Cevdet Akçay: Enflasyonda üst bandın aşılmasını beklemiyoruz, aktarım mekanizması güçlenmeseydi ekonomide sert iniş uygulayacaktık

TCMB Başkanı Karahan’ın sunumunun sona ermesinin ardından soru-cevap bölümüne geçildi.

Enflasyonda istediğiniz ölçüde tablonun oluşması için maliye politikasında atılması gereken ilave adımlar olduğunu düşünüyor musunuz?

Talebi dengeleyerek enflasyonu düşürmek istiyoruz. Harcamalar için bir tasarruf detayı çalışılıyor.

Mevcut parasal sıkılıkla beraber bu seviyelere ulaşabilecek miyiz? Ek bir parasal sıkılık olur mu?

Dördüncü çeyrek itibariyle verilere bakınca o anki talep göstergeleri talepte dengelenmenin sağlıklı şekilde ilerlediğine işaret ediyordu. İşler yolunda gidiyordu. 36 hedefimize ulaşacağımızı düşünüyorduk. Talep daha dengeli, daha güçlü gerçekleşti, ivmelenme oldu. Sözlü yönlendirmemiz vardı Şubat ayından itibaren. Mart ayı itibariyle kompozisyonu da bizim tahminimizden daha kötüydü. Talep göstergeleri de TÜİK bu veride revizyon yaptı, görünüm talebin daha dirençli olduğunu ortaya koydu. Ciddi bir sıkılaşma oldu, talebe olumlu yansıyacağını düşünüyoruz. İlk 4 ayda 4 puana yakın ilave enflasyon gerçekleşti. 4 puana yakın bozulma söz konusu. Bunu tamamen telafi etmek ek sıkılaştırma ile dahi pek kolay gözükmüyor. 36’dan 38’e yapılan güncelleme tamamen bu sebepledir. Yüzde 36 hala bandın içinde. Daha önce yaptığımız gibi bundan sonra da enflasyon görünümünde bozulma olması halinde ek sıkılaştırma yapmaya hazırız.

Merkez Bankası sert inişi göze alabilecek mi? Fiyatlama davranışlarında beklediğimiz iyileşme olmazsa ek sıkılaşma yapacak mısınız?

Ne gerekiyorsa yapmaya hazırız. 2023 verilerine baktığımızda büyümenin tamamen iç talep kaynaklı olduğunu gösterdim. Para politikasında sıkılaşma yaparak talepte dengelenme öngörüyoruz. Süreç sonunda talebin dengeleneceğini, fiyatlama davranışlarının normalleşeceğini, enflasyonun indiğini göreceğiz. Büyüme daha sağlıklı kompozisyona kavuşacaktır.

Depo gibi kısa vadeli çözümler yerine başka planınız var mı?

Son dönemde likidite yönetimi adına TL’ye ciddi bir talep var, döviz biriktirdikçe swapları kapatarak gitmeye çalıştık. Depo ihalelerini hemen açtık. Dikkatli olmaya gayret ediyoruz. Bunun geçici olduğunu değerlendiriyoruz. Bir süre depo ihaleleri ile devam edeceğiz.

Belirlediğiniz yıl sonu hedefinde gerçekleşecek sapma ile ilgili soru sormak istiyorum. Tolerans miktarınız nedir?

Banda baktığımızda bir önceki bant 6 bandı, 36 iken üst bant 42 idi. Şimdi indi. 38 iken 42… Bir kısmı mekanik etki. Bir kısmı da kamu maliyesi ile ilgili. Vadeli piyasalara baktığımızda petrol piyasaları da önemli.

Artan döviz alımları bir tercih mi?

Rezerv hedefimiz yok fakat rezerv pozisyonumuzu düzeltmeyi istiyoruz. TL’ye artan rağbet artacak, bu devam edecek. Yurtdışından da ilgi var. Dönem dönem çok talebin olduğu dönemlerde rezerv biriktirme adına fırsat da oluyor. Piyasa koşullarının oluşmasını, bozmayacak şekilde döviz alımı yaparak… Orta ve uzun vadede enflasyonu düşürebilirsek rezerv pozisyonumuz da düzelecektir.

MB’nin TL’nin değerine ilişkin net duruşu ne olacak?

