinli Sürdürülmeli

Çin ve ABD arasındaki bu yeni çerçeve anlaşma, ticaret savaşlarının seyrinde önemli bir dönüm noktası olabilir. Ancak anlaşmanın uygulanabilirliği ve sürdürülebilirliği halen belirsiz. Her iki tarafın da iç siyasi dengeleri ve stratejik çıkarları göz önünde bulundurulduğunda, sürecin kırılgan doğası korunuyor.

Yine de Londra’daki gelişmeler, dünya ekonomisi açısından pozitif bir sinyal olarak değerlendiriliyor. Bu yeni uzlaşı sürecinin kalıcı barışa mı yoksa geçici bir ateşkese mi dönüşeceği, önümüzdeki haftalarda netleşecek.

Atilla Yeşilada ve Güldem Atabay tarafından kaleme alınan özel raporlarımıza abone olmak ister misiniz? Raporlarımız kurumsal müşterilere yöneliktir. Abonelik ücretlidir. Koşulları öğrenmek için bize e-mail atın: [email protected]