Orta Doğu:  ABD İran’la savaş istemiyor, ateşkes görüşmeleri zorda, petrol yükselişte

ABD, Ürdün’de 3 askerinin insansız hava aracıyla öldürülmesinin ardından Amerikan güçlerini savunmak için “gerekli tüm adımları atacağına” söz verirken, Katar, ABD’nin misillemesinin bölgesel güvenliğe zarar vermeyeceğini veya İsrail’li rehinelerin serbest bırakılması anlaşmasına yönelik ilerlemeyi sekteye uğratmayacağını umduğunu söyledi.

Beyaz Saray Ulusal Güvenlik sözcüsü John Kirby Pazartesi günü yaptığı açıklamada, ABD’nin İran’la veya bölgede daha geniş bir savaş istemediğini, “ancak yapmamız gerekeni  de yapmaktan kaçınmayacağız” dedi.

İran ABD üssüne yapılan saldırıda parmağı olduğu iddialarını reddediyor. Biden daha önce İran destekli gruplara misilleme saldırıları emrini vermişti ancak hala  İran’ı doğrudan vurmaya niyetli değil. Biden Pazar günü yaptığı açıklamada, “Hiç şüpheniz olmasın, tüm sorumlulardan kendi seçeceğimiz zamanda ve şekilde hesap soracağız” dedi.

İsrail, Gazze’de Hamas yönetimindeki bölgenin en büyük şehrine saldırı başlattı. Gazze Şehri sakinleri, hava saldırılarında çok sayıda kişinin öldüğünü ve yaralandığını, tankların doğu bölgelerini bombaladığını ve donanma gemilerinin batı sahil bölgelerine ateş açtığını söyledi.

İsrail geçen yılın sonlarında Gazze’nin kuzeyindeki operasyonlarını büyük ölçüde tamamladığını ve son dönemde gücünün büyük kısmını Gazze’nin güneyine yönelttiğini beyan etmişti. Bölge sakinlerinin, merkezi El Şifa Hastanesi yakınında şiddetli silahlı çatışmaların yaşandığını bildirmesi Gazze Şehri’nde savaşın İsrail’in planladığı yönde gitmediğini gösteriyor.

Biden yönetimi, daha geniş bir savaşı tetiklemeden SİHA saldırısına sert bir şekilde karşılık vermesi yönünde baskı altında. Ayrıca Hamas’ın, İsrail’in güneyine düzenlediği saldırıda ele geçirilen 100’den fazla rehinenin serbest bırakılmasını da kolaylaştırmaya çalışıyor.

Katar Başbakanı Şeyh Muhammed bin Abdulrahman bin Jassim al Thani, Washington’daki bir düşünce kuruluşuna, ABD’nin misillemesinin geçen hafta sonu yapılan görüşmelerde yeni bir rehine serbest bırakma anlaşmasına yönelik ilerlemeyi sekteye uğratmamasını umduğunu söyledi.

Potansiyel ABD misillemesinin “bölgesel güvenlik üzerinde kesinlikle bir etkisi olacağını ve olayların kontrol altına alınmasını umuyoruz” dedi.

CIA Direktörü William Burns, İsrail, Katar ve ABD tarafından yapıcı olarak nitelendirilen görüşmeler için Pazar günü Paris’te Şeyh Muhammed’in yanı sıra İsrail’in Mossad istihbarat servisi başkanı ve Mısır istihbaratının başkanıyla bir araya geldi; ancak önemli boşluklar kaldı.

ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Paris görüşmelerinin Katar’ın arabuluculuğunda müzakere sürecinin devam edebileceği umudunu artırdığını söyledi. NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg ile düzenlediği basın toplantısında, Paris’te kotarılan ikinci rehinelere karşılık ateşkes anlaşmasına ilişkin çerçevenin “güçlü ve ikna edici olduğunu” söyledi.

Teklifin ayrıntılarını açıklamayı reddeden Blinken, “Hamas kendi kararlarını vermek zorunda kalacak” dedi.

HAMAS, İSRAİL’İN ÇEKİLMESİ GEREKTİĞİNİ SÖYLÜYOR

Hamas Pazartesi günü, daha fazla rehinenin serbest bırakılmasından önce İsrail’in Gazze saldırısını durdurması ve Gazze Şeridi’nden çekilmesi gerektiğini yineledi. İsrail, Hamas’ın kökünü kazıyana kadar savaşacağını söylüyor.

Pazartesi günü Hamas, haftalardır İsrail şehirlerine ilk roket yaylım ateşini gerçekleştirdi.  Hamas, böylece yaklaşık dört ay süren savaşın ardından hala füze fırlatma kapasitesine sahip olduğunu kanıtlıyor.

Petrol pazarı tedirgin, dolar sakin

İsrail, Gazze Şehri’nin en kalabalık bölgelerinin yeniden boşaltılması emrini verdi, ancak Gazzeliler iletişim kesintilerinin birçok kişinin uyarıları duymayacağı anlamına geldiğini söyledi. İsrail, savaşçılarının aralarında faaliyet göstermesi nedeniyle sivillerin ölümlerinden Hamas’ın sorumlu olduğunu söylüyor, ancak savaşçılar bunu inkar ediyor.

Yatırımcılar ABD merkez bankasının ne zaman faiz indirebileceğine dair ipuçları için Fed’in para politikası kararını beklerken, Salı günü dolar önemli para birimleri karşısında dar aralıklarda kaldı.

Orta Doğu’da artan jeopolitik gerilimlerin arz endişelerini artırmaya devam etmesiyle petrol fiyatları Salı günü erken işlemlerde yükseldi.

Analistler, Washington’un İsrail-Gazze’den bu yana ilk ABD askeri ölümü olan, İran destekli militanlar tarafından Ürdün’de gerçekleştirilen ölümcül insansız hava aracı saldırısının ardından askerlerini savunmak için “gerekli tüm önlemleri” alma sözü vermesiyle birlikte, piyasanın artan petrol arzı endişeleri nedeniyle gergin olmaya devam ettiğini söylüyor.

Commonwealth Bank of Australia analisti Vivek Dhar bir notta, İran’ın petrol ihracatının potansiyel olarak daha fazla yaptırım uygulanması nedeniyle en savunmasız durumda olduğunu belirtti. “Eğer ABD-İran gerilimi özellikle doğrudan bir çatışma yoluyla artarsa, İran’ın petrol arzının olumsuz etkilenme riski de artar”.

TSİ 07:00’de Asya’da Hong Kong ve Şangay hisseleri dışında geniş kapsamlı ralli var.