Kur konusunda hedefimiz yok. Kurun serbest piyasada döviz arz-talep dengesi oluşuyor. Kurda artış hızı azalırken dönem dönem düşüş de olabiliyor. TL yönünde şöyle olmalı gibi hedefimiz yok. Sıkı para politikası duruşu çerçevesinde TL güçlenebilir. Hem yurtiçi yerleşiklerden hem de yurtdışından talep artabilir.

Verilere erişimde şeffaflık konusunda çabanız olacak mı?

TÜİK konusunda kendi tercihidir. Beklenti yönetimi açısından iletişimimizi para politikası üzerinden yapıyoruz. Enflasyon düştükçe beklentiler de olumlu yönde ilerleyecektir. KKM konusunda da Ağustos itibariyle 140 milyar dolardı toplam bakiye, şu anda 70 milyar dolar. Endişe sektörü çok konuştuğumuz bir konu. Her zaman ihtiyatlı duruş önemlidir. Baz senaryo bir şekilde gideceğini öngörüyoruz.

Önümüzdeki dönemde 500 ve 1000 TL’lik banknotların basılacağı iddia ediliyor. Banknot çalışması var mı?

Paranın kendisi yokken bununla uyumlu banknot makinesi nasıl olur bilmiyorum ama üst banknota ihtiyaç olup olmadığı birçok faktöre bağlı. İhtiyaç görülürse gerekli adımları atacağız.

Swaplar açılacak mı?

Swaplar konusunda yetki bizde değil. Bankacılığın öz kaynakları üzerinden sınırlama var. Bunu BDDK oturup değerlendirirse kendileri gerekli gördüğü şekilde açıklama yapar. Kırılganlıkları çok arttırmayacak şekilde hareket etmekte fayda olduğunu görüyorum. Rezerv hedefimiz yok.

Asgari ücret artışının enflasyon üzerindeki etkisi…

Asgari ücret Merkez Bankası uhdesinde değil. Karar verici değiliz. Tavsiye verilmesi söz konusu değil. Enflasyon tahminlerimizi yaparken bir takım tahminlerde bulunmak zorundayız. Tek asgari ücret artışı olacağı dillendirildiği için bunun varsayımını yaptık.

Kredi kartı faizlerinde ilave sıkılaşma olabileceğini düşünüyor musunuz?

Kredi kartı konusunda, sadece azami faizleri düzenleme yetkimiz alanında. Faiz konusunda yakın dönemde bir ayarlama yaptık. Gelen veriler, bunun epey bir makulleştirdiğini söylüyor. Her türlü kredi gelişmelerini yakından takibe diyoruz. Şu aşamada ben ek bir önleme ihtiyaç duyulacağını düşünmüyorum. Talep konusunda biz ek sıkılaşmayı mart ayı sonunda yaptık. Bizim elimizdeki veriler, kredi kartı ile yapılan harcamalar zayıflamayı işaret ediyor. Saha gözlemlerimiz var. Kapsamlı bir ekibimiz var. Epey nabız tutuyoruz. Gelen işaretler talepte dengelenmenin başladığını gösteriyor.

Mayıs ve haziran enflasyonu için ne öngörüyorsunuz?

Biz iletişimizi aylık enflasyon üzerinden yapmaya gayret ediyoruz. Yaz aylarında baz etkisiyle düşüş olacak. Kalıcı düşüş olursa 2025 hedefini yakalayabiliriz. TÜFE’nin kendisine değil de çeşitli endekslere bakıyoruz. Nisanda B ve C endeksleri 3,1 seviyesindeydi, Mayısta 3’ün biraz altında olacağını düşünüyoruz.

Cevdet Akçay: Enflasyonda üst bandın aşılmasını beklemiyoruz

Enflasyon sunumunda söz alan TCMB Başkan Yardımcısı Cevdet Akçay da değerlendirmede bulundu.

Akçay’ın konuşmasından öne çıkanlar şöyle:

Talebin nasıl daralmaya başlayacağı konusunda Mart ayında yaptığımız sıkılaştırmanın etkisini çok çabuk görmeye başladık. 38’e çektik ama bandın üst tarafını kesinlikle aşacağımız kanaatinde değiliz. Endişe sektöründeyiz. İşimiz endişe etmek.

Verdiğimiz bant ile ilgili sıkıntımız yok. Sert inişin zorunlu olduğu bir durum vardı: Aktarım mekanizmasının zayıflığı… Bizim uzun zamandır yapmaya çalıştığımız aslında bu mekanizmayı güçlendirmek. Mart’tan itibaren bu mekanizmayı ciddi anlamda güçlendirdik